دیوار گتو (مستند)

دیوار گتو

پوستر فیلم
نام فیلم	دیوار گتو
موضوع	فلسفه صهیونیسم و تشکیل رژیم صهیونیستی
سبک	مستند
کارگردان	محسن نقی‌زاده
تدوین	محسن نقی‌زاده
صداپیشگان	چنگیز جلیلوند
مدیر تولید	آلبرت آقابیگی
فیلمبرداری	امیرصادق محمدی
شرکت/سازمان تولیدکننده	شبکه افق
زمان	۴۲ دقیقه
کشور	ایران
زبان	فارسی

دیوار گتو (تولید ۱۳۹۶) مستندی به کارگردانی محسن نقی‌زاده است که به فلسفه شکل‌گیری صهیونیسم و همچنین شکل‌گیری کشور جعلی اسرائیل پرداخته شده است. روایتِ این مستند از آوارگی قوم یهود از قرن‌ها پیش آغاز می‌شود و تا تشکیل اولین حکومت یهودی ادامه می‌یابد.

مستند «دیوار گتو» محصول شبکه افق است.

دربارهٔ مستند

مستند «دیوار گتو»، روایت پرداختن به تاریخ و سرگذشت یهودیان، چگونگی تشکیل و تأسیس کشور جعلی اسراییل در فلسطین اشغالی را بررسی می کندو در ادامه با محور قرار دادن قوم یهود بحث صهیونیسم را از دین یهود جدا می‌کند و نگاهی کارشناسانه به این حوزه دارد.

این مستند به آوارگی قوم یهود از قرن‌ها پیش اشاره داشته و تا تشکیل اولین حکومت یهودی ادامه می‌یابد.

مستند «دیوار گتو» به فلسفه شکل‌گیری صهیونیسم و همچنین شکل‌گیری کشور جعلی اسرائیل پرداخته است.

این فیلم مستند به کارگردانی محسن نقی‌زاده، در ژانر تاریخی-سیاسی ساخته شده و سعی دارد به نقد یکی از ظلم‌های قدیمی در جامعه انسانی بپردازد: ظلمی که نماد آن امروز یک «دیوار» است.

نسل‌کشی و پاکسازی نژادی، اتفاق جدیدی در جامعه بشری نیست؛ انگاره ای که در حزب نازی آلمان و پیشوای این حزب، یعنی آدولف هیتلر تبلور یافت اما نژادپرستی توأم با جهان خواری و نسل‌کشی، در دنیای امروز نه تنها کمتر نشده که شاهد وضعیت رقت بارتری در جامعه بشری هستیم. اوج آن را امروز می‌توان در قالب دولت جعلی و اشغالگر اسرائیل دید. رژیمی با یک ایدئولوژی نژادپرستانه که مبنای فعالیت و حیات نامشروع خود را بر از بین بردن ملت‌های دیگر نهاده است. «دیوار گتو» با ساختاری فاخر و تلفیق تصاویر آرشیوی و مصاحبه به تحلیل این معضل بزرگ پرداخته است.

نکته مهم این است که جریان صهیونیسم در دوران کنونی، تنها به اسرائیل محدود نمی‌شود بلکه یک شبکه مخوف جهانی است که به خاطر برخورداری از سرمایه‌های هنگفت و نفوذ در دولت‌ها و دستگاه‌های اطلاعاتی و نظامی غرب، سلطه یافته و قادر به فعالیت‌های تخریبی علیه نوع انسان هستند. به بیانی بهتر، محور اصلی و چکیده امپریالیسم و استعمار جدید، صهیونیسم است. به همین دلیل هم ساخت فیلم علیه این سازمان گسترده ضدبشری، صرفاً به اشغال فلسطین و جنایات اسرائیل محدود نیست، بلکه نوعی دفاع از انسانیت و مبارزه با دشمنان بشر محسوب می‌شود.

راهبرد فیلم برای پرداختن به مضمون مدنظر خود، استفاده از منطق قیاسی است؛ یعنی دو ماجرای تاریخی را شبیه‌سازی کرده و به مقایسه آن‌ها پرداخته است. ابتدا، تاریخچه ای از مواجهه آلمان هیتلری با یهودیان لهستان را می‌بینیم. مواجهه ای که به محصور کردن یهودیان با دیواری که نام فیلم هم به آن اشاره دارد می‌انجامد.

