نشست نقد کتاب «آنک آن یتیم نظرکرده» با حضور محمدرضا سرشار (رهگذر) و محسن پرویز در قم برگزار شد.
به گزارش ایسنا، نشست نقد و بررسی کتاب «آنک آن یتیم نظرکرده» محمدرضا سرشار (رهگذر) درباره زندگی رسول‌اکرم(ص) که به چند زبان ترجمه شده است، با حضور اهل فرهنگ و هنر قم و جمعی از فعالان فرهنگی روشن‌دل قمی در سالن اجتماعات الغدیر کتابخانه آیت‌الله خامنه‌ای واقع در اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قم و با همکاری مؤسسه جهاد فرهنگی حکمت برگزار شد.
عطاءالله جباری مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان قم در این نشست ضمن خیرمقدم به میهمانان و حاضران پس از معرفی فعالیت‌های اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قم اظهار کرد: با توجه به اینکه در ماه مبارک ربیع‌الاول قرار داریم و به میلاد باسعادت پیامبراکرم(ص) نزدیک می‌شویم، جلسه نقد کتاب «آنک آن یتیم نظرکرده» را برگزار کردیم تا موجب خیر و برکت برای سایر نشست‌های نقد کتاب نیز باشد.
در ادامه این نشست، محمدرضا سرشار با اشاره به شکل‌گیری ایده نوشتن این کتاب از سال ۱۳۵۹ در ذهن خود گفت: از مدت‌ها قبل می‌خواستم کتابی درباره پیامبر اکرم(ص) بنویسم و بعد از ۲۰ سال گردآوری مطالب و مطالعه بسیار زیاد در مورد منابع تاریخی در سال ۱۳۷۶ به صورت جدی این کار را شروع کردم که مدت نوشتن این کتاب سه سال طول کشید، در ضمن نوشتن کتاب سفری به مکه مکرمه داشتم که خیلی در نوشتن کتاب به من کمک کرد و همچنین برنامه نمایش رادیویی سرزمین نور که در ۷۷ قسمت ۳۰ دقیقه ای صبح های جمعه پخش می‌شد حاصل همین دو مجلد کتاب بوده است.
او همچنین عنوان کرد: این اثر در ابتدا دو جلد بود و در تجدید چاپ‌های بعدی به یک جلد تبدیل شد و تا سال هشت بعثت را در برمی‌گیرد. علت ادامه ندادن آن کمی منابع و بعضا در برخی موارد گره‌های تاریخی بوده است و سعی کردم در نوشتن این کتاب داستان روایی نباشد بلکه به‌صورت تصویری برای مخاطبان باشد که بر جذابیت‌ها و تأثیرگذاری‌های کتاب بیافزاید و آرزو دارم بتوانم در آینده نوشتن آن را ادامه دهم تا به سرانجام برسد.
در ادامه این نشست محسن پرویز منتقد این نشست ضمن بررسی نقد آثار ادبی از دو دیدگاه با تاکید به ویژگی‌های کتاب بیان کرد: این رمان علاوه بر سرگرم‌کننده بودن آن مخاطب را با مقطعی از تاریخ اسلام آشنا می‌کند. ایجاد جذابیت برای داستان‌های تاریخی که مخاطب از قبل از وقایع اطلاع دارد کار سختی است اما این اثر به خوبی توانسته با نثر شیوا و روان و مسجع خود جذابیت ایجاد کرده و مخاطب را با خود همراه سازد که برگرفته از درک و فهم بالای نویسنده در شناخت کامل از وقایع تاریخی مذهبی آن زمان و مطالعه کامل منابع مورد تأیید است به گونه‌ای که مطالعه آن برای همه اقشار مسلمان (شیعه و سنی) بسیار مفید است و روایت آن حساسیت برانگیز نیست.
