محمد جلیل رسولی

جلیل رسولی

اطلاعات شخصی
تاریخ تولد	۴ مهر ۱۳۲۶
ملیت	ایرانی
محل تولد	همدان
اساتید	سیدحسن میرخانی
اطلاعات هنری
زمینه فعالیت	خوشنویسی نقاشیخط
پیشه	خوشنویس
آثار برجسته	کتابت داستان فرود شاهنامهٔ فردوسی نام نوشت فیلم محمد رسول‌الله
جوایز	نشان فرهنگ و هنر (درجه یکم)

محمد جلیل رسولی (زاده ۴ مهر ۱۳۲۶ در همدان) خطاط و خوشنویس اهل ایران است. او در سومین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۲، به‌عنوان چهره‌های ماندگار خوشنویسی انتخاب شد؛ همچنین او دارنده نشان درجه یک فرهنگ و هنر است.

او نمایشگاه‌های بسیاری در داخل و خارج از ایران برگزار کرده است که استقبال اهالی هنر و تحسین منقدین همراه بوده است؛ سوریه، لبنان، کویت، قطر، فرانسه، انگلستان، چین، ایتالیا، آلمان، ترکیه و پاکستان از جملۀ کشورهایی است که رسولی در آن آثار خود را عرضه کرده است که با استقبال مثبت مخاطبان همراه بوده است.

توجه به باورهای قرآنی و دینی ازجملۀ مهم‌ترین موضوعاتی است که رسولی با الهام از آن‌ها نقاشیخط‌ها زیادی را تولید کرده است؛ برای نمونه «نور علی نور» عنوان مجموعه آثاری است که او با محوریت موضوعات قرآنی، در سال ۱۳۹۵ روانۀ بازار کرد.

رسولی در دوران دفاع مقدس رمز عملیات‌ها را خطاطی می‌کرد که ازسوی وزارت ارشاد به‌صورت پوستر چاپ می‌شد. کتابت ترجمه «نهج‌البلاغه»، کتابت دیوان شعر امام خمینی، تولید «نام نوشت» محمد رسول‌ الله و کتابت «داستان فرود سیاوش» از «شاهنامه» ازجمله کارهای شاخص محمد جلیل رسولی به‌شمار می‌آید.

مجموعه آثار محمدجلیل رسولی

نقاشیخط‌های جلیل رسولی

زندگی‌ و فعالیت تخصصیِ هنری

محمد جلیل رسولی در ۴ مهر سال ۱۳۲۶ زاده شد. تحصیلات ابتدایی را در شهر همدان به پایان رساند و در سال ۱۳۳۵ همراه با خانواده به تهران آمد و تحصیلات متوسطه خویش را در تهران ادامه داد. رسولی که از سال ۱۳۳۲ در همدان در زمینه خوشنویسی فعالیتش را آغاز کرده بود، از سال ۱۳۴۷ با «سیدحسن میرخانی» آشنا شد و تا سال ۱۳۵۱ در نزد او به یادگیری خطاطی پرداخت.

نخستین نمایشگاه

اولین نمایشگاه آثار رسولی در سال ۱۳۵۲ در گالری سیحون برگزار شد. رسولی سال ۱۳۵۷ در جشنواره‌ خوشنویسی جهان اسلام در تهران برگزیده شد و بعدها به عضویت فرهنگستان هنر نیز درآمد. آثار رسولی تا سال ۲۰۲۲، پنج مرتبه در نمایشگاه‌های مختلف داخلی و خارجی حضور یافته است و صد درصد آثار ارائه‌ شده‌ او به فروش رسیده‌اند؛ سوریه، لبنان، کویت، قطر، فرانسه، انگلستان، چین، ایتالیا، آلمان، ترکیه و پاکستان ازجمله کشورهایی بودند که از آثار جلیل رسولی به‌خوبی استقبال کردند.

تابلوی نقاشی‌خطی با عنوان «درخت دوستی» که در ۷ خرداد ۱۳۸۵ در پنجمین دوره‌ی حراج تهران، گران‌ترین اثر این هنرمند بود.

