پدرام بهرامی کارگردان مجموعه مستند «دریبل» در گفتگو با خبرگزاری تسنیم دربارهٔ ساخت این مستند گفت:
ایده ابتدایی ساخت مستند «دریبل» چه‌طور شکل گرفت؟
ایده ابتدایی این فیلم پیش از حضور و ورود من به پروسه ساخت فیلم شکل گرفته و تحقیق و پژوهش‌های مرتبط با آن نیز تا حدی انجام شده بود؛ در واقع من پیش از نوشتن متن فیلم وارد این پروژه شدم اما وقتی توسط عطا پناهی که پیش از این در «پرش بلند» و «مجلس کابوس» همکاری مشترک داشتیم برای ساخت «دریبل» دعوت به کار شدم با جذابیتی باورنکردنی از تحقیق و پژوهش مواجه شدم که کار من را برای ساخت این مستند راحت‌تر می‌کرد.
- چرا سراغ ساخت مستند دربارهٔ ورزش فوتبال رفتید؟ دلیل‌تان پرطرفدار بودن فوتبال است یا پشت پرده‌های بیشتری که نسبت به سایر رشته‌های ورزشی دارد؟
- روند تحقیق و پژوهش چگونه بود و آیا در پروسه تحقیق مشاوران ورزشی، سیاسی یا تاریخی در کنارتان بودند؟
- به نظر می‌رسد جدای از حاشیه و متن فوتبال در این کار بخش‌های دیگری مثل سیاست و اقتصاد نیز برایتان مهم بوده است و در چند قسمت اول مجموعه «دریبل» در مورد روابط پشت پرده فوتبال و به خصوص رابطه اقتصاد و سیاست در این ورزش بحث کرده‌اید؟
سعی ما بر این بوده است که کاری بسازیم که قبلاً در هیچ مستند فوتبالی انجام نشده باشد، یعنی وصل کردن نقاط مختلف موضوعی به هم و ارائه تحلیلی متفاوت. به عنوان مثال در بخش اقتصاد با استفاده از تصاویری کاملاً اختصاصی نشان می‌دهیم که میزبانی جام جهانی ۲۰۱۴ چه تأثیر عمیقی در پیشرفت اقتصادی کشور برزیل به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه داشته است، حتی می‌توان افرادی مانند سیلویو برلوسکونی را مثال زد که از طریق ریاست بر باشگاه میلان شناخته شد و حتی به ریاست جمهوری ایتالیا نیز رسید یا ژرژ وه‌آ که زمانی به توپ طلا هم رسید و الان رئیس‌جمهور کشور لیبریا است؛ شما هر مستند فوتبالی را که تماشا کنید خواهید دید که موضوعی واحد را در نظر گرفته‌اند و به حواشی مسابقات فوتبال یا رویدادی خاص می‌پردازند اما هدف ما این بود که نگاهی جامع‌تر داشته باشیم و تحلیل متفاوتی از فوتبال به مخاطب ارائه دهیم.
- در بخش‌های زیادی از مستند «دریبل» نشان می‌دهید که بسیاری از رویدادهای سیاسی با مسابقات مهم فوتبالی همزمان بوده‌اند؛ دلیل این موضوع چیست؟
در مورد استفاده افرادی سیاسی از محبوبیت فوتبال مثال‌های زیادی را می‌توان زد، اما نمونه این موضوع در بین سیاسیون خودمان مانند دو رئیس‌جمهور احمدی‌نژاد و روحانی از فوتبال برای به دست آوردن محبوبیت و در نهایت کسب رأی بیشتر بوده است؛ متأسفانه در جهان کاملاً از فوتبال در جهت رسیدن به مقاصد سیاسی استفاده می‌شود و همزمانی رویدادهای سیاسی که موجبات تخریب چهره فرد، حزب یا کشوری را مهیا کند تعمداً با مسابقات بزرگ فوتبال همزمان می‌شوند تا توجه مردم و رسانه‌ها به آن رویداد جلب نشود و همه چیز زیر سایه فوتبال قرار گرفته و محو شود؛ برای مثال در جریان جام جهانی ۲۰۱۴ و همزمان با برگزاری فینال مسابقات کشوری مانند اسرائیل با استفاده از فرصت فینال جام جهانی و در سایه توجه رسانه‌ها به فوتبال چه کشتار وحشتناکی را در نوار غزه به راه انداخت؛ بنابراین با توجه به واقعی بودن چنین موضوعی ما هم تصمیم گرفتیم در بخش مربوط به سیاست آنرا به عنوان حقیقتی نشان دهیم.
