احمد پژمان

احمد پژمان

اطلاعات شخصی
تاریخ تولد	۱۸ تیر ۱۳۱۴
ملیت	ایرانی
محل تولد	لار
تاریخ درگذشت	۷ شهریور ۱۴۰۴
اطلاعات هنری
پیشه	موسیقی‌دان آهنگساز رهبر ارکستر
حوزه فعالیت	موسیقی

احمد پژمان (زادۀ ۱۸ تیر ۱۳۱۴ در لار – درگذشت: ۷ شهریور ۱۴۰۴) آهنگساز و موسیقی‌دان اهل ایران بود. او یکی از مهم‌ترین چهره‌های موسیقی کلاسیک و تلفیقی در ایران پس از انقلاب به‌شمار می‌رود.

او نقش قابل توجهی در آموزش نسل‌های جدید موسیقی و تألیف آثار ارکسترال ایرانی داشته است و جزء نخستین آهنگساز ایرانی به‌‌شمار می‌رود که اپرا نوشته است.

پژمان در عرصه سینمای ایران با فیلم‌سازانی چون بهمن فرمان‌آرا و مجید مجیدی همکاری‌هایی داشته و در این زمینه موفق به دریافت دو جایزه سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر و چهار تندیس زرین از جشن بزرگ سینمای ایران شده است.

زندگی و آغاز فعالیت هنری

احمد پژمان در تهران به دنیا آمد و آموزش‌های اولیهٔ موسیقی خود را نزد استادان برجستهٔ موسیقی ایرانی فرا گرفت. او سپس تحصیلات خود را در کنسرواتوار وین در اتریش ادامه داد و با موسیقی کلاسیک غربی و تکنیک‌های آهنگسازی مدرن آشنا شد.

پژمان از دههٔ ۱۳۴۰ فعالیت حرفه‌ای خود را آغاز کرد و علاوه بر آهنگسازی، به تدریس موسیقی در دانشگاه‌ها و هنرستان‌های ایران پرداخت. او آثار متعددی در زمینهٔ موسیقی ارکسترال، اپرا و موسیقی تلفیقی ایرانی خلق کرد.

پژمان به‌عنوان آهنگسازی نوآور شناخته می‌شود که در آثار خود تلاش کرده موسیقی سنتی ایرانی را با فرم‌ها و تکنیک‌های موسیقی کلاسیک غربی تلفیق کند. استفاده از ملودی‌های ایرانی، فرم‌های سمفونی و ارکسترال مدرن، ویژگی بارز آثار اوست.

او در آهنگسازی، پیش از موسیقی، بیشتر از ادبیات ایران تأثیر پذیرفته است. شاعرانی مانند فردوسی و حافظ الگوی او بوده و نقش مهمی در نگاه او به خلق آثارش داشته‌اند. پایه و اساس کارهای پژمان را فرهنگ و موسیقی ایرانی شکا داده است. به‌گفته پژمان او از شخص خاصی در ایران تأثیر نپذیرفته، اما بتهوون را آهنگسازی تأثیرگذار و الگوی اصلی خودش در آهنگسازی (به‌ویژه تکنیک بسط و گسترش تم) می‌داند.

او درباره ایرانی بود کارهایش تأکید داشته و در این باره چنین گفته است:

... آهنگسازی که موسیقی میهن خود را نداند نمی‌تواند آهنگساز خوبی باشد و آهنگسازی است عاریتی، که نظیرش در دنیا فراوان است و ارزشی هم ندارد … من همیشه به موسیقی ایرانی فکر می‌کنم. زیرا بنای موسیقی من ایرانی است. موتیف و بعضی تم‌ها ایرانی است. ولی هارمونی من صددرصد صدای ایرانی نمی‌دهد. چون خود هارمونی اساساً یک مقولهٔ غربی است و ارکستر هم طبعاً صدای ایرانی ندارد. چرا که سازها ایرانی نیستند. اما همیشه کوشیده‌ام رنگ و حالت ایرانی را در آثار خود حفظ کنم و معتقدم آهنگسازان ما باید بیشتر به سنت‌های موسیقی خودمان متکی باشند و نباید به دنبال موتیف‌های غربی بروند…

آموزش و تأثیرگذاری

احمد پژمان در طول زندگی هنری خود به آموزش موسیقی اهمیت ویژه‌ای داد و بسیاری از آهنگسازان و نوازندگان برجستهٔ ایران شاگردان او بوده‌اند. او همچنین مقالات و کتب متعددی در زمینهٔ موسیقی ایرانی و آهنگسازی منتشر کرد.

پژمان به‌عنوان یکی از پیشگامان موسیقی تلفیقی و ارکسترال ایران شناخته می‌شود. منتقدان موسیقی، آثار او را نمونه‌ای موفق از تلفیق موسیقی ملی ایران با تکنیک‌های مدرن غربی می‌دانند و تأثیر او بر نسل‌های بعدی آهنگسازان ایرانی انکارناپذیر دانسته‌اند.

آثار

احمد پژمان بیش از ۲۰ اثر ارکسترال و موسیقی صحنه‌ای تألیف کرده است. آثار پژمان تلفیقی از موسیقی ایرانی سنتی و تکنیک‌های موسیقی کلاسیک غربی هستند و اغلب با تأکید بر سازهای زهی و بادی اجرا می‌شوند.

برخی از آثار شاخص او عبارت‌اند از:

• سمفونی شماره یک ایران
• اپرای رودکی
• موسیقی برای ارکستر ملی ایران
• مجموعه قطعات ارکسترال تلفیقی با موسیقی ایرانی