ویژگی‌ و درون‌مایۀ آثار

از ویژگی‌های کارهای رسولی برجسته بودن «خط» است؛ به‌گونه‌ای که در آثارش نقاشی‌خط رسولی عنصر غالب است. بهره‌گیری از نقش‌مایه‌هایی هم‌چون گل و مرغ، پل پیوندی است که آثار او را به نقاشی نزدیک می‌کند.

از مهم‌ترین موضوعات آثار رسولی که به‌وفور دیده می‌شود توجه به آیات قرآن است؛ به‌گونه‌ای که او یک مجموعه با عنوان «نور علی نور» با محوریت موضوعات قرآنی روانه بازار کرده است که مورد استقبال عموم مخاطبان، به‌ویژه اهالی هنر خوشنویسی قرار گرفته است.

رسولی در دوران دفاع مقدس رمز عملیات‌ها را خطاطی می‌کرد که ازسوی وزارت ارشاد وقت به‌صورت پوستر چاپ می‌شد.

نام‌نوشت فیلم محمد

رسولی دربارهٔ چگونگی ایجاد نام نوشت فیلم محمد گفت:

پس از مدتی یک محمد رسول‌الله گرافیکی نوشتم که به نظرم کار خوب و متفاوتی بود و از آثاری که داوری کرده بودیم نیز قوی‌تر آمد اما بعد از آنکه چند روز به این اثر فقط نگاه می‌کردم به این نتیجه رسیدم که از جنس فیلم نیست و با وجود آنکه نام‌نوشت خوبی است اما نمی‌تواند پیام فیلم را منتقل کند. در نهایت به خود پیامبر توسل کردم و ناخودآگاه یک مرکب قهوه‌ای رنگ را جلوی خودم گذاشتم و با انگشت اشاره‌ام شروع به نوشتن کردم که برای اولین بار در تمام طول خوشنویسی‌ام این شیوه را اجرا می‌کردم. در هنگام نوشتن ابتدا انگشتم به لرزش افتاد که برای خودم هم تعجب‌برانگیز بود چرا که من به قدرت دست مشهور بودم اما بعد از مدتی تمام تنم به لرزش افتاد و متوجه شدم کاری که دارم انجام می‌دهم درست است و با اتمام آن به آرامش رسیدم. برای من باعث افتخار است که اسم‌نوشت من بر پیشانی این فیلم نقش خواهد بست و مطمئن هستم محمد رسول‌الله در جهان اسلام باعث افتخار خواهد شد.

آثار

او درطول سال‌های فعالیت هنری‌اش آثار گوناگونی را خلق کرده است. تعدادی از این آثارش عبارت‌اند از:

• کتابت «داستان فرود سیاوش» از «شاهنامه»
• کتابت ترجمه «نهج‌البلاغه» دکتر شهیدی
• جان جانان (مجموعه آثار)
• چهار فصل (مجموعه آثار)
• یادگار عشق (مجموعه آثار)
• مرقع باغ سبز
• مرقع یادگار
• باغ ملکوت (مجموعه آثار)
• نور علی نور (مجموعه آثار)/با محوریت موضوعات قرآنی و در قالب نقاشیخط
• مجموعه ۳۰ سال تلاش در زمینه خط و نقاشیخط
• نام نوشت فیلم محمد رسول‌الله

گفتاورد

سال ۵۴ اولین نمایشگاهم را برگزار کردم، در گالری سیحونِ آن زمان، آدرسش خیابان وزرا بود. خانم سیحون آن زمان صاحب گالری بود. او گالری دار حرفه‌ای بود، البته من را یکی از دوستان معرفی کرد، سن من کم بود، ۲۳ یا ۲۴ سالم بود، به من گفت نمایشگاه بگذار، یک روز دوستم با خانم سیحون قرار گذاشت، من چند کار بردم، ایشان هم نشسته بود حواسش نبود، یک‌دفعه کارهای من را دید و گفت تا الان کجای بود؟! گفتم همین بغل، گفت: کارت خیلی خوب است چرا تا الان نمایشگاه نگذاشتی؟ خیلی جالب بود که چند کار من شب اول فروش رفت، این قدر برای بعضی‌ها تعجب‌برانگیز بود فکر می‌کردند ما بازارگرمی کرده‌ایم و فروش نرفته است. خیلی افراد آمدند بودند نمایشگاه، گالری کوچکی بود و افرادی در کوچه ایستاده بودند. بعد از آن سه نمایشگاه آنجا برگزار کردم! چون کارهایم بزرگ شد گالری‌های بزرگ، مثلاً شیخ و گالری‌های دیگر را برای نمایش آثارم انتخاب کردم.

