پژوهشکده شورای نگهبان
 نشانواره پژوهشکده شورای نگهبان | |
| بنیادگذاری | ۱۳۷۶ |
|---|---|
| پیشین | مرکز تحقیقات شورای نگهبان |
| زمینه فعالیت | پشتیبانی علمی، کارشناسی و ارائه نظرات مشورتی به شورای نگهبان |
| وضعیت | فعال |
| وابسته به | شورای نگهبان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران |
پژوهشکده شورای نگهبان نهادی علمی و تحقیقاتی است که در سال ۱۳۷۶ برای پشتیبانی علمی و ارائه نظرات مشورتی به شورای نگهبان تأسیس شد. این مرکگز در سال ۱۳۹۲ با مجوز وزارت علوم به پژوهشکده تبدیل شد. این نهاد با جامعه دانشگاهی ارتباط نزدیکی دارد و از سال ۱۳۹۸ رقابت‌های شبیه‌سازی شورای نگهبان را برگزار کرده است.
از دیگر فعالیت‌های آن می‌توان به انتشار کتاب، فصلنامه دانش حقوق عمومی و برگزاری همایش‌ها و دوره‌های آموزشی اشاره کرد. ریاست پژوهشکده از سال ۱۳۹۹ بر عهده عباسعلی کدخدایی است و علی فتاحی قائم‌مقام آن است. وظایف اصلی شورای نگهبان شامل بررسی مصوبات مجلس برای تطبیق با موازین اسلامی و قانون اساسی، نظارت بر انتخابات، و تفسیر قانون اساسی است.
این پژوهشکده از سال ۱۳۹۷ انتشار مشروح مذاکرات شورای نگهبان را آغاز کرد. رؤسای پیشین پژوهشکده غلامحسین الهام و سیامک ره‌پیک بوده‌اند. از سال ۱۳۹۹ تاکنون عباسعلی کدخدایی عضو حقوقدان شورای نگهبان، ریاست پژوهشکده را بر عهده دارد.
تاریخچه پژوهشكده
به منظور پشتيباني علمي و كارشناسي و ارائه نظرات مشورتي به شوراي نگهبان «مركز تحقيقات شوراي نگهبان» از سال ۱۳۷۶ توسط اين شورا ايجاد شده و درسال ۹۲ به پژوهشكده تبديل گرديده است.
اين پژوهشكده چند رسالت مهم را بر عهده دارد:
- بررسي تمام مصوبات مجلس و ارائه نظر مشورتي مستدل و مستند به شوراي نگهبان در خصوص مغايرت يا عدم مغايرت آنها با قانون اساسي: در اين راستا، از زمان ارائه طرح يا لايحه به مجلس، جمع‌آوري مدارك و مستندات و پي‌گيري روند تصويب در مجلس، در مركز تحقيقات انجام مي‌گيرد تا بتوان در زمان مقرر و با اتقان كافي، نظريه مشورتي را به شوراي نگهبان ارائه نمود.
- انتشار نظرات شوراي نگهبان به همراه مستندات آنها: انتشار نظراتي كه شوراي نگهبان در زمان بررسي مصوبات مجلس اعلام مي‌دارد و نيز نظرات تفسيري اين شورا، در قالب كتاب صورت مي‌گيرد و مستندسازي اين نظرات و آماده‌سازي آنها براي چاپ، توسط پژوهشكده انجام مي‌شود.
- آماده سازي و مستندسازي مشروح مذاكرات شوراي نگهبان و انتشار آنها
- استخراج استدلال‌هاي شوراي نگهبان در ارائه نظرات در خصوص مصوبات مجلس و نيز نظرات تفسيري شوراي نگهبان، از خلال مشروح مذاكرات شوراي نگهبان و انتشار آنها به صورت كتاب
- انجام مطالعات در حوزه‌هاي مربوط به وظايف شوراي نگهبان خصوصاً حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران با هدف كسب آمادگي جهت ارائه نظرات مشورتي به شوراي نگهبان در خصوص مصوبات مجلس و نيز استفساريه‌هاي واصله در خصوص تفسير اصول قانون اساسي و همچنين با هدف شناخت خلأهاي قانون اساسي و ارائه پيشنهاد متناسب براي رفع آنها.
- تبيين نظام حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران در قالب كتاب و مقاله بر پايه متن قانون اساسي و مباني آن و نيز نظرات شوراي نگهبان به عنوان نهاد مفسر و مبيِّن قانون اساسي.
- انجام مطالعات نظري و روشي در خصوص تفسير و خصوصاً تفسير قانون اساسي
- انجام مطالعات در خصوص انتخابات و نظارت بر آن
- انجام مطالعات تطبيقي در حوزه‌هاي مرتبط با شوراي نگهبان خصوصاً حقوق اساسي و بهره‌گيري از آن جهت ارائه نظرات مشورتي متقن‌تر به شوراي نگهبان.
رسالت‌هاي فوق اهم وظايف پژوهشكده شوراي نگهبان است و با توجه به وظايف شوراي نگهبان و بر اساس رهنمودهاي مقام معظم رهبري به اين شورا، براي پژوهشكده ترسيم شده است.
چشم‌انداز و ماموریت‌ها
اهداف
۱. تأمین محتوای کارشناسی برای شورای نگهبان و انجام پژوهش‌های مورد نیاز این شورا
۲. تحقیق و تبیین مبانی نظری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
۳. انتشار نظرات شورای نگهبان و مبانی توجیهی آن
۴. ارائه راهکارهای حقوقی برای رفع چالش های کارکردی نهادهای اساسی به ویژه شورای نگهبان
۵. تحقیق و مطالعه درباره ارتقای کارآمدی شورای نگهبان
وظایف پژوهشکده در چارچوب اهداف
۱. تحلیل و تبیین اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
۲. تحقیق درباره مبانی و روش‌های تفسیر قانون اساسی
۳. بررسی نظام قانون‌گذاری کشور و ارائه راهکارهایی در جهت رفع نواقص و ایرادات قانونی
۴. بررسی و تحلیل نقدهای مطرح در خصوص نظریات شورای نگهبان و ارائه پاسخ‌های توجیهی یا پیشنهادهای اصلاحی
۵. بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی، اساسنامه‌های مصوب دولت موضوع اصل ۸۵ قانون اساسی و تبیین موارد تعارض آنها با قانون اساسی
۶. بررسی‌های تخصصی با هدف موضوع‌شناسی مصوبات مجلس شورای اسلامی، اساسنامه‌های مصوب دولت و مصوبات مورد بررسی جهت اعمال نظارت شرعی
۷. بررسی حقوقی و اجتماعی نظام انتخاباتی کشور و ارائه راهکارهایی در جهت رفع آسیب‌های موجود و ارتقای آن
۸. وظایف فوق حسب مورد و در موارد مقتضی و با اولویت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین از طرق زیر انجام می‌شود:
• انجام طرح‌های پژوهشی
• انجام مطالعات تطبیقی
• برگزاری نشست‌های تخصصی و همایش‌های علمی (منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی)
• همکاری با سایر مراکز علمی پژوهشی (داخلی و خارجی)
• تدوین و چاپ گزارش‌ها و مقالات علمی و آثار پژوهشی
• برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی و نقد علمی و فعالیت‌های ترویجی و رسانه‌ای مرتبط
• برگزاری دوره‌های کوتاه مدت آموزشی تخصصی
• انتشار مجلات علمی
پیوند به بیرون
