محسن نامجو

از یاقوت

این نوشتار توسط گروه پژوهشگران یاقوت راستی آزمایی و تایید شده است.

محسن نامجو
خواننده
اطلاعات شخصی
تاریخ تولد۱۴ اسفند ۱۳۵۴ ‏(۴۹ سال)
ملیتایرانی
اطلاعات هنری
عنوان هنریخواننده
زمینه فعالیتموسیقی
پیشهخوانندگی


محسن نامجو (زادهٔ ۱۴ اسفند ۱۳۵۴ در تربت‌جام) خواننده، نوازنده، آهنگساز و ترانه‌سرای ایرانی است.

او از چهره‌های شاخص موسیقی تلفیقی ایران محسوب می‌شود و ازجمله خوانندگانی است که با سبک خاص آواز، تلفیق موسیقی سنتی ایرانی با سبک‌های مدرن همچون جز، راک و بلوز با نگاه اعتراضی شناخته شده است.

سبک موسیقایی نامجو ترکیبی از بداهه‌خوانی، موسیقی سنتی ایران و عناصر مدرن موسیقی غربی است که موجب تمایز آثار او از جریان غالب موسیقی پاپ شد. قطعه‌های «ای ساربان»، «شراب چشمان» و «لحظه‌ دیدار» ازجملۀ آهنگ‌هایی است که بازتاب‌های مثبتی ازسوی مخاطبان به‌همراه داشت.

آلبوم ترنج، که توسط مرکز موسیقی حوزهٔ هنری در سال ۱۳۸۶ منتشر شد نقطهٔ عطفی در کارنامهٔ او به‌شمار آورده‌اند؛ به‌طوری که سبب شد نام او به‌طور گسترده میان مخاطبان ایرانی مطرح شود.

ازجمله حاشیه‌های نامجو اتهام آزار جنسی بود که در سال ۱۳۹۹، چند تن از کاربران در شبکه‌های اجتماعی، او را به آزار جنسی متهم کردند. او در واکنش، ابتدا این اتهامات را رد و آن‌ها را «شایعه و تسویه‌حساب شخصی» توصیف کرد، اما مدتی بعد در ویدئویی دیگر از برخی رفتارهای گذشته‌اش عذرخواهی کرد.

Song Image
ای ساربان

تیتراژ سریال میوه ممنوعه

0:00 0:00


زندگی و تحصیلات

محسن نامجو اسفند ۱۳۵۴ در شهر تربت‌جام متولد شد و در نوجوانی به تهران مهاجرت کرد. از همان دوران به موسیقی سنتی ایرانی علاقه‌مند بود و آموزش آواز و ردیف‌های آوازی را نزد استادان مختلف فراگرفت. محسن نامجو آموزش موسیقی را از جوانی با نت‌خوانی و آواز آغاز کرد و سپس ردیف موسیقی ایرانی را ابتدا نزد رضا شاکری و سپس نصرالله ناصح‌پور آموخت. او در هنرستان و سپس در دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تحصیل موسیقی پرداخت، اما تحصیلات دانشگاهی را نیمه‌کاره رها کرد و بیشتر به تجربه‌گری در موسیقی پرداخت.

آغاز فعالیت هنری

محسن نامجو از اواخر دههٔ هفتاد خورشیدی فعالیت حرفه‌ای خود را آغاز کرد. اجراهای اولیهٔ او در محافل هنری غیررسمی و به‌صورت زیرزمینی برگزار می‌شد. نخستین آلبوم غیررسمی‌اش، «ترنج»، در سال ۱۳۸۶ منتشر شد که به‌سرعت در میان علاقه‌مندان موسیقی تلفیقی و روشنفکری جایگاه ویژه‌ای یافت.

نامجو موسیقی ایرانی را از اساتیدی همچون نصرالله ناصح‌پور در دانشکدهٔ هنرهای زیبا آموخت و پس از ترک تحصیل از دانشگاه به موسیقی تلفیقی روی آورد. او فعالیت خود را در نیمهٔ دوم دهه ۷۰ آغاز کرد و در دههٔ ۸۰ به شهرت رسید. آثار او به‌خاطر آشنایی‌زدایی، دستکاری عمدی در نواهای سنتی و آمیختن عناصر متضاد مورد توجه قرار گرفت.

