مؤسسه دهخدا
مؤسسه دهخدا و با نام کامل مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی (تأسیس ۱۳۲۴ش)، حدود ۳۰ سال پس از نگاشتن اولین بخش‌های لغتنامه توسط علی‌اکبر دهخدا، با تصویب مجلس شورای ملی، در خانهٔ دهخدا در خیابان ایرانشهر تهران، تأسیس شد و به‌صورت رسمی آغاز به کار کرد.
تاریخچهٔ تأسیس
پس از تصویب طرح چاپ لغت‌نامۀ دهخدا توسط مجلس شورای ملّی در زمستان سال ۱۳۲۴، سازمان لغت‌نامهٔ دهخدا در خانۀ دهخدا در خیابان ایرانشهر تهران تأسیس شد. دوسه اتاق از این خانه به همکاران و کتابخانۀ مخصوص اختصاص یافت. در این دوران نظارت بر همۀ امور لغتنامه بر عهدۀ دهخدا بود و سرپرست امور اداری آن دکتر حسین خطیبی بود. یکی دو سال آخر با ضعف جسمانی دهخدا، دکتر محمد معین بیشتر امور علمی را سرپرستی می‌کرد.
انتقال سازمان لغتنامه به دانشگاه تهران و تغییرات مدیریتی
در آذر‌ماه ۱۳۳۴، هیئت‌رئیسۀ مجلس و دکتر معین تصمیم گرفتند که سازمان مذکور را به مجلس شورای ملّی منتقل کنند. از این تاریخ که مقارن با فوت دهخدا نیز بود، این سازمان به دو اتاق در کنار عمارت مجلس در میدان بهارستان منتقل شد. بنابر وصیت دهخدا دکتر محمد معین سرپرستی و ادارۀ امور سازمان را به عهده گرفت و امور اداری آن به سید محمد هاشمی، رئیس چاپخانۀ مجلس، محوّل شد. در سال ۱۳۳۶ بنابر مصوبهٔ مجلس، این سازمان با بودجۀ آن به دانشگاه تهران منتقل شد و دانشگاه تهران نیز ادارۀ آن را به دانشکدۀ ادبیات واگذار کرد. از این پس اعضای این سازمان در گوشه‌ای از دانشکدۀ ادبیات که در آن زمان در باغ نگارستان، واقع در میدان بهارستان بود، مستقر شدند. مدیریت سازمان در این دوران همچنان با دکتر محمد معین بود تا سال ۱۳۴۵ که دکتر معین به طور ناگهان در دفتر گروه ادبیات دانشکدۀ ادبیات بیهوش شد و پس از آن به اغما رفت. در سال ۱۳۴۶ سرپرستی و از ۱۳۴۷ ریاست سازمان به دکتر سید جعفر شهیدی، که از ۱۳۴۲ معاون دکتر معین بود، واگذار شد.
تأسیس مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی و فعالیت‌های آن
در سال ۱۳۶۸ به پیشنهاد دکتر سید جعفر شهیدی و با سعی و کوشش دکتر غلامرضا ستوده، معاون مؤسسه، مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی با دو هدف تأسیس شد: نخست گسترش و ترویج زبان و ادبیات فارسی در سراسر دنیا و دوم کمک به هزینۀ تألیف لغت‌نامۀ بزرگ فارسی. این مرکز هرساله پذیرای دانشجویان فراوانی از نقاط مختلف دنیاست. از زمان تأسیس مرکز تا تیر ۱۴۰۰، حدود ۲۳۴۰۷ زبان‌آموز از سراسر جهان فارسی را در این مرکز فراگرفته‌اند.
در آغاز این دوره‌ها تنها در ۴ سطح برگزار می‌شد و سه ماه و نیم به طول می‌انجامید، در حال حاضر دوره‌های آموزش زبان فارسی بسیار متنوع است و به‌صورت حضوری و برخط برگزار می‌شود. سالانه بیش از ۱۰۰۰ زبان‌آموز از سراسر جهان مشغول یادگیری زبان و ادبیات فارسی در این مرکز هستند.
معاونت‌ها
تا سال ۱۳۲۴ کار لغتنامه را به مدت ۳۰ سال خود دهخدا مدیریت می‌کرد. از آن تاریخ به بعد مؤسسه لغتنامه دهخدا، به موجب قانون به صورت مؤسسه زیر نظر دهخدا تشکیل شد.
نام مدیران مؤسسه لغتنامه دهخدا از ابتدا تا کنون به شرح زیر است:
| نام | دوره ریاست |
|---|---|
| علی‌اکبر دهخدا | ۱۳۲۴–۱۳۳۴ |
| محمد معین | ۱۳۳۴–۱۳۴۵ |
| سید جعفر شهیدی | ۱۳۴۵–۱۳۸۶ |
| علی افخمی | ۱۳۸۶–۱۳۹۷ |
| علی درزی | ۱۳۹۷–۱۳۹۹ |
| محمود بی‌جن‌خان | ۱۳۹۹–۱۴۰۱ |
| حمیرا زمردی | ۱۴۰۱–تاکنون |
تصاویر مدیران مؤسسه لغتنامه دهخدا از ابتدا تاکنون
-
علی‌اکبر دهخدا
-
محمد معین
-
سید جعفر شهیدی
-
علی افخمی
-
محمود بی‌جن‌خان
-
حمیرا زمردی
