انسیه شاه‌حسینی
 | |
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۳۳ |
| ملیت | ایرانی |
| اطلاعات هنری | |
| حوزه فعالیت | سینما |
| شناخته‌شده برای | فیلمنامهنویس • کارگردان • نویسنده رمان |
| آثار | پنالتی • زیباتر از زندگی • اوینار |
| جوایز | جایزه ویژه کلیسای کاتولیک به خاطر نگاه انسانی برای فیلم شب بخیر فرمانده |
انسیه شاه‌حسینی (زادهٔ ۱۳۳۳ در گرگان) کارگردان، فیلمنامهنویس و نویسنده ایرانی است. او به عنوان نخستین فیلم‌ساز زن ایرانی که با تجربه مستقیم حضور در جبهه‌های جنگ تحمیلی، به ساخت فیلم در حوزه دفاع مقدس پرداخته، جایگاهی منحصر به فرد و تاریخ‌ساز در سینمای ایران دارد. آثار او به دلیل نگاه انسانی، زنانه و به دور از کلیشه‌های رایج حماسی، روایتی متفاوت و تأثیرگذار از جنگ و پیامدهای آن ارائه می‌دهند. انسیه شاه‌حسینی در گرگان به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته کارگردانی سینما به پایان رساند. اما آنچه مسیر زندگی و جهان‌بینی هنری او را به طور بنیادین شکل داد، تجربه حضور مستقیم او در دوران هشت ساله جنگ ایران و عراق بود. او به عنوان خبرنگار و رزمنده در جبهه‌ها حضور یافت و وقایع را از نزدیک لمس کرد. این تجربه زیسته، منبع اصلی و دست اولی برای خلق آثار بعدی او شد. شاه‌حسینی به جای تکیه بر روایت‌های رسمی و حماسی، دوربین خود را به سمت ابعاد انسانی، جزئیات فراموش‌شده و تأثیرات روانی جنگ بر افراد عادی چرخاند و همین رویکرد، سینمای او را از دیگر آثار دفاع مقدس متمایز ساخت.
شاه‌حسینی فعالیت هنری خود را با نگارش فیلمنامه و ساخت فیلم‌های کوتاه آغاز کرد. نخستین تجربه او در کارگردانی فیلم بلند، با ساخت «غروب شد بیا» (۱۳۸۳) رقم خورد. این فیلم که داستان انتظار یک خانواده جنوبی برای بازگشت فرزندشان از جنگ را روایت می‌کرد، از همان ابتدا نشان‌دهنده سبک خاص و دغدغه‌های انسانی او بود. نقطه عطف و شناخته‌شده‌ترین اثر انسیه شاه‌حسینی، فیلم «شب بخیر فرمانده» (۱۳۸۴) است. این فیلم که می‌توان آن را اثری نیمه‌مستند و برگرفته از تجربیات شخصی خود فیلم‌ساز دانست، داستان یک خبرنگار زن را روایت می‌کند که در دل حوادث خط مقدم جنگ حضور دارد. این اثر به دلیل شکستن کلیشه‌ها، روایت جنگ از منظر یک زن و نمایش چهره‌ای واقعی و بدون اغراق از رزمندگان، مورد تحسین گسترده منتقدان داخلی و خارجی قرار گرفت. فیلم با موفقیت در جشنواره‌های بین‌المللی، جایزه ویژه تماشاگران را از جشنواره فیلم وزول فرانسه دریافت کرد و صدای یک فیلم‌ساز زن ایرانی با روایتی متفاوت از جنگ را به گوش جهانیان رساند.
فیلم آخر وی، «دست ناپیدا» مورد انتقاد قابل توجهی قرار گرفت. برخی منتقدان این فیلم را "بسیار از هم گسیخته" توصیف کردند و معتقد بودند که سکانس‌های خوب فیلم به خوبی به یکدیگر "وصل نشده‌اند". دیالوگ‌های فیلم نیز "مصنوعی" و "حل‌نشده" در بافت کلی داستان قلمداد شدند، به گونه‌ای که مخاطب گاهی حس می‌کرد به جای تماشای فیلم، در حال خواندن یک رمان یا اخبار است. همچنین به برخی جزئیات ظاهری فیلم ایراد گرفته شد، از جمله استفاده از وسایل و لباس‌هایی مانند کیف و کوله که به جای دهه‌ی شصت، شبیه به زمان حال بودند و مخاطب را از فضای داستان دور می‌کردند. یک منتقد حتی به صورت کنایه‌آمیز این اثر را «فیلم‌واره» نامید و آن را در حد «رد شدن در هیئت انتخاب» دانست.
فعالیت تخصصی
نویسندگی فیلم
- پنالتی (۱۳۸۷)
- شب بخیر فرمانده (۱۳۸۴)
- غروب شد بیا (۱۳۸۳)
- مجروح جنگی (۱۳۷۷)
- اوینار (۱۳۷۰)
- آب را گل نکنید (۱۳۶۸)
- دل نمک (۱۳۶۸)
سینمایی
- «زیباتر از زندگی»، سعید سیدزاده، ۱۳۹۰
- «پنالتی»، سعید سیدزاده، ۱۳۸۷
- «شب بخیر فرمانده»، سعید سیدزاده، ۱۳۸۴
- «غروب شد بیا»، مسعود جعفری‌جوزانی، ۱۳۸۳
جوایز و افتخارات
شاه‌حسینی با شرکت در فستیوال‌های مختلف سینمایی موفق به دریافت جوایزی نیز شده است که برخی از آنها بدین شرح است:
- جایزه ویژه کلیسای کاتولیک به خاطر نگاه انسانی برای فیلم شب بخیر فرمانده
- اکران و تقدیر در جشنواره فیلم کارلووی واری در کشور جمهوری چک، برای فیلم شب بخیر فرمانده
- جایزه ویژه به عنوان بزرگ‌ترین جایزه از جشنواره سینما توت، برای فیلم شب بخیر فرمانده
- اکران در شهر ژنو سوئیس، برای فیلم شب بخیر فرمانده
- تحسین ویژه و تقدیر از جشنواره‌های فوکوئوکای ژاپن، برای فیلم شب بخیر فرمانده
- همچنین جایزه بازیگر زن از جشنواره اوراسیا در قزاقستان، برای فیلم شب بخیر فرمانده
- جایزه ویژه تماشاگران از جشنواره وزول فرانسه، برای فیلم شب بخیر فرمانده
- جایزه بهترین فیلم آسیایی از جشنواره نگاه پرندگان در انگلستان، برای فیلم شب بخیر فرمانده
- کسب لوح تقدیر و ۱۰ سکه بهار آزادی در بیست و سومین دوره جشنواره فیلم فجر، برای فیلم شب بخیر فرمانده
- دریافت تشویق نامه از وزارت کار برای فیلمنامه دل نمک (امیر قویدل) در سال ۱۳۶۹
- برنده دیپلم افتخار از دهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم اوینار (شهرام اسدی) در سال ۱۳۷۰
- برنده «جایزه ملی» از سی و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم زیباتر از زندگی در سال ۱۳۹۱
- دبیر نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه دفاع مقدس و مقاومت رسام در سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷
- داور سومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه دفاع مقدس و مقاومت رسام در سال ۱۴۰۰
پیوند به بیرون
