مهری باقری
| زبان‌شناس | |
 | |
| ملیت | ایرانی |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۲۴ (۷۹–۸۰ سال) |
| محل تولد | تهران |
| پیشه | زبان شناس |
| تحصیلات | کارشناسی ادبیات فارسی کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی ایران دکتری ادیان و عرفان |
| جوایز | چهرهٔ ماندگار سال ۱۳۸۰ |
مهری باقری (زادۀ ۱۳۲۴ در تهران) استاد زبان‌شناسی و زبان‌های ایران باستان است. او در نخستین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۰ به‌عنوان چهرهٔ ماندگار زبان‌شناسی برگزیده شد؛ همچنین او در سال ۱۳۸۶ از طرف نهاد ریاست جمهوری ـ مرکز امور زنان و خانواده ـ به‌عنوان نخبه برگزیده سال معرفی شد.
باقری را شخصیت جریان‌سازی در آموزش زبان و فرهنگ ایران باستان دانسته‌اند؛ او با تأسیس گروه آموزشی فرهنگ و زبان‌های باستانی نقش‌آفرینی مؤثری در تقویت زیرساخت‌های پژوهشی و نگارشی، به‌ویژه دانشگاه تبریز، داشته است؛ افزون‌بر این، باقری با تأسیس کرسی ایران‌شناسی در اسپانیا در سال ۱۳۸۱ و فعالیت در مجامع علمی بین‌المللی، تلاش‌های بسیاری برای گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور انجام داد.
از او کتاب‌های زیادی از جمله «مقدمات زبان‌شناسی»، «تاریخ زبان فارسی»، «دین‌های ایران باستان» و «ده‌نامه روح‌العاشقین: چشم‌اندازی بر وقایع عصر حافظ» منتشر شده است.
رونمایی از جشن‌نامه مهری باقری
تیر ۱۴۰۲
زندگی و تحصیلات
مهری باقری در سال ۱۳۲۴ در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران گذراند و در سال ۱۳۴۳ در رشته ادبیات و علوم انسانی در دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد.
در سال ۱۳۴۷ مدرک کارشناسی ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران اخذ کرد و برای دوره کارشناسی‌ارشد، رشتۀ زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی ایران را انتخاب کرد. سپس برای ادامه تحصیل به کشور آلمان رفت و بعد از بازگشت به ایران، مدرک دکتری ادیان و عرفان را از دانشگاه تهران کسب کرد. وی از سال ۱۳۵۳ در دانشگاه تبریز مشغول به کار شد.
سوابق اجرایی و مسئولیت‌ها
تأسیس گروه آموزشی فرهنگ و زبان‌های باستانی
پس از انقلاب ۱۳۵۷، به پیشنهاد همسرش، بهمن سرکاراتی، و موافقت رئیس وقت دانشگاه تبریز، مجوز تأسیس گروه آموزشی فرهنگ و زبان‌های باستانی از وزارت علوم گرفته شد. در سال ۱۳۶۷، این گروه با مدیریت سرکاراتی و همکاری مهری باقری در دانشگاه تبریز راه‌اندازی شد. سرکاراتی تا فروردین ۱۳۸۶، مدیریت گروه را برعهده داشت.
در همان سال ۱۳۶۷، پس از تقسیم دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز به دو دانشکده جدید، یکی با عنوان دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی و دیگری دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، باقری به عنوان رئیس کتابخانه مشترک این دو دانشکده منصوب شد. با این حال، پس از دو سال کتابخانه‌ها جدا شدند و باقری از پذیرش مسئولیت کتابخانه دانشکده ادبیات امتناع کرد.
فرصت مطالعاتی در آمریکا
در سال ۱۳۷۴، برای استفاده از فرصت مطالعاتی یک ساله به آمریکا رفت و در دانشگاه میشیگان تحت نظر پروفسور ویندفور پروژه تحقیقاتی خود را با عنوان «مطالعه کتیبه‌های پارتی و پهلوی» به پایان رساند. او واژه‌نامه کتیبه‌های دوران میانه را بر اساس واژه‌نامه مکنزی تدوین کرد.
در سال ۱۳۸۱، برای تدریس زبان و ادبیات فارسی، به مدت دو سال ازسوی وزارت علوم به دانشگاه بارسلونا در اسپانیا مأمور شد. در این مدت، با همکاری بخش روابط بین‌الملل دانشگاه بارسلونا، توانست توافق‌نامه‌ای برای راه‌اندازی کرسی زبان فارسی و ایران‌شناسی امضا کند. با این توافق، درس فارسی به‌مدت ۱۰ واحد در سال در دانشکده فیلولوژی این دانشگاه گنجانده شد. علاوه‌بر این، او فهرست‌نویسی موضوعی کتابخانه را نیز به انجام رساند.
تدریس و پژوهش
در سال ۱۳۸۳ پس از بازگشت از اسپانیا، به تدریس در دانشگاه تبریز ادامه داد و در مهرماه همان سال، مدیریت گروه آموزشی دوره نخستین بنیاد ایران‌شناسی را که پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد را آغاز کرده بود، برعهده گرفت.
فعالیت‌های علمی و بین‌المللی
او همچنین عضو هیئت‌تحریریه چندین نشریه دانشگاهی از جمله مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه‌های تبریز و ارومیه و مجله گوهر گویا بود. از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به عضویت در هیأت مدیره انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی از سال ۱۳۸۴، عضویت در انجمن‌های جهانی چون زبان‌شناسی کاربردی، تحقیقات در زمینه روایات سنتی و فرهنگ عامه، مطالعات بودایی، مطالعات آسیایی و شمال آفریقا اشاره کرد. همچنین او عضو هیأت مشاوران بین‌المللی مجله فولکلور دانشگاه منچستر انگلستان، هیأت تحریریه مجله فولکلور دانشگاه میسور هند، هیأت مرکزی پذیرش اعضای جدید انجمن جهانی فولکلور فنلاند و آکادمی علوم انسانی دانشگاه هلسینکی فنلاند بوده و از سال ۲۰۱۲ به‌عنوان مشاور بین‌المللی انجمن جهانی پژوهش‌های حماسی که در پکن چین تأسیس شد، فعالیت داشته است.
آثار
از آثار مهری باقری ۳۱ مقاله در نشریات معتبر داخلی و ۹ مقاله انگلیسی در نشریات خارجی منتشر شده‌است. او همچنین تألیف و ترجمه ۹ کتاب و دو طرح پژوهشی دربارهٔ بررسی تحولات تاریخی اصول زبان فارسی و کتیبه‌های دوره ساسانی را به انجام رسانده است. برخی از آثار و کتاب‌های او به شرح زیر است:
کتاب‌ها
- مقدمات زبان‌شناسی، انتشارات قطره
- تاریخ زبان فارسی، انتشارات قطره
- دین‌های ایران باستان، انتشارات قطره
- مقدمات زبان‌شناسی، انتشارات دانشگاه پیام نور
- سایه‌روشن: بیست‌ویک مقاله، انتشارات قطره
- ده‌نامهٔ روح العاشقین: چشم‌اندازی بر وقایع عصر حافظ، انتشارات قطره
- تاریخ زبان فارسی، انتشارات دانشگاه پیام نور
- «ایران: تاریخ، فرهنگ، هنر» (تألیف گروهی)، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی[۱]
مقالات
- اختلافات واجی ماده‌های ماضی و مضارع در زبان فارسی
- نخستین گام‌ها در وادی معرفت
- اسفندرنامه
- آیین فتوّت، جوانمردی و اخیّت در ایران و آسیای صغیر
- شارسان سورسان شهرستان آسورستان در شاهنامه
- حکایت مرد آویزان در چاه (بررسی پیشینه یکی از تمثیلات کلیله و دمنه)
- توضیح برخی از لغات و اصطلاحات مغولی در زبان و ادبیات فارسی
- بازتاب یک مضمون فولکوریک در حماسه ملی ایران[۲]
جوایز و افتخارات
- برگزیده به‌عنوان چهره ماندگار رشته زبان‌شناسی در سال ۱۳۸۰ در نخستین همایش چهره‌های ماندگار
- استاد نمونه کشوری از دانشگاه تبریز در سال ۱۳۸۵
- نخبه برگزیده سال از سوی نهاد ریاست جمهوری مرکز امور زنان و خانواده در سال ۱۳۸۶
- برگزاری آیین بزرگداشتی از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سال ۱۳۸۷
- برگزیده به عنوان honorary member در مجمع عمومی انجمن جهانی تحقیقات فولکلوریک و روایات سنتی در شهر آتن یونان در سال ۱۳۸۸
- بازنشسته نمونه استانی از سوی استانداری آذربایجان شرقی در سال ۱۳۸۹ و برگزیده همایش زنده‌نامان تبریز
- چهره برتر فرهنگی استان از سوی روزنامه‌نگاران تبریز در سال ۱۳۹۴
- دریافت لوح تقدیر و نشان ویژه دانشگاه تبریز در هفتادمین سال تأسیس دانشگاه تبریز در سال ۱۳۹۷
- دریافت نشان علمی دانشگاه تهران را از سوی رئیس دانشگاه تهران در سال ۱۴۰۱
- برگزاری آیین بزرگداشت در ششصد و هفتاد و نهمین شب از شب‌های بخارا در سال ۱۴۰۲
نکوداشت
- دی‌ماه ۱۳۹۱ به‌همت ستاد بزرگداشت هفته پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر از مهری باقری به‌عنوان نخبه برگزیده تجلیل شد.[۳]
پانویس
- ↑ «برخی از آثار مهری باقری». دریافت‌شده در ۱۲ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «برخی از آثار مهری باقری». دریافت‌شده در ۱۲ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «خبرگزاری ایسنا/ تجلیل مهری باقری». ۲ دی ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۱ شهریور ۱۴۰۴.
پیوند به بیرون