سبک موسیقی

نامجو با استفادهٔ بدیع از تحریرهای سنتی، تکنیک‌های آوازی غیرمتعارف و بهره‌گیری از سازهای ایرانی و غربی، سبکی شخصی خلق کرده است. آثار او معمولاً آمیزه‌ای از ردیف آوازی، موسیقی فولک خراسانی، بلوز، راک، جز و موسیقی تجربی هستند.

اشعار آثار او اغلب تلفیقی از شعر کلاسیک فارسی (حافظ، مولانا، خیام) با زبان عامیانه و انتقادی روزمره‌اند. محسن نامجو از سوی هوادارانش به‌عنوان نوآور و قانون‌گریز موسیقی ایرانی شناخته می‌شود. او توانسته مخاطبان جدیدی را برای موسیقی ایرانی جذب کند. در عین حال، برخی منتقدان و سنت‌گرایان موسیقی، استفادهٔ غیرمتعارف او از ردیف‌ها و اشعار کلاسیک را مورد انتقاد قرار داده‌اند.

حاشیه‌ها

مهاجرت

نامجو به‌دلیل محتوای برخی آثارش و نیز اجرای قطعاتی که از سوی برخی محافل مذهبی و فرهنگی ایران نامتعارف تلقی شد، با محدودیت‌هایی روبه‌رو گردید و در نهایت از ایران مهاجرت کرد. او از دههٔ ۱۳۹۰ در خارج از کشور به فعالیت هنری ادامه داده و کنسرت‌هایی در اروپا و آمریکا برگزار کرده‌ است. برخی از آثار او در این دوران نیز حاوی مضامین اجتماعی و انتقادی بوده‌اند.[۱]

ماجرای توهین به قرآن

در سال ۱۳۸۸، قطعه‌ای منتسب به محسن نامجو که در آن از تلاوت آیاتی از قرآن در قالبی موسیقایی استفاده شده بود، در اینترنت منتشر شد. انتشار این اثر واکنش‌های گسترده‌ای برانگیخت و دادگاه انقلاب اسلامی تهران او را به اتهام «اهانت به مقدسات اسلامی» به پنج سال حبس تعزیری (به صورت غیابی) محکوم کرد. نامجو ضمن تأکید بر اینکه انتشار اثر بدون اجازهٔ او صورت گرفته، در ویدئویی رسمی از مسلمانان و مردم ایران عذرخواهی کرد و گفت قصد توهین نداشته‌ است.[۲]

اتهام آزار جنسی

در سال ۱۳۹۹، چند تن از کاربران در شبکه‌های اجتماعی، نامجو را به آزار جنسی متهم کردند. او در واکنش، ابتدا این اتهامات را رد و آن‌ها را «شایعه و تسویه‌حساب شخصی» توصیف کرد، اما مدتی بعد در ویدئویی دیگر از برخی رفتارهای گذشته‌اش عذرخواهی کرد و اعلام کرد که در مسیر آگاهی و آموزش دربارهٔ حقوق زنان تلاش خواهد کرد. این ماجرا بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های فارسی‌زبان داخل و خارج از کشور داشت.[۳]

آثار

از آلبوم‌ها و پروژه‌های مهم او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ترنج (۱۳۸۶)
  • جبر جغرافیایی (۱۳۸۷)
  • الکی (۱۳۸۸)
  • ترنجیدگی (۱۳۹۱)
  • پرسه در حوالی (۱۳۹۴)
  • رندانه (۱۳۹۹)

پانویس

  1. «خبرگزاری مشرق». ۷ اردیبهشت ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۵ مهر ۱۴۰۴.
  2. «خبرگزاری مشرق». ۷ اردیبهشت ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۵ مهر ۱۴۰۴.
  3. «خبرگزاری مشرق». ۷ اردیبهشت ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۵ مهر ۱۴۰۴.