در زمان جنگ وقتی می‌شنیدم رمز جنگ یا زهرا است، همان لحظه طراحی می‌کردم، دو سه روزه کار می‌کردم و این را می‌رساندم به وزارت ارشاد، آنها چاپ می‌کردند، پول آن‌چنانی هم به من نمی‌دادند ولی آن زمان پول در نظر من نبود، به خصوص در مورد این کارها، رمز دیگر یا علی بن ابی‌طالب بود، یک رمزی یا الله بود، که البته اینها چاپ می‌شد و می‌دادند پوستر چاپ می‌کردند و من خودم می‌رفتم وزارت ارشاد کار داشتم می‌دیدم در راهروهای ارشاد پر از پوسترهای من است، بعد من به آنها گفتم من خودم خجالت می‌کشم. از دیگران هم بخواهید کار کند، گفتنند کسی حاظر نیست کار کند، آن زمان یک عده می‌ترسیدند، حتی پای کارهایشان امضا نمی‌کردند، ولی من روی عقیده و اعتقادی که داشتم آن زمان کار می‌کردم و از این نوع کارها زیاد انجام دادم و کارهای ماندگاری شده است، بعد به وزارت ارشاد پیشنهاد دادم که این کارها تاریخ است شاید از نظر هنری خیلی عیار بالایی نداشته باشد، چون با شتاب انجام شده است ولی یک زمان و یک تاریخ در اینها مطرح است، شما این‌ها را از من بگیرید، گفتند نه بودجه نداریم، یک دوستی داشتم به نام خلیل شیرازی خدا رحمتش کند، رئیس هیات قائمیه بود که من پوستر برای آنها کار کرده بودم، یک روز آمد گالری من و کارها را دید، گفت اینها چیست؟ گفتم داستان این‌طوری است، گفت برای چه کسی است؟ گفتم برای کسی نیست برای خودم است و بعد دیدم دسته چکش را درآورد و گفت چقدر بنویسم؟ آن زمان دو سه برابر قیمتش را به من داد و آنها را برد، بعد از یک مدت از طرف ارشاد به من زنگ زدند، حالا کارها را چند می‌خواهی به ما بدهی؟ گفتم نه دیگر آن کارها رفت، گفتند نه از او پس بگیر، من خجالت می‌کشم به او بگویم، دیگر کارها را برد و نفهمیدم چه کرد با آنها.

وضع نقاشیخط در شرایط کنونی نسبت به سال‌های قبل بهتر شده ولی مسئله این است که امروز اینقدر دست در این وادی زیاد شده که نقاشیخط به‌تدریج از ابعاد هنری و زیبایی‌شناسی خود فاصله گرفته و تبدیل به کارهای تجاری شده است. به‌خصوص اینکه برخی هنرمندان این عرصه یاد گرفته‌اند که کارهایی که در ابعاد بزرگ ارائه می‌کنند می‌تواند بیشتر مشتری‌پسند باشد، غافل از اینکه آثاری از این دست چون فقط به ظاهر محدود می‌شوند از مولفه‌های بصری و تصویری خالی هستند.

نگارخانه

• 
• 
• 
• 
• 

  نام‌نوشت فیلم محمد رسول‌الله

• 

  نقاشیخط درخت دوستی

• 
• 
• 
• 
• 
• 

پیوند به بیرون

• مجله‌هنرهای‌تجسمی‌/جلیل رسولی
• گفت‌وگو با جلیل رسولی درباره نان‌نوشت فیلم محمد رسول‌الله