مهدی فیروزان، عضو شورای راهبردی درباره این جشنواره گفت: برگزاری جشنواره خاتم ضروری است چون زمانی که ایده اولیه آن مطرح شد هیچگونه اقدام ادبی هنری ماندگاری وجود نداشت. آن هم برای پیامبرخاتم با یک میلیارد مسلمان در جهان. البته در گذشته جشنواره‌هایی برگزار شده اما یک یا دو یا چند سال بیشتر تداوم نداشتند. پس تجربه گذشتگان، نشان می‌داد که باید جشنواره ای ماندگار مستقل از هر منبع مالی دولتی و عمومی، با برنامه ریزی تدریجی و آهسته و پیوسته بدور از هیاهو، نتیجه گرا، با دوام طراحی کرد. امسال هفتمین دوره جشنواره خاتم برگزار می‌شود. سال‌های اول با برنامه ریزی و نظارت و مراقبت مستمر و دقیق صرف آزمون و خطا شد تا اینکه قوام و دوام یافت. امروز دیگر جشنواره خاتم منحصر به عده ای جوان و تجربه‌های نو و مرزهای ایران نیست.
جشنواره خاتم امروز مرزها را درنوردیده و وارد کشورهای اسلامی شده است و اندک اندک فارسی زبانان کشورهای غربی را متوجه و مطلع کرده است. جشنواره خاتم هم از حیث شرکت کنندگان و هم از منظر ساختار و برنامه ریزی و داوری و داوران، بسیار قوام یافته است. به همین سبب موفق شده و مورد استقبال قرار گرفته است عنایت حضرت پیامبر خاتم(ص) هم یار و یاورش بوده است. در حالیکه جز پیامبر وام دار دولت یا حزب و نگرشی نیست. اصیل و جهانی است. یکی از عوامل اصالت و ماندگاری و موفقیت جشنواره خاتم پایمردی و عزم جزم و خلوص نیت موسسان و دست اندرکاران آن بویژه آقای اشعری و آقای قمصری و آقای شیشه گران است.
رشد طبیعی محتوای داستان‌های کوتاه ارائه شده به جشنواره خاتم نشان می‌دهد که شرکت کنندگان از رویکرد تاریخی در سال‌های نخستین به رویکرد اخلاقی و الگویی برای زندگی امروز رسیده‌اند. البته این تحول درست و اصیل بیانگر احتیاط‌های ضروری در نسبت میان داستان و امر مقدس است: ضروری و کارگاهی است. انگار داستان نویسان در کارگاهی ۷ هفت ساله از طریق مطالعه، گفتگو، نقد، تامل، نوآوری و ... به این نقطه عطف مهم و ضروری رسیده‌اند که جهان امروز الگو می‌طلبد: از رفتار و سیره و تفکر و روش و برخوردهای پیامبر باید ارمغان‌هایی برای زندگی معاصر کشف و استخراج و ارائه کرد. و این تحول طبیعی بسیار مهم و نشانه موفقیت حرکت اصیل جشنواره خاتم است. پیامبر، رسول رحمت و معمار توسعه اخلاق است. پس جوهر همه رفتارها، گفتارها، برخوردهای پیامبر خاتم رحمت و اخلاق است. به معنای دیگر پیامبر خاتم در جنگ پیامبر رحمت و فضایل اخلاقی است. در تجارت و کسب و کار پیام آور رحمت و اخلاق. در صلح پیام آور رحمت و اخلاق ، در فتح مکه، در زندگی زناشویی در بازی با کودکان در مسجد در مذاکره با دشمنان پیام آور رحمت و مکارم اخلاق است.
جوهر بعثت ایشان و انگیزه همه اعمال و رفتار ایشان توسعه اخلاقی انسان از طریق رحمت و عشق به پیروان و اغماض و چشم پوشی نسبت به دشمنان است. بر این منوال می‌توان جوهر و انگیزه پیامبر را در سراسر سیره و روایت‌های تاریخی که از ایشان نقل شده پیدا و استخراج کرد و به انسان امروز هدیه کرد. «توین بی» تاریخ نگار معاصر می‌گوید:« تاریخ، اکنون است» چون بازیگر تاریخ یعنی انسان در هر دوره همواره با همان غریزه و قوه عقل و ادراک و فضیلت‌ها وتوانمندهای نهفته اش تاریخ را ساخته پس جوهره و انگیزه همه اعمال انسان امروز از جنگ و صلح و اقتصاد و کمال و دین ورزی و عشق ورزی و ترس و نگرانی و محافظه کاری و شجاعت و سخاوت و ... همان انگیزه‌های انسان دیروز است. انگیزه‌های جنگ‌های امروزی همان انگیزه‌های جنگ‌های دیروزی سراسر تاریخ است و جوهره و انگیزه و واکنش انسان امروزی هم همان جوهر و انگیزه انسان دیروز است. این یک قانون و سنت است. می‌توان . برای بحران‌ها و نابسامانی‌ها راه کار ارائه کرد. اگر راه کارهای ارائه شده موفق نبوده اشکال از انگیزه پیامبر (ص) نیست، اشکال از راوی و داستان نویس آن است. اگر پیامبر هنوز برای همه الگو نشده اشکال از ماست.
