آیت الله (مستند)

از یاقوت
آیت الله
روایت زندگی و زمانه آیت‌الله خویی
پوستر فیلم
پوستر فیلم
نام فیلمآیت الله
موضوعزندگی و زمانه آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خوئی (ره)
سبکمستند
کارگردانسیدمصطفی موسوی‌تبار
تهیه‌کنندهسیدمصطفی موسوی‌تبار
نویسندهزهره نجف‌زاده
تدوینمحسن کسایی
صداپیشگانبهرام نوری
محققسیدمصطفی موسوی‌تبار
جمال اشرفی
فائزه نجف‌زاده
فیلمبرداریهادی داوودآبادی
جلال رحیمی
شرکت/سازمان تولیدکنندهسازمان هنری رسانه‌ای اوج
انتشار۱۳۹۷
زمان۹۶ دقیقه
کشورایران
زبانفارسی

آیت‌الله مستندی ۹۶ دقیقه‌ای به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سید مصطفی موسوی‌تبار است که روایتی از زندگی، تحصیلات و رابطه سید ابوالقاسم خویی با انقلاب اسلامی ایران را بازگو می‌کند. این مستند را سازمان هنری رسانه‌ای اوج در سال ۱۳۹۷ تولید کرده است.

معرفی مستند

مستند آیت‌الله روایتی از زندگی آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی است که برای اولین بار، وجوه دیده نشده از زندگی و زمانه ایشان به تصویر کشیده شده است.

آیت‌الله خویی استاد اکثر مراجع تقلید امروز جهان تشیع به‌شمار می‌رود، به‌گونه‌ای که بین فقها و مراجع تقلید شیعه از او با عنوان (استادُ الفقها و المجتهدین) یاد می‌شود و بسیاری از مراجع تقلید ایران از جمله آیت‌الله سید علی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب، آیت‌الله وحید خراسانی، آیت‌الله مکارم شیرازی در محضر درس او حاضر بوده‌اند.

این مستند جنبه‌های گوناگونی از شخصیت این عالم بزرگ شیعی را از دوران کودکی و مشقِ دروس حوزه تا ایام جوانی و تربیت شاگردان به تصویر می‌کشد.

همچنین در بخشی از مستند به رابطه ایشان با امام خمینی (ره)، ملاقات با فرح پهلوی، دیدار با صدام حسین و شهادت پسران ایشان پرداخته شده و برخی اسناد تصویری از جمله نقش ایشان در انتفاضه شعبانیه عراق به نمایش گذاشته می‌شود.

آیت‌الله خویی

سید ابوالقاسم موسوی خویی در روز ۲۸ آبان ۱۲۷۸ در شهر خوی متولد شد. وی فقیه، اصولی، مفسر قرآن، متکلم، محقق علم رجال و مرجع تقلید شیعه امامیه بود. او از تأثیرگذارترین و پُرمقلدترین مراجع تقلید شیعه به‌شمار می‌رفت. از جمله آثار و تألیفات مهم او می‌توان به البیان فی تفسیر القرآن در علم تفسیر و مُعجم رجال الحدیث در علم رجال اشاره کرد.[۱]

عوامل

  • کارگردان و تهیه‌کننده: سید مصطفی موسوی‌تبار
  • نویسنده: زهره نجف‌زاده
  • گوینده: بهرام نوری
  • محققان: جمال اشرفی و فائزه نجف‌زاده
  • فیلم‌برداران: هادی داوودآبادی و جلال رحیمی
  • تدوین‌گر: محسن کسایی[۲]