- با توجه به بازخوردهایی که تاکنون از این مجموعه گرفتید و حواشی ادامه‌دار فوتبال آیا این مجموعه ادامه‌دار خواهد بود؟
- نکته مهم دربارهٔ مجموعه مستند «دریبل» استفاده از تصاویر آرشیوی است که قبلاً کمتر دیده شده‌اند؛ تصور عمومی این است که ساخت مستندهای آرشیوی راحت‌تر از سایر مستندها است، اما پیدا کردن تصاویر آرشیوی هم مسائل و مشکلات مربوط به خودشان را دارند؛ دربارهٔ گردآوری تصاویر آرشیوی این مستند بگویید.
در واقع برای ساخت یک مستند تولیدی معادل متن‌تان تصویربرداری می‌کنید اما در ساخت مستند آرشیوی روند کار اصلاً به این شکلی نیست و باید ساعت‌ها تصاویر مختلف را دید و از دل حجم عظیمی از بی‌نظمی، نظمی مناسب و متناسب برای متنِ نوشته شده در زمان معین شده برای کار را ایجاد کنید؛ بنابراین ساخت مستند آرشیوی بسیار سخت‌تر از ساخت مستندهای دیگر است، ضمن اینکه ما در ساخت «دریبل» سعی کردیم تصاویری را در معرض دید مخاطب قرار دهیم که پیش‌تر آنها را ندیده باشد، حتی در بخش بازی ایران و آمریکا نیز می‌توانید این تصاویر را ببینید.
تصاویری که انتخاب کردیم همه دارای کیفیت بالایی هستند. حتی تصاویر انتخاب شده از جام جهانی فوتبال سال ۱۹۳۰ و ۱۹۵۴ نیز کیفیت خوبی دارند و قبلاً نیز مخاطبان آنها را ندیده بودند؛ همچنین از نظر محتوایی توانستیم فیلم‌هایی را به زبان‌های مختلف پیدا و از آنها استفاده کنیم؛ در ساخت مستندهای آرشیوی معمولاً سازندگان پس از جست‌وجو منابع فارسی‌زبان سراغ منابع انگلیسی زبان می‌روند و این به اصطلاح نهایت کاری است که انجام می‌شود، اما ما برای ساخت مستند «دریبل» سراغ فیلم‌ها و منابعی از زبان‌های مختلف رفتیم.
یکی از آرشیوهای نایابی که دنبالش بودیم را به سختی پیدا کردیم و دانلود تصاویرش یک‌ماه طول کشید؛ نه بخاطر اینکه این تصاویر حجم بالایی داشتند بلکه به این خاطر که این تصاویر را فقط یک نفر در دنیا در اختیار داشت؛ ما به فراخور هر جام جهانی و کشور برگزار کننده با زبان آن کشور تصاویر و اطلاعات را سرچ می‌کردیم؛ یعنی به زبان‌های فرانسوی، کره‌ای، ژاپنی، اسپانیایی و… منابع و تصاویر را سرچ و در روند تحقیق و تهیه متن و مستند از آنها استفاده کردیم.
هشتاد درصد از مستند «دریبل» را تصاویر آرشیوی تشکیل می‌دهند به همین خاطر با وسواسی بسیار این تصاویر انتخاب شدند؛ به جرأت می‌گویم بخش بالایی از تصاویر قبلاً دیده نشده یا اگر دیده شده با این کیفیت نبوده است، اما نکته دردآور این است که در سینمای مستند ما مستند آرشیوی را خیلی جدی نمی‌گیرند و فکر می‌کنند صرفاً براساس دسترسی به منبع تصویری کاری ساخته شده و امیدوارم با دیدن مجموعه «دریبل» تصور برخی نسبت به مستندهای آرشیوی تغییر کند.
هدف ما این بود در حد توان خودمان بتوانیم تغییری در ذائقه مخاطب تلویزیونی ایجاد کنیم؛ مخاطب تلویزیون در حین آشپزی، چک کردن موبایل و صحبت کردن با دیگران برنامه‌ها را تماشا می‌کند و دقت چندانی ندارد اما من دوست داشتم مستندم طوری باشد که مخاطب کاملاً میخکوب صفحه تلویزیون شده و روی تصاویر و گفتار متمرکز شود. هدفم این بود که محصول نهایی به لحاظ فرمی جذابیت بالایی داشته باشد و هم مخاطب خاص را جذب کند و هم مخاطب عام را و هر دوقشر از تماشای آن لذت ببرند و امیدوارم به این هدف رسیده باشیم.[۲]