اتفاقی که چند دهه بعد، توسط صهیونیست‌ها و علیه فلسطینیان تکرار می‌شود. دیوار تفکیک و تبعیض نژادی، در دو زمان و مکان متفاوت درست شده، اما هر دو تکرار یک رویکرد ایدئولوژیک و نظامی هستند.

گفتاورد

محسن نقی‌زاده کارگردان مستند «دیوار گتو» دربارهٔ این مستند گفت:
این مستند داستان آوارگی قوم یهود است که در واقع از آوارگی لهستانی‌ها آغاز می‌شود و به تشکیل قوم یهود می‌رسد. این مستند نگاهی به داستان هولوکاست دارد و می‌توانم بگویم اولین مستندی است که دربارهٔ هولوکاست ساخته شده است، ضمن این که به فلسطینی‌ها و ظلم‌هایی که بر آنها رفته نیز اشاره دارد.
وی در ادامه با اشاره به دلایل انتخاب نام این مستند افزود:
گتو از نظر تاریخی در اروپا به محله‌هایی که اقلیت یهودی در آن ساکن بودند گفته می‌شد و منطقه‌ای بود که آلمانی‌ها برای کنترل بیشتر یهودی‌ها را در آنجا جمع کردند و در جریان اشغال لهستان توسط ارتش آلمان در جنگ جهانی دوم ساخته شد. اما خط داستانی به مسائل فلسطین اشاره دارد. این مستند به صورت آرشیو و مصاحبه است و بخشی از تصویربرداری‌ها در تهران و کنیسه ابریشمی و قبرستان بهشتی انجام شده است. ضمن این که بخشی از مصاحبه‌ها با رئیس انجمن کلیمیان تهران و کارشناس‌های مذهبی آنها انجام شده است.
وی دربارهٔ ظرفیت‌های فیلم مستند برای ارائه مستندات تاریخی و روایت‌هایی که این روزها در جریان فضای منطقه و خاورمیانه از حساسیت بسیاری برخوردار است، عنوان کرد:
به نظرم آنچه که در دو مدیوم مستند و فیلم داستانی برای روایت برش‌هایی از تاریخ وجود دارد با یکدیگر غیرقابل مقایسه است و نمی‌توان گفت کدام بر دیگری برتری دارد، هرچند که هرکدام از آنها وجوه مثبتی دارند. شاید این گونه به نظر برسد که فرم داستانی امکان بیشتری برای همذات پنداری مخاطب با سوژه را به وجود می‌آورد اما من معتقدم فضای مستند به ارائه حقیقت و واقعیت نزدیک‌تر است.
نقی‌زاده تأکید کرد:
به‌طور مثال در مستند «دیوار گتو» ما با استفاده از مستندات آرشیوی کوره‌های آدم سوزی، گتوی یهودی‌ها و دیگر اتفاقاتی که در جریان هولوکاست رخ داده را به تصویر کشیدیم که برشی از واقعیات و جریاناتی است که در طول زمان پیش آمده است.
این کارگردان تصریح کرد:
من فکر می‌کنم مستند حتی با خود قدری حس نوستالژی هم دارد. مستندی که در طول زندگی ما و جریانی که ما در آن حضور داشتیم ساخته شده باشد برای ما یادآور همان فضا و اتفاقاتی است که دیده‌ایم و آن را لمس کردیم. البته باز هم نمی‌توان از تأثیر و اهمیت سینمای داستانی گذشت. «فهرست شیندلر» ساخته استیون اسپیلبرگ نمونه بارز این مسئله است. این فیلم اگرچه از نگاه دیگری به یهودیان می‌پردازد اما فوق‌العاده قوی ساخته شده است.
نقی‌زاده در پایان خاطرنشان کرد:
به نظرم هیچ مستندی نیست که جانبداری و جهت‌گیری نداشته باشد و هر کسی با نگاه خودش و مبتنی بر باورهایش آن را می‌سازد. نگاه من در ساخت مستند «دیوار گتو» همسو با ارزش‌های نظام است و به‌طور کلی آنچه ما در این مستند در پی آن بودیم فقط پاسخ دادن به یک پرسش است و آن هم این است که فرض کنیم هولوکاست درست بوده باشد و یهودی‌ها مظلوم واقع شدند اما این موضوع چه ارتباطی با مردم فلسطین و ظلم‌هایی که به آنها روا شده، داشته است؟

پیوند به بیرون

• یادداشتی درباره مستند دیوار گتو
• فلسفه ایجاد صهیونیسم در مستند «دیوار گتو» روایت می‌شود
• تیزر مستند «دیوار گتو» را در ایکنا تماشا کنید