پرویز همچنین بیان کرد: زاویه دید در این اثر تلفیقی است که همین امر بر جذابیت‌های اثر افزوده است و این برگرفته از هوشمندی نویسنده در خلق اثرش است و نکته قابل توجه آن واقع نما بودن و پایبندی به وقایع تاریخی و دوری از قضاوت در مورد شخصیت‌هاست که در کمتر اثر ادبی تاریخی می‌توان آن را یافت.[۱]
آنک آن یتیم نظر کرده (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | محمدرضا سرشار (رضا رهگذر) |
| تاریخ نگارش | ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶ |
| موضوع | زندگی پیامبر اسلام، تاریخ صدر اسلام، ادبیات دینی |
| سبک | رمان تاریخی ـ دینی با روایت داستانی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۴ |
| تعداد صفحات | حدود ۲۰۰۰ صفحه |
| قطع | وزیری |
| ترجمه به دیگر زبان‌ها | عربی، انگلیسی، اردو، ترکی استانبولی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | آستان قدس رضوی؛ سوره مهر |
| محل نشر | مشهد؛ تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۶ |
| نوع رسانه | چاپی |
| جوایز | برگزیده جشنواره کتاب سال قصه‌های قرآنی، پیامبران و ائمه (۱۳۸۴) |
| وبسایت ناشر | https://sooremehr.ir |
آنک آن یتیم نظر کرده رمانی چهارجلدی نوشته محمدرضا سرشار (با نام هنری رضا رهگذر) است که زندگی پیامبر اسلام، محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله، را از تولد تا هجرت روایت می‌کند. این اثر نخستین بار در سال ۱۳۷۶ شمسی توسط انتشارات آستان قدس رضوی و بعد مؤسسه انتشاراتی سوره مهر منتشر شد و به‌سرعت به یکی از آثار شاخص ادبیات دینی و تاریخی معاصر ایران بدل شد.
نویسنده نگارش این کتاب را از سال ۱۳۷۳ آغاز کرد و اثر را نتیجهٔ نزدیک به دو دهه پژوهش و تأمل در منابع تاریخی و اسلامی قلمداد کرده است. سرشار در این رمان تلاش کرده است تعادل میان پژوهش تاریخی دقیق و روایت داستانی جذاب را حفظ کند، به‌گونه‌ای که هم مخاطب عام و نوجوان بتواند با متن ارتباط برقرار کند و هم وفاداری اثر به منابع معتبر حفظ شود.
رمان در قالب روایت داستانی تاریخی نوشته شده و از چند زاویه دید بهره می‌برد: راوی دانای کل، راوی محدود و روایت اول‌شخص. زبان اثر ترکیبی از فارسی میان‌دری با واژگان عربی و تعبیرات شاعرانه است و فضاسازی‌های گسترده‌ای برای بازسازی زمانهٔ پیامبر اسلام، اعصار جاهلیت و اوایل ظهور اسلام ارائه می‌دهد.
ساختار داستان از پیش از تولد پیامبر آغاز می‌شود و شامل حوادث مهم زندگی او تا هجرت مسلمانان به حبشه و ادامهٔ زندگی پیامبر تا حدود جلد چهارم است. عنوان کتاب، «آنک آن یتیم نظر کرده»، برگرفته از مفهومی دینی است که پیامبر اسلام را یتیمی مورد نظر الهی معرفی می‌کند و با آیاتی از قرآن کریم مرتبط است.
کتاب تاکنون چندین نوبت تجدید چاپ داشته و نسخه‌هایی از آن به زبان‌های عربی، انگلیسی، اردو و ترکی استانبولی ترجمه شده است. این اثر در جشنواره‌هایی مانند «کتاب سال قصه‌های قرآنی، پیامبران و ائمه» در سال ۱۳۸۴ نیز برگزیده شده است.
از ویژگی‌های برجستهٔ کتاب می‌توان به توجه به جزئیات تاریخی و فرهنگی، فضاسازی دقیق، ترکیب پژوهش و تخیل ادبی، و قابل فهم بودن برای مخاطب نوجوان و بزرگسال اشاره کرد. منتقدان آن را نمونه‌ای موفق از رمان دینی-تاریخی دانسته‌اند که توانسته هم اطلاعات تاریخی ارائه کند و هم خواننده را با زبان داستانی جذاب همراه سازد.
در مجموع، «آنک آن یتیم نظر کرده» به عنوان یک اثر شاخص ادبیات دینی و تاریخی معاصر ایران شناخته می‌شود و پل محکمی میان پژوهش تاریخی و روایت داستانی ایجاد کرده است.
پیشینه و انتشار
«آنک آن یتیم نظرکرده» پیش از انتشار به‌صورت کتاب، در قالب یک برنامه روایت - نمایشی رادیویی با عنوان «از سرزمین نور»، صبح‌های جمعه, از ساعت ۸ تا ۸:۳۰ از شبکه سراسری صدای جمهوری اسلامی پخش می‌شد.
این کتاب نخست توسط انتشارات آستان قدس رضوی منتشر شد. ولی بعدها انتشار آن به انتشارات سوره مهر واگذار شد. این رمان تا اردیبهشت سال ۱۳۹۲ هشت‌بار منتشر شده است.
ویژگی‌های کتاب
داستان از اندکی پیش از تولد پیامبر اکرم(ص) آغاز شده و ماجرای زندگی آن حضرت را تا پایان هجرت عده‌ای از مسلمانان به حبشه در برمی‌گیرد. به گفته نویسنده این داستان دنباله خواهد داشت و مجلدات بعدی داستان بخش‌های دیگری از زندگی پیامبر(ص) را روایت خواهد کرد. نام کتاب به یتیم بودن پیامبر اشاره دارد.
نثر کتاب به فارسی دری نزدیک شده و خیلی جاها، نویسنده سعی کرده از واژه‌های کاملاً فارسی استفاده کند. استفاده از این شیوه نگارش، به القای حس تاریخی به خواننده یاری می‌رساند. استفاده نویسنده از منابع معتبر تاریخی و دقت وی در نقل جزئیات تاریخی و نیز استفاده از زاویه دید تلفیقی در روایت داستان، از نقاط قوت این اثر به شمار رفته است.
جوایز
این اثر، پس از چاپ به صورت کتاب در دو قالب ویژه نوجوانان و بزرگسالان موفق به دریافت جوایز معتبری از سوی جشنواره‌های کشوری شد که از آن جمله می‌توان به اثر برگزیده دومین جشنواره قصه‌های قرآنی، پیامبران و ائمه (مربوط به بررسی کتاب‌های سال‌های ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۴) اشاره کرد.
همچنین ترجمه عربی این کتاب با عنوان «هو الیتیم فی عین الله» در سال ۱۳۹۰ برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۰ شد.
ترجمه‌ها
این کتاب به زبان‌های عربی، انگلیسی، اردو، ترکی استانبولی ترجمه شده است. چاپ مجلد اول ترجمه عربی آن در لبنان توسط انتشارات دارالتراث العربی و رونمایی از این ترجمه در کویت انجام شد و مورد استقبال مخاطبان عرب زبان نیز واقع شد.
گفتاورد
محسن مومنی در مراسم تجلیل از نویسندگان آثار برتر حوزه هنری در نمایشگاه کتاب گفت: ترجمه کتاب «آنک آن یتیم نظرکرده» به زبان عربی نظر رهبر معظم انقلاب است.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست تجلیل از پدیدآورندگان آثار برتر جایزه کتاب سال در حوزه هنری با حضور محسن مومنی رئیس حوزه هنری، امیرحسین فردی مسئول مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، منصور انوری نویسنده رمان جاده جنگ و منصوره مشکین فام مترجم کتاب «آنک آن یتیم نظرکرده»، امروز در غرفه انتشارات سوره مهر در نمایشگاه کتاب برگزار شد.
در ابتدای این نشست مومنی در سخنانی ضمن ابرازخرسندی از برگزیده شدن رمان انوری در جایزه جلال آل احمد و کتاب سال جمهوری اسلامی اظهار کرد: خوشحالیم که بعد از سال‌ها حوزه هنری رمانی را منتشر می‌کند که توانسته است با معیارهای کتاب سال جمهوری اسلامی بیشترین مطابقت را داشته باشد و منفعت بزرگی را برای ادبیات ما به ارمغان بیاورد.
وی افزود: این کتاب درحوزه معنویت اتفاق بزرگی در ادبیات داستانی ماست به ویژه اینکه انوری در داستان خود تحولات نگاهی و دیدگاهی نسبت به وقایع ایجاد کرده است و برخی از روابط در طول داستان را به عالم غیب منسوب کرده است.
رئیس حوزه هنری همچنین با اشاره به کتاب «آنک آن یتیم نظرکرده» گفت: این کتاب در نوع خودش اثری قابل افتخار است و نشان از آن دارد که نویسندگان و شاعران ما سعی دارند صمیمی ترین آثارشان را درباره اهل بیت (ع) بنویسند.
ترجمه «آنک آن یتیم نظر کرده» به زبان عربی نظر رهبر انقلاب است.