بنابر آنچه گفته شد زندگی پیامبر خاتم پر است از سیره و گفتاری که باید جوهر و انگیزه آن را درک کرد و برای جهان امروز با زبان امروز با کانتکست امروز با مقتضیات امروز بر اساس نیازها و سرگشتگی‌های امروز داستان آفرید. تقریبا در تمام شئونات زندگی نسل جوان امروز مثل علم و اقتصاد و فرهنگ «بازی سازی» یا « داستان سازی» متداول شده است. بازی سازی یا گیمی فیکیشن gamification یعنی فهماندن محتوایی به مخاطب از طریق بازی. جشنواره خاتم به کمک داستان نویسان خلاق و جوان مشغول تولید محتواهایی از زندگی پیامبر خاتم است که زندگی بشر را از طریق اعتلای اخلاقی اعتلا دهد.[۳]
جشنواره داستان کوتاه خاتم
 نشان‌واره جشنواره خاتم | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | جشنواره خاتم |
| موضوع | پیامبر اسلام(ص) |
| نخستین‌دوره | ۱۳۹۵ |
| سایر دوره‌ها | سالانه |
| برگزارکننده | دفتر نشر فرهنگ اسلامی |
| شرکت‌کنندگان | عموم نویسندگان |
| اهداف | روایت سیره پیامبر اکرم(ص) در قالب داستان کوتاه، به‌عنوان الگویی برای بشریت |
جشنواره داستان کوتاه خاتم جشنواره‌ای ویژه پیامبر اسلام(ص) است. این جشنواره از سال ۱۳۹۵ و به‌همت دفتر نشر فرهنگ اسلامی فعالیت خود را آغاز کرد و برای برپایی دهمین دوره در سال ۱۴۰۴ فراخوان ارسال آثار داده است.
ازجمله دلایل شکل‌دهی و راه‌اندازی این جشنواره «نبود فعالیت ادبی هنری مستمر با محوریت پیامبر رحمت(ص)» و نیز «توجه به بخش قابل توجهی از مردم جهان به‌عنوان مسلمانان» قلمدادشده که هدف اصلی این رویداد ادبی-هنری روایت سیره پیامبر اکرم(ص) در قالب داستان کوتاه، به‌عنوان الگویی برای بشریت است.
این جشنواره که از آغاز تا اکنون رفته‌رفته مورد استقبال وسیع مخاطبان، اعم از مسلمانان داخل و خارج ایران، قرار گرفته است، مستقل از هر منبع مالی دولتی و عمومی است که با «شورای راهبریِ جشنواره» اداره می‌شود.
پوستر فراخوان جشنواره
دوره دهم
تاریخچه
جشنواره داستان کوتاه خاتم برای اولین بار در سال ۱۳۹۵ برگزار شد. هدف اصلی این جشنواره، پرداختن به ابعاد گوناگون زندگی پیامبر اسلام(ص) از طریق هنر داستان‌نویسی و تشویق نویسندگان به خلق آثاری با این موضوع است. این جشنواره تلاش می‌کند تا با زبانی هنرمندانه و جذاب، پیام‌ها و آموزه‌های پیامبر را به مخاطبان، به ویژه نسل جوان، منتقل کند.
ایدۀ شکل‌گیری جشنواره
مهدی فیروزان، عضو شورای راهبری جشنواره درباره ضرورت و هدف از شکل‌گیری جشنواره داستان خاتم چنین گفته است:
برگزاری جشنواره خاتم ضروری است چون زمانی که ایده اولیه آن مطرح شد هیچگونه اقدام ادبی هنری ماندگاری وجود نداشت. آن هم برای پیامبرخاتم با یک میلیارد مسلمان در جهان. البته در گذشته جشنواره‌هایی برگزار شده اما یک یا دو یا چند سال بیشتر تداوم نداشتند. داستان نویسان ... به این نقطه عطف مهم و ضروری رسیده‌اند که جهان امروز الگو می‌طلبد: از رفتار و سیره و تفکر و روش و برخوردهای پیامبر باید ارمغان‌هایی برای زندگی معاصر کشف و استخراج و ارائه کرد. و این تحول طبیعی بسیار مهم و نشانه موفقیت حرکت اصیل جشنواره خاتم است. پیامبر، رسول رحمت و معمار توسعه اخلاق است. پس جوهر همه رفتارها، گفتارها، برخوردهای پیامبر خاتم رحمت و اخلاق است. به معنای دیگر پیامبر خاتم در جنگ پیامبر رحمت و فضایل اخلاقی است. در تجارت و کسب و کار پیام آور رحمت و اخلاق. در صلح پیام آور رحمت و اخلاق ، در فتح مکه، در زندگی زناشویی در بازی با کودکان در مسجد در مذاکره با دشمنان پیام آور رحمت و مکارم اخلاق است.[۱]
اهداف
اهداف کلی جشنواره را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:
- ترویج فرهنگ و سیره نبوی: آشنایی بیشتر با زندگی، اخلاق و آموزه‌های پیامبر اکرم (ص) از طریق داستان.
- تشویق نویسندگان: ترغیب نویسندگان به خلق آثار ادبی با محوریت شخصیت پیامبر (ص).
- ارتقاء سطح داستان‌نویسی: کمک به رشد و توسعه داستان کوتاه در ایران با تأکید بر مضامین دینی و اخلاقی.
- ایجاد فضای فرهنگی: ایجاد فضایی برای تبادل نظر و تجربه بین نویسندگان و علاقه‌مندان به ادبیات داستانی.
- معرفی چهره اسلام: ارائه تصویری صحیح از اسلام و پیامبر آن در مقابل برداشت‌های نادرست.
موضوعات و محورها
موضوع اصلی جشنواره، زندگی و شخصیت پیامبر اکرم(ص) است. اما این موضوع کلی، شامل محورهای جزئی‌تر و متنوعی می‌شود که نویسندگان می‌توانند در آثار خود به آن‌ها بپردازند.
برخی از این محورها عبارتند از:
- ابعاد شخصیتی پیامبر(ص): مهربانی، گذشت، عدالت، صبر، صداقت و سایر صفات نیکوی ایشان.
- سیره نبوی: سبک زندگی، رفتار با خانواده، جامعه و دشمنان، و آموزه‌های اخلاقی و دینی.
- پیامبر(ص) و کودکان و نوجوانان: نگاه ویژه پیامبر به کودکان و اهمیت تربیت آن‌ها.
- پیامبر(ص) و زنان: جایگاه و منزلت زن در اسلام و دیدگاه پیامبر در این زمینه.
- پیامبر(ص) و محیط زیست: توجه پیامبر به حفظ محیط زیست و منابع طبیعی.
- پیامبر(ص) و صلح و دوستی: تلاش پیامبر برای برقراری صلح و پرهیز از خشونت.
بخش‌های جشنواره
جشنواره داستان کوتاه خاتم معمولاً شامل بخش‌های زیر است:
- بخش اصلی: شامل داستان‌های کوتاه با موضوع پیامبر اکرم (ص).
- بخش ویژه (در دوره‌های مختلف): ممکن است در هر دوره، بخش ویژه‌ای با موضوع خاص در نظر گرفته شود.
- بخش جنبی: شامل کارگاه‌های آموزشی، نشست‌های تخصصی و نمایشگاه‌های مرتبط.
نحوه شرکت و داوری
شرکت در جشنواره معمولاً برای همه نویسندگان آزاد است و آثار باید به صورت داستان کوتاه و با رعایت قوانین جشنواره ارسال شوند.
داوری آثار توسط هیئتی از نویسندگان و منتقدان برجسته انجام می‌شود و برگزیدگان در مراسم اختتامیه معرفی و تقدیر می‌شوند.
ساختار جشنواره
ساختار جشنواره شامل ۵ واحد وابسته به یکدیگر است:
- «شورای راهبری» متشکل از مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی به‌عنوان رئیس این شورا و مدیران ارشد نهادها و مؤسسات مشارکت کننده و دو نفر به پیشنهاد رئیس شورا و تصویب هیات مدیره دفتر نشر فرهنگ اسلامی هستند.
- «رئیس جشنواره» در هر دوره به پیشنهاد مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی و تصویب شورای راهبری جشنواره تعیین می‌شود.
- «شورای علمی» متشکل از پنج تا هفت نفر چهره‌های سرشناس مرتبط با موضوع جشنواره است که در هر دوره توسط «شورای راهبری» انتخاب می‌شوند.
- «رئیس و دبیر هیئت علمی» در هر دوره توسط شورای راهبری انتخاب می‌شوند.
- «دبیر اجرایی» توسط رئیس جشنواره انتخاب می‌شود.[۲]
گفتاورد
اختتامیه دوره نخست جشنواره
تصویری از اختتامیه دوره نخست جشنواره داستان کوتاه خاتم
اختتامیه دوره دهم جشنواره
تصویری از اختتامیه دوره دهم جشنواره داستان کوتاه خاتم
اختتامیه دوره نهم جشنواره
تصویری از اختتامیه دوره نهم جشنواره داستان کوتاه خاتم
اختتامیه دوره ششم جشنواره
تصویری از اختتامیه دوره ششم جشنواره داستان کوتاه خاتم
اختتامیه دوره چهارم جشنواره
تصویری از اختتامیه دوره چهارم جشنواره داستان کوتاه خاتم
پانویس
- ↑ «نگاهی به دوره‌های گذشته جشنواره داستان کوتاه خاتم». ۲ آبان ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۸ مهر ۱۴۰۳.
- ↑ «ساختار جشنواره». دریافت‌شده در ۸ دی ۱۴۰۳.
- ↑ «نگاهی به دوره‌های گذشته جشنواره داستان کوتاه خاتم». ۲ آبان ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۸ مهر ۱۴۰۳.
