مرکز مستند سوره

مرکز مستند سوره
نام سازمان	مرکز مستند سوره
بنیان‌گذار	مهدی مسعودشاهی
زمینه فعالیت	تولید آثار مستند و انیمیشن; راه‌اندازی جشنواره‌های تخصصی;

این نوشتار توسط گروه پژوهشگران یاقوت راستی آزمایی و تایید شده است.

مرکز مستند سوره از نهادهای کلیدی در حوزه تولید آثار مستند و تجربی در ایران که مسئولیت تهیه مستندهای مرتبط با انقلاب اسلامی را بر عهده دارد. مرکز مستند سوره در سال ۱۳۶۳ تأسیس شد. این مرکز از زیرمجموعه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه هنری است و در طی سال‌های متمادی، نقش‌آفرینی جدی در توسعۀ سینمای مستند ایران ایفا کرده است.

مرکز مستند سوره طی چهار دهه فعالیت خود، به رکن اصلی تولید، نمایش و حمایت از سینمای مستند و تجربی در ایران تبدیل شده است. جشنواره سینماحقیقت و آثار ارزشمند تولیدی این مرکز، گواهی بر نقش بی‌بدیل آن در ارتقای جایگاه سینمای مستند ایران در سطح ملی و بین‌المللی است.

حمیدرضا جعفریان، رئیس سازمان سینمایی سوره، در دی‌ماه ۱۴۰۰، یاسر فریادرس مدیر سابق مرکز مستند و تلویزیونی سوره را تودیع و امیر مهریزدان را به‌عنوان مدیر جدید مرکز مستند و تلویزیونی سوره معارفه کرد. این مرکز تحت مدیریت یاسر فریادرس تولید مستندهایی مانند «ضد»، «سوریه پرونده یک بحران» و «در برابر طوفان» را انجام داده است.

تأسیس و آغاز به کار مرکز مستند سوره

مرکز مستند سوره در ابتدا با عنوان «مرکز سینمای تجربی و نیمه‌حرفه‌ای» فعالیت خود را آغاز کرد. این مرکز در ساختمان وزارت ارشاد واقع در میدان بهارستان، با مدیریت مهدی مسعودشاهی تأسیس شد و هدف اصلی آن، ساخت فیلم‌های نیمه‌حرفه‌ای با فرمت ۱۶ میلیمتری بود. این مرکز بستری برای ورود جوانان مستعد به عرصه سینما فراهم کرد و کارگردانانی مانند مجید مجیدی و رضا میرکریمی نخستین آثار خود را در این مرکز ساختند.

در اوایل دهه ۷۰، با انتقال مرکز به ساختمان جدید در خیابان سهروردی شمالی و تغییر نام آن به «مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی»، تمرکز بر تولید آثار مستند و تجربی بیشتر شد.

مرکز مستند سوره در سال ۱۳۷۶، با انتخاب سیف‌الله داد به‌عنوان معاون سینمایی، مرکز با انجمن سینمای جوانان ایران ادغام شد. این ادغام فعالیت‌های مرکز را به سمت حمایت از فیلم‌های کوتاه و تجربی سوق داد. اما در سال ۱۳۸۰، محمد آفریده مدیریت مرکز را برعهده گرفت و با احیای آن، فعالیت‌های تخصصی‌تری از جمله برگزاری جشنواره‌های مستند و ساخت آثار باکیفیت آغاز شد.

از سال ۱۳۸۶، مرکز با تأسیس جشنواره «سینماحقیقت»، مهم‌ترین رویداد سینمای مستند ایران و خاورمیانه را پایه‌گذاری کرد. این جشنواره به سرعت به محفلی برای معرفی آثار مستند داخلی و بین‌المللی تبدیل شد و نقش مهمی در ارتقای جایگاه سینمای مستند ایران در جهان ایفا کرد.

تیزر مستند ضد

تیزر مستند «سوریه، پرونده یک بحران»

گسترش فعالیت‌ها و رویدادها

مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به فعالیت‌های گسترده‌ای پرداخته است نظیر:

تولید آثار مستند و انیمیشن: از سال ۱۳۹۲، مرکز تمرکز خود را بر تولید آثار مستند و انیمیشن قرار داد. انیمیشن‌های تولید شده در این مرکز در جشنواره‌های بین‌المللی موفقیت‌های چشمگیری به دست آورده‌اند.
راه‌اندازی جشنواره‌های تخصصی: جشنواره‌هایی مانند جشنواره فیلم رضوی، جایزه شهید آوینی و همایش تصویر عاشورا از جمله رویدادهای مهم این مرکز بوده‌اند.
تولید مستندهای بحران کرونا: در دوران همه‌گیری کووید-۱۹، مرکز با تولید ۱۰ مستند از زوایای مختلف این بحران، نقش موثری در ثبت تاریخ اجتماعی ایران ایفا کرد.

دستاوردها

مرکز مستند سوره از سال ۱۳۹۸، با مدیریت محمد حمیدی مقدم، جشنواره سینماحقیقت با استانداردهای جدید و استفاده از پلتفرم‌های آنلاین در دوران کرونا به سطحی حرفه‌ای‌تر رسید. همچنین، تولید فیلم‌های خلاق و کم‌بودجه و تمرکز بر نمایش عمومی مستندها از دیگر برنامه‌های موفق این دوره بوده است.

در سال ۱۴۰۱، با اضافه شدن بخش پویانمایی به ساختار مرکز، دامنه فعالیت‌ها گسترش یافت و محمد حمیدی مقدم برای پنجمین سال پیاپی دبیر جشنواره سینماحقیقت شد.

فعالیت‌های جشنواره سینماحقیقت

مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان امور سینمایی، جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» را آذرماه هر سال در شهر تهران برگزار می‌کند.

بازنمايی تاریخ و فرهنگ جامعه‌ی ايرانی- اسلامی، صيانت از هويت ملی مبتنی بر انگاره‌های دينی و ايرانی، تقويت سينمای مستند خلاق ايران، بيان نسبت سينمای مستند و توسعه ی پایدار، آشنايی ‎فيلمسازان كشور با تحولات نوين سينمای مستند جهان، توجه به اهمیت اقتصاد سینمای مستند با تأکید بر رفع موانع تولید، توزیع و نمایش این آثار در عرصه‌های داخلی و خارجی، از اصول و اهداف این جشنواره است.

اولین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت در سال ۱۳۸۶ برگزار شد و طی همه‌ی این سال‌ها، سینماحقیقت به مهمترین رویداد سینمای مستند ایران و منطقه خاورمیانه بدل شده است.