حسین حق‌پناه
 | |
| زمینه فعالیت | سواد رسانه حوزه کودک و نوجوان |
|---|---|
| ملیت | ایرانی |
| تاریخ تولد | ۲۵ مرداد ۱۳۶۹ (۳۴ سال) |
| محل تولد | شیراز |
| محل زندگی | تهران |
| تحصیلات | کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی |
| دانشگاه | دانشگاه تهران |
حسین حق‌پناه (زادهٔ ۲۵ مرداد ۱۳۶۹ در شیراز) کارشناس سواد رسانه، نویسنده و فعال حوزه کودک و نوجوان اهل ایران است. او دارای مدرک کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی با گرایش مطالعات جوانان از دانشگاه تهران است.
حق‌پناه در حال حاضر دانشجوی دکترای سیاست‌گذاری فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم است. او به‌عنوان کارشناس رسانه در صدا و سیما حضور داشته و عضویت شورای تألیف کتاب سواد رسانه‌ای و معاونت کودک و نوجوان مؤسسه تبیان را در کارنامه فعالیت خود دارد.
حضور به‌عنوان کارشناس رسانه در برنامه «حرف شما» که از شبکه امید پخش شد از جمله فعالیت‌های حق‌پناه است؛ برنامه حرف شما به دغدغه‌ها و مباحث نسل نوجوان و جوان می‌پردازد.
تحصیلات و فعالیت حرفه‌ای
حسین حق پناه در ۲۵ مرداد ۱۳۶۹ در شیراز متولد شد. وی در حال حاضر دانشجوی دانشجوی دکترای سیاست‌گذاری فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم است. حق‌پناه کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته جامعه‌شناسی از دانشگاه تهران کسب کرد؛ پایان‌نامه وی با عنوان «بررسی جامعه‌شناختی تأثیر سبلریتی‌ها بر گروه‌های مرجع دانش‌آموزی» بود که با نمره ۱۹/۷۵ پذیرفته شد.
سواد رسانه‌ای
حق‌پناه در زمینه سواد رسانه‌ای فعالیت جدی دارد و در این راستا افزون‌بر فعالیت‌های پژوهشی همچون نگارش کتاب، در بسیاری از نهادها به‌عنوان طراح، برنامه‌ریز و مدرس تفکر و سواد رسانه نقش فعالی داشته است.
وی رسانه را نهادی می‌داند که در فرایند اجتماعی شدن دانش‌آموزان بسیار مؤثر است و دراین‌باره معتقد است:
فرایند اجتماعی شدن یا جامعه‌پذیری یا Socialization از خانواده شروع می‌شود و معمولاً در مدرسه امتداد پیدا می‌کند. فرد مدام در معرض نقش‌های گوناگون قرار می‌گیرد آن نقش‌ها را بازی می‌کند قواعد حاکم بر هر موقعیت و هر نقش اجتماعی سیاسی با بازی کردن آموزش داده می‌شود و بعد از بازی کردن کم‌کم آن‌ها پذیرفته می‌شوند یکی از مهم‌ترین این نقش‌ها همین دانش آموز بودن است بچه‌ها حقوق و تکالیف خودشان را در مدرسه می‌آموزند اینکه چه ساعتی بیدار شوند چگونه در مدرسه قرار بگیرند چه رفتارهایی انجام بدهند و غیره حالا یک نهاد جدید در فرایند اجتماعی شدن مداخله می‌کند به نام رسانه. رسانه‌ها مجزا از خانواده و مدرسه بچه‌ها را در معرض نقش‌های متنوعی قرار می‌دهند که پیش از این وجود نداشت نقش «گیمر بودن» نقش «ابر قهرمان بودن»؛ نقش‌هایی بسیار فراتر از موقعیت‌های واقعی که در جامعه با آن مواجه می‌شوند و قواعد و هنجارهای این نقش‌ها کاملاً ساختگی و متفاوت از جهان واقعی هستند؛ مثلاً در بازی‌های دیجیتال بچه‌ها می‌توانند سرپرستی یک موجود مجازی را به عهده بگیرند او را تر و خشک کنند پرستاری کنند بخوابانند و بیدار کنند کاری که در زندگی واقعی کمتر برایشان میسر است یا اگر هم هست آثار و تبعات به شدت متفاوتی دارد.[۱]
ضرورت پرورش تفکر انتقادی در مدرسه‌ها
حق‌پناه به ضرورت پرورش تفکر انتقادی در مدارس معتقد است؛ وی دربارهٔ این موضوع چنین گفته است:
پرورش تفکر انتقادی در مدرسه می‌تواند به» افسون‌زدایی «از منابع هویتی متکثر در فضای رسانه‌ای منجر شود. بچه‌ها با تقویت قوای عاقله باید هشیار شوند و بفهمند چقدر از ابرقهرمانی‌ها و چهره‌سازی‌های رسانه‌ای واقعی‌اند و چقدر جلوه‌های ویژه و گریم هستند! خیلی از زیبایی‌های مسحورکننده با کمک قاب‌بندی‌های حرفه‌ای و فیلترهای جادویی دوربین‌های دیجیتال خلق شده و واقعی نیستند. بچه‌ها باید بین هویت‌های رسانه‌ای و هویت‌های واقعی تمایز قائل شوند. در غیر این صورت دچار بی‌صبری، توهم و افسردگی خواهند شد.[۲]
وی همچنین دربارهٔ ضرورت معرفی الگوهای مناسب به دانش‌آموزان چنین گفته است:
معرفی الگوهای مناسب در فرایند هویت‌یابی نوجوانان و ایجاد بسترهایی برای آزمون و خطاهای هویتی دانش‌آموزان از دیگر وظایف مدرسه است. بچه‌ها در خود مدرسه می‌توانند» بازی نقش «داشته باشند و با مسئولیت‌ها و تکالیف نقش‌های واقعی زندگی آشنا شوند. مدرسه باید فعالانه وارد شود و نگذارد فرایند هویت‌یابی کاملاً به رسانه واگذار شود. مدرسه باید دانش‌آموزان را در مسیر شکل‌گیری گروه‌های اجتماعی در معرض کارگروهی قرار دهد تا بچه‌ها با مفاهیم همدلی، مسالمت‌جویی، بردباری اجتماعی و مسئولیت‌پذیری که در دنیای رسانه‌ها کمرنگ‌شده است، آشنا شوند.
پرورش تفکر انتقادی در مدرسه می‌تواند به» افسون‌زدایی «از منابع هویتی متکثر در فضای رسانه‌ای منجر شود. بچه‌ها با تقویت قوای عاقله باید هشیار شوند و بفهمند چقدر از ابرقهرمانی‌ها و چهره‌سازی‌های رسانه‌ای واقعی‌اند و چقدر جلوه‌های ویژه و گریم هستند! خیلی از زیبایی‌های مسحورکننده با کمک قاب‌بندی‌های حرفه‌ای و فیلترهای جادویی دوربین‌های دیجیتال خلق شده و واقعی نیستند. بچه‌ها باید بین هویت‌های رسانه‌ای و هویت‌های واقعی تمایز قائل شوند. در غیر این صورت دچار بی‌صبری، توهم و افسردگی خواهند شد.[۳]
سوابق و فعالیت‌ها
حسین حق‌پناه تحصیلات خود را تا مدرک کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران ادامه داد. از اقدامات و فعالیت‌های او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عضو شورای سیاست‌گذاری مؤسسه مسیر رسانه
- معاونت پژوهشی مدرسه اسلامی هنر و رسانه (ماهر)
- معاونت پژوهش فضای مجازی شرکت دانش بنیان عمید رایانه شریف (عرش)
- برنامه‌ریز و مدرس دوره‌های تربیت مربی «سواد رