یوم العباس (آیین)
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| موضوع | عزاداری شیعیان به یاد حضرت عباس |
| زمان | هشتم محرم |
| مکان | زنجان |
یوم‌ُالعَباس مراسم عزاداری شیعیان زنجان به یاد حضرت عباس در روز هشتم محرم است. در این مراسم که همه‌ساله برگزار می‌شود، دسته عزاداری از حسینیه اعظم زنجان به سمت امامزاده سید ابراهیم حرکت کرده و در طول مسیر، عزاداری می‌کنند.
تعداد حاضران در دسته را تا ۵۰۰ هزار نفر گزارش کرده‌اند. علاوه بر زنجان، در خوزستان نیز مراسمی به همین نام در هفتم محرم برگزار می‌شود.
شیوه اجرا
همه ساله در هشتم محرم، دسته عزاداری حسینیه اعظم زنجان با حضور خیل کثیری از عزاداران، از حسینیه اعظم به سمت امامزاده سید ابراهیم حرکت می‌کند.[۱] زمان آغاز حرکت دسته، بعد از اقامه نماز ظهر و عصر است. در طول مسیر دسته عزاداری، تعداد بسیاری از موکب‌ها، به پذیرایی از حاضران در دسته عزاداری مشغول هستند.[۲] در زمان اجرای این مراسم، تعداد زیادی قربانی صورت می‌گیرد که بر اساس برخی آمارها، دومین قربانگاه جهان اسلام پس از قربانگاه منا، در خلال این مراسم انجام گیرد.[۳] در گذشته برای اطلاع از برگزاری دسته، بر پشت‌بام حسینیه اعظم، طبل نواخته می‌شد و امروزه با انتشار اعلامیه‌ها، این دعوت صورت می‌گیرد.[۴]
در جریان این مراسم، اشعاری چون «یل یاتار طوفان یاتار، یاتماز حسینین پرچمی»، «هانسی گروهین بئله مولاسی وار - شیعه‌لرین حضرت عباسی وار»، «من ابوالفضلم علمدار قیام، پیرو خط حسینم والسلام، هیهات من‌الذله» و «ای درس بصیرت ویرن عالملر عباس» به صورت هم‌خوانی، خوانده می‌شود.[۵]
تاریخچه
قدمت مراسم یوم‌العباس را به دوران حکومت رضاخان پهلوی نسبت داده‌اند. براساس برخی گزارش‌ها، تا پیش از دوره پهلوی، این دسته به صورت محدود برگزار می‌شد و دسته‌های عزاداری به سمت سبزه میدان حرکت می‌کردند و با رسیدن دسته عزاداری، به احترام عزاداران، چند زندانی آزاد می‌شد.[۶] این دسته در دوره پهلوی برای مدتی تعطیل شد و بعد از مدتی مجدداً به راه افتاد.[۷] گفته شده اولین قربانی در این مراسم در سال ۱۳۲۷ یا ۱۳۲۸ انجام شده و پس از آن این رسم باقی ماند.[۸]
این مراسم را بزرگترین دسته عزاداری در ایران می‌دانند و در ۱۵ دی ۱۳۸۷، به عنوان دهمین میراث معنوی ایران ثبت شده است.[۹] در سال‌های همه‌گیری ویروس کرونا در ایران، این مراسم برای مدتی لغو شد[۱۰] و به صورت محدودی برگزار گردید.[۱۱]
یوم‌العباس در خوزستان
در شهرهای خوزستان نیز مراسمی با عنوان یوم‌العباس در هفتم ماه محرم برگزار می‌گردد. عزاداران در این مراسم، برنامه‌هایی از جمله سوگواری، تعزیه و روضه‌خوانی برگزار می‌کنند. همچنین در این مراسم، بین فقرای شهر، نذری پخش می‌شود.[۱۲]
پانویس
- ↑ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۱۹۹-۲۰۰.
- ↑ «زنجان آماده یوم‌العباس(ع) شد»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۰.
- ↑ ««یوم‌العباس»؛ دریای بی‌انتهای عشق و ارادت به علمدار کربلا»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «شور و شعور زنجانی‌ها ارادتی که خاموش نمی‌شود»، حسینیه اعظم زنجان.
- ↑ ««یوم‌العباس»؛ دریای بی‌انتهای عشق و ارادت به علمدار کربلا»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان.
- ↑ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۱۹۹-۲۰۰.
- ↑ مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۰.
- ↑ «اجتماع حسینیه اعظم زنجان برگزار نمی‌شود»، خبرگزاری قدس.
- ↑ «یوم‌العباس(ع) متفاوت زنجانی‌ها با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی برگزار شد»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «مراسم یوم العباس(ع) در خوزستان برگزار شد»، خبرگزاری مهر.
یادداشت
منابع
- فربد، محمدصادق، کتاب ایران (سوگواری‌های مذهبی در ایران)، انتشارات بین‌المللی الهدی، تهران، ۱۳۸۵ش.
- مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، تهران، خیمه، ۱۳۹۵ش.
- «تاریخچه حسینیه اعظم زنجان»، سایت حسینیه زنجان، تاریخ بازدید: ۱۸ تیر ۱۴۰۳ش.
- «مراسم عزاداری «یوم العباس» زنجان»، خبرگزاری‌فرارو، تاریخ درج مطلب: ۴ مرداد ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ تیر ۱۴۰۳ش.
- «زنجان آماده یوم‌العباس(ع) شد»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۳ مرداد ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ تیر ۱۴۰۳ش.
- «ثبت روایت‌های مردمی در حاشیه عزاداری‌های حسینیه اعظم و یوم‌العباس زنجان»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱ مرداد ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ تیر ۱۴۰۳ش.
- «و امروز یوم العباس...»، صدای زنجان، تاریخ درج مطلب: ۴ مرداد ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ تیر ۱۴۰۳ش.
- «اجتماع میلیونی در «یوم العباس»»، خبرگزاری مشرق، تاریخ درج مطلب: ۳۰ مهر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۴ تیر ۱۴۰۳ش.
- «آمادگی زنجان برای میزبانی از عزاداران حسینی در یوم العباس»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: ۲ مرداد ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ تیر ۱۴۰۳ش.
- «اجتماع حسینیه اعظم زنجان برگزار نمی‌شود»، خبرگزاری قدس، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مرداد ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۴ تیر ۱۴۰۳ش.
- «یوم‌العباس(ع) متفاوت زنجانی‌ها با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی برگزار شد»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۴ تیر ۱۴۰۳ش.
- ««یوم‌العباس»؛ دریای بی‌انتهای عشق و ارادت به علمدار کربلا»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۴ مرداد ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ تیر ۱۴۰۳ش.
- «مراسم یوم العباس(ع) در خوزستان برگزار شد»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۳ مرداد ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۴ تیر ۱۴۰۳ش.
- «شور و شعور زنجانی‌ها ارادتی که خاموش نمی‌شود»، حسینیه اعظم زنجان، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۲۱ تیر ۱۴۰۳ش.