مومنی افزود: این کتاب بنا بر نظر مقام معظم رهبری می‌بایست به زبان عربی ترجمه و به جهان اسلام ارائه می‌شد، اما ما در حوزه هنری معمولا از مترجمانی استفاده می‌کنیم که زبان مادری شان زبانی باشد که می‌خواهیم اثر به آن ترجمه شود، اما در مورد خانم مشکین فام استثنائا این اتفاق نیفتاد به دلیل آنکه ترجمه‌ای که ایشان از بخشی از این کتاب داشتند در بسیاری از موارد از نظر شیوایی به شعر نزدیک می‌شد.
وی گفت: در کنار آن تسلط وی به قرآن کریم نیز مثال زدنی بود و موفق شد که در ترجمه خود جنبه‌های بسیاری از کار آقای سرشار را به نمایش بگذارد.
مومنی همچنین از همکاری دانشگاه با ادبیات و حوزه هنری برای ترجمه این کتاب تشکر کرد و گفت: مشکین فام برای ترجمه این اثر بخشی از زمان خود را صرف تحقیق کرد و اگر این اتفاق تداوم داشته باشد، می‌توان نهضت ترجمه معکوس را با سرعت بیشتری ادامه داد و بهترین‌های ادبیات داستانی انقلاب را به زبان‌های دیگر ترجمه کرد.
مشکین‌فام: سه سال برای ترجمه کتاب وقت گذاشتم.
در ادامه این نشست منصوره مشکین‌فام مترجم کتاب «آنک آن یتیم نظر کرده» به زبان عربی در سخنانی با بیان آنکه صرف سه سال از بهترین سال‌های عمرش برای ترجمه رمانی در مورد پیامبر اکرم (ص) برای وی توفیق فراوانی بوده است، گفت: ترجمه این کتاب از چند منظر برای من توفیق داشت؛ نخست اینکه توانستم پس از مدت‌ها قالبی غیر از مقاله برای ابراز ارادت به پیامبر اکرم (ص) به دست بیاورم در کنار آن عنایت مقام معظم رهبری به این کتاب و ترجمه شدن آن نیز همراه من بود و منجر به این شد که در جریان ترجمه این کتاب چندین بار به محضر ایشان برسم. توفیق دیگر من همکاری با آقای محمدرضا سرشار بود که شخصیتی متعهد که حتی یک سانتیمتر از مواضع خود دور نشده و برای همین موضوع نیز در موارد متعددی محکوم شده، شناخته شده است.
وی ادامه داد: ترجمه من از این کتاب با یک اتفاق شروع شد. آقای موسی بیدج به دانشگاه محل تدریس من آمده بود و تمام استادان را مورد انتقاد شدید قرار داده بود که شما جز تدریس از عهده کار دیگری بر نمی‌آیید. من در آن جلسه برای دفاع از حیثیت استادان دانشگاه به ایشان گفتم که اساتید دانشگاه قادر به انجام فعالیت‌های ترجمه نیز هستند و او نیز برای سنجش مهارت ما بخشی از رمان سرشار را به من داد و گفت: برای اثبات مدعایتان ۴ روز فرصت دارید تا این بخش ترجمه شود.
مشکین فام افزود: من در مدت ۴ روز آن بخش را ترجمه و به او تحویل دادم و پس از آن بود که بیدج با من تماس گرفت و ضمن تجلیل از ترجمه خواستار این شد که تمام این کتاب ترجمه شود.
ترجمه آنک آن یتیم نظرکرده به نمایشگاه کتاب سال آینده می‌رسد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: من بارها قول دادم که جلد دوم این کتاب نیز ترجمه شود که البته الان تا نصفه‌های کار به انجام رسیده است و امیدوارم تا نمایشگاه کتاب سال آینده ارائه شود.
وی در پایان گفت: جهان عرب امروزه تشنه ادبیات ایران است. الان رمان‌هایی که درباره پیامبر (ص) در کشورهای دیگر موجود است آکنده از اسرائیلیات است و رمان سرشار جزو معدود آثاری است که به صورت مستند درباره پیامبر اکرم (ص) حرف زده است . من هم برای ترجمه آن جدای از منابعی که سرشار از آن بهره برده است به یکصد کتاب درباره سیره پیامبر اکرم (ص) نیز مراجعه کرده‌ام.[۲]
پانویس
- ↑ «کتابی که مطالعه‌اش برای شیعه و سنی مفید است». ۱۳ دی ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۴ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «ترجمه «آنک آن یتیم نظرکرده» نظر رهبر انقلاب است». ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۴ شهریور ۱۴۰۳.