گفتاورد

به گزارش خبرگزاری مشرق، سید مصطفی موسوی‌تبار کارگردان مستند «آیت‌الله» درباره ساخت این مستند اینطور توضیح می‌دهد:
فیلم دربارهٔ شخصیتی در تاریخ معاصر ماست که بسیار مهم و برجسته است اما هیچ‌گاه دربارهٔ او کار جدی و مهمی صورت نگرفته بود. آیت‌الله عظمی خویی جایگاه بسیار بالایی در حوزه فقه دارند و برخی ایشان را از مهم‌ترین علمای دوران غیبت می‌دانند. نکته جالب اینکه این شخصیت در کشوری زندگی می‌کند که ما جنگ مهمی با آن داشته‌ایم. در زمان جنگ ایران و عراق، آیت‌الله خویی در نجف بودند و این ویژگی اهمیت تاریخی ایشان را دوچندان می‌کند. از سوی دیگر ما در جهان تشیع، حوزه هزارساله نجف را داریم که جایگاهی بسیار محوری دارد و شیعیان بسیاری از ایران، افغانستان، پاکستان، لبنان و خیلی کشورهای دیگر در طول قرن‌ها به این حوزه می‌رفتند و تحصیل می‌کردند. در این شرایط بسیاری از علمای مهم شیعی، ایرانی بوده‌اند که یکی از آن‌ها همین آیت‌الله خویی است که در دوره‌ای زعیم این حوزه هم می‌شود اما این مسئولیت همزمان می‌شود با تحولاتی مانند انقلاب اسلامی و جنگ ایران و عراق. همین شرایط هم باعث می‌شود ایشان به دلیل ویژگی‌های فردی‌ای که داشتند، مظلوم واقع شوند. مستند «آیت‌الله» دربارهٔ این چهره مهم در تاریخ معاصر ایران است.
آیت‌الله خویی حوزه علمیه هزارساله نجف را در زمان حاکم ظالمی مانند صدام، محافظت می‌کند. روایت‌های عجیبی از جنایات صدام در آن دوران وجود دارد. در دورانی که می‌گفتند روی تانک‌ها این شعار ثبت شده بود که «بعد از امروز دیگر شیعه‌ای در عراق باقی نخواهیم گذاشت». شاید خیلی از افراد در طول این سال‌ها می‌خواسته‌اند دربارهٔ آیت‌الله خویی اثری را تولید کنند. ایشان هر چند در ایران حضور نداشته‌اند اما همواره یک پای ثابت تحولات انقلاب بوده‌اند. حتی برخی تلاش کردند به واسطه نامه‌ای که در مقطعی شاه برای آیت‌الله خویی نوشت تا بابت یک انگشتر از او تشکر کند، چهره‌ای وابسته از آیت‌الله خویی نشان دهند اما این مستند در تلاش است تا براساس مستندات، نشان دهد چقدر این تصورات ذهنی غلط است.
تأثیر آیت‌الله خویی در حوادث انقلاب زیاد بوده و حتی یکی از عوامل مؤثر در جلوگیری از اعدام حضرت امام خمینی(ره) در ایران، پیش از تبعید محسوب می‌شود. علمای عراق را جمع می‌کنند و نامه‌ای می‌نویسند که منجر به تبعید حضرت امام به عراق، به جای اعدام می‌شود. وقتی هم که امام عازم عراق می‌شود اولین فردی که از او استقبال می‌کند، همین آیت‌الله خویی است. بیانیه‌های ایشان علیه شاه و حمایت از انتخاب جمهوری اسلامی هم امروز موجود است.
ما احساس کردیم الان زمان مناسبی است که دربارهٔ برخی برداشت‌های اشتباه صحبت کنیم و حقیقت را مطرح کنیم. از سال ۹۶ شروع به پژوهش دربارهٔ آیت‌الله خویی کردیم. براساس همین پژوهش‌ها، داستانی را نوشتیم و برمبنای آن هم سراغ ارتباط با آدم‌های مختلف رفتیم. فرایند پژوهش و تولید این مستند در مجموع ۲ سال طول کشید. برایم مهم بود از طریق این مستند بحث وفاق میان حوزه علمیه قم و نجف، هم مطرح شود. خوشبختانه بعد از ساخت مستند هم علمای حوزه قم با آن ارتباط برقرار کردند و هم در اکران نجف، نمایندگان علما حضور پیدا کردند و به تماشای کار نشستند.
سعی کردم حقی از آیت‌الله خویی ضایع نشود. خوشبختانه فرایند تولید کار هم خیلی خوب پیش رفت. اولین اکران این کار در جشنواره «سینما حقیقت» بود اما متأسفانه زمانی که قرار شد کار به اکران عمومی برسد، بلای کرونا پیش آمد و بخشی از برنامه‌ریزی‌های ما آنگونه که انتظار داشتیم پیش نرفت. در حال حاضر شرایط اکران آنلاین این مستند خوب است. متأسفانه قرار بود این مستند از تلویزیون هم پخش شود که به دلایلی این اتفاق هم رخ نداد و به دلیل برخی ملاحظات هنوز از تلویزیون پخش نشده است.[۳]


پانویس

  1. «آیت الله». دریافت‌شده در ۳۰ مرداد ۱۴۰۳.
  2. «آیت‌الله». دریافت‌شده در ۲۱ مهر ۱۴۰۳.
  3. «پاسخ به تصورات غلط دربارهٔ مستند «آیت‌الله»». ۲۰ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۳۰ مرداد ۱۴۰۳.

پیوند به بیرون