محمدعلی باشه آهنگر

محمدعلی باشه‌آهنگر

اطلاعات شخصی
ملیت	ایرانی
محل تولد	دزفول
محل اقامت	تهران
تحصیلات	دانش‌آموخته رشته سینما (گرایش کارگردانی) از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر
فرزندان	حسین باشه آهنگر (بازیگر و دستیار کارگردان و برنامه‌ریز) حمید باشه آهنگر (تدوینگر) حامد باشه آهنگر (نویسنده)
اطلاعات هنری
پیشه	فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان
حوزه فعالیت	سینما و تلویزیون
شروع فعالیت هنری	از ۱۳۷۷ش
آثار	نویسنده و کارگردان: سینما متروپل(۱۴۰۱) • ملکه(۱۳۹۰) • نیمه گمشده(۱۳۷۸)
جوایز	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای فیلم متروپل • جایزه بهترین کارگردانی از جشن خانه سینما در سال ۱۳۹۳ برای فیلم ملکه • تندیس زرین بهترین فیلم و فیلمنامه از دوازدهمین جشن خانه سینما برای فیلم فرزند خاک

محمدعلی باشه‌آهنگر (زاده ۵ فروردین ۱۳۴۱ در دزفول) کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس برجسته و صاحب‌سبک سینمای ایران است. او به عنوان یکی از مهم‌ترین فیلم‌سازان نسل خود شناخته می‌شود که با نگاهی انسانی، عمیق و منتقدانه، به‌ویژه به موضوع دفاع مقدس و پیامدهای اجتماعی و روانی آن پرداخته است. آثار او به دلیل پرداخت سینمایی قدرتمند، روایت‌های چندلایه و پرهیز از شعارزدگی، همواره مورد تحسین منتقدان و مخاطبان خاص سینما قرار گرفته‌اند. محمدعلی باشه‌آهنگر در دزفول به دنیا آمد. تجربه مستقیم جنگ در نوجوانی و جوانی، تأثیری عمیق بر جهان‌بینی و دغدغه‌های هنری او گذاشت و به منبع اصلی الهام در بسیاری از آثارش تبدیل شد. او پس از پایان جنگ، برای دنبال کردن علاقه خود به سینما به تهران رفت و در رشته سینما با گرایش کارگردانی از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر فارغ‌التحصیل شد. این تحصیلات آکادمیک، دانش و بینش او را برای بیان هنری تجربیات زیسته‌اش غنی‌تر ساخت.

باشه‌آهنگر فعالیت هنری خود را پیش از ورود به سینمای حرفه‌ای، با نویسندگی، کارگردانی و بازیگری در تئاتر آغاز کرد. این تجربه به او در درک عمیق درام و شخصیت‌پردازی کمک شایانی نمود. همزمان، او به ساخت فیلم‌های کوتاه ۱۶ میلی‌متری و مستند پرداخت که این آثار بستری برای آزمون و خطا و شکل‌گیری سبک شخصی او فراهم کردند. او نخستین گام‌های جدی خود در سینمای بلند را به عنوان دستیار کارگردان در فیلم «شعله‌های خشم» (۱۳۷۷) در کنار حمیدرضا آشتیانی‌پور برداشت. سپس با همکاری محمدرضا گوهری، فیلم‌نامه «پرواز بر فراز بام‌ها» را به نگارش درآورد. نخستین فیلم بلند سینمایی او در مقام کارگردان، «نبات داغ» (۱۳۸۱) بود، اما این فیلم «فرزند خاک» (۱۳۸۶) بود که نام او را به عنوان فیلم‌سازی مستعد و دغدغه‌مند بر سر زبان‌ها انداخت. این فیلم که به موضوع تفحص شهدا می‌پرداخت، با نگاه انسانی و متفاوت خود، جوایز متعددی از جشنواره‌های داخلی کسب کرد و مورد توجه منتقدان قرار گرفت. دوران اوج فعالیت هنری باشه‌آهنگر با فیلم‌های «بیداری رؤیاها» (۱۳۸۸) و به‌ویژه «ملکه» (۱۳۹۰) رقم خورد. «ملکه» که روایتی پیچیده از دیده‌بان‌های جنگی در پالایشگاه آبادان در روزهای محاصره است، یک اثر ضدجنگ شاخص در سینمای ایران محسوب می‌شود. این فیلم با کسب جوایز متعدد از شانزدهمین جشن خانه سینما، از جمله تندیس بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول مرد، جایگاه او را به عنوان یک فیلم‌ساز مؤلف تثبیت کرد. آخرین ساخته او، «سینما متروپل» (۱۳۹۹) که در چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، روایتی از وقایع منتهی به شکست حصر آبادان است. این فیلم نیز با استقبال منتقدان مواجه شد و سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برای او به ارمغان آورد.

باشه‌آهنگر با تمرکز بر شخصیت‌های انسانی در موقعیت‌های بغرنج جنگی، پرهیز از قهرمان‌پروری‌های کلیشه‌ای و پرداختن به ابعاد فراموش‌شده جنگ شناخته می‌شود. او در آثارش به جای نمایش صرف صحنه‌های نبرد، بر تأثیرات روانی و اجتماعی جنگ بر انسان‌ها تمرکز می‌کند.

محمد علی باشه آهنگر:
ساختن فیلم جنگی در سینمای ایران واقعا کار مشکلی است گاهی بودجه کم می‌تواند به فیلم لطمه بزند. تقاضاهایی که یک کارگردان برای ساختن یک فیلم جنگی می‌کند با توجه به برآورد هزینه گاهی سال‌ها طول می‌کشد تا فیلم با بودجه تعیین‌شده ساخته شود. من خودم تاوان این دوره‌ها را پس داده‌ام. فیلمساز باید دنبال بودجه بگردد، دنبال عوامل بگردد و سیاستگزارانی که در سینما هستند تشخیص می‌دهند که این فیلم نباید ساخته شود و یا این فیلساز این فیلم را نباید بسازد. بحث دیگر این موضوع بر می‌گردد به تعداد فیلم‌هایی که سینمای آمریکا در حوزه جنگ می‌سازد خیلی کمتر از فیلم‌های ما خواهد بود. اما درایت و پروراندن فیلمنامه خیلی خوب بوده است به هر حال امکانات خوبی دارند که می‌توانند فیلم خوب بسازند به خصوص بحث بودجه که به نظرم در ساختن فیلم‌های جنگی خیلی مهم است. یک انفجار واقعی در فیلم‌های آمریکایی رخ نمی‌دهد از طریق پمپ‌های هوا آن انفجار‌ها زده می‌شود. همه ترکش‌هایی که در فیلم‌های آن‌ها رخ می‌دهد هیچ کدام در واقعیت اتفاق نیافتاده است و جلوه‌های ویژه این کار را انجام می‌دهد. ما به سختی در ایران فیلم جنگی می‌سازیم و از نظر سخت افزاری نمی‌توانیم فیلم‌های جنگیمان را با دیگر کشور‌ها مقایسه کنیم. من از چهار فیلم جنگی که ساخته‌ام، دو تا از آن‌ها در خود میدان جنگ بوده است. فیلم "نیمه گمشده" که سال ۱۳۷۹ ساخته شده و دیگری فیلم "ملکه" است که در فضای جنگ رخ می‌دهد و صحنه‌پردازی خیلی سختی داشته است.

بیانیه محکومیت رژیم صهیونیستی

باشه آهنگر در آبان ۱۴۰۲ به همراه بیش از ۸۰۰ منتقد، نویسنده و فعال در رسانه‌های سینمایی و تلویزیونی با صدور بیانیه‌ای جنایات رژیم صهیونیستی و کشتار مردم بی‌گناه و بی‌پناه غزه را محکوم کردند. در این بیانیه ضمن اعلام حمایت از مردم غزه و فلسطین، خواهان همراهی و همدلی وجدان‌های آگاه و حقیقت طلب جهان از این مردم ستمدیده و بی‌پناه غزه و فلسطین شدند.

فعالیت ها

عنوان	نوع	سال تولید	نوع فعالیت
سینما متروپل	سینمایی	۱۴۰۱	نویسنده (مشترک با حامد باشه‌آهنگر) و کارگردان
سرو زیر آب	سینمایی	۱۳۹۶	-کارگردان
انزوا	سینمایی	۱۳۹۵	مشاور کارگردان
ملکه	سینمایی	۱۳۹۰	نویسنده (مشترک با محمدرضا گوهری) و کارگردان
بیداری رؤیاها	سینمایی	۱۳۸۸	کارگردان
فرزند خاک	سینمایی	۱۳۸۶	کارگردان
نبات داغ	سینمایی	۱۳۸۱	تهیه‌کننده (مشترک با حبیب‌الله کاسه‌ساز) و کارگردان
نیمه گمشده	سینمایی	۱۳۷۸	نویسنده (مشترک با محمدرضا گوهری) و کارگردان
شعله‌های خشم	سینمایی	۱۳۷۷	دستیار کارگردان
پرواز خاموش	سینمایی	۱۳۷۷	بازیگر و دستیار کارگردان
دکل	سینمایی	۱۳۷۴	بازیگر و دستیار کارگردان
کوسه‌ها	سینمایی	۱۳۷۳	نویسنده (مشترک با حمیدرضا آشتیانی‌پور و محمدصادق کرمیار) و دستیار کارگردان
بعد از آزادی	تلویزیونی	۱۴۰۰	کارگردان
بچه‌های گروه بلال	تلویزیونی	۱۳۹۶	مشاور کارگردان
تا صبح	تلویزیونی	۱۳۸۵	کارگردان (مشترک با مجید جوانمرد)
مجموعه روایت دیگر، فیلمنامه ۳: زیر آتش (انتشارات امیرکبیر)	فیلمنامه	۱۳۹۰	نویسنده
فرزند خاک (انتشارات سوره مهر)	فیلنامه	۱۳۸۸	نویسنده

جوایز و افتخارات

• برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای فیلم متروپل
• جایزه بهترین کارگردانی از شانزدهمین جشن خانه سینما در سال ۱۳۹۳ برای فیلم ملکه
• دیپلم افتخار و تندیس بهترین کارگردانی از ششمین جشن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران برای فیلم ملکه
• تندیس بهترین فیلم سینمایی بین‌الملل از دوازدهمین جشنواره مقاومت در کرمان برای فیلم ملکه
• جایزه صلح و حقوق بشر فوروم حقوق بشر از جشنواره «مذهب امروز» در کشور ایتالیا برای فیلم ملکه
• دیپلم افتخار هیئت داوران مسابقه بین‌الملل از جشنواره «مذهب امروز» در کشور ایتالیا برای فیلم ملکه
• برنده تندیس زرین بهترین فیلم و فیلمنامه از دوازدهمین جشن خانه سینما برای فیلم فرزند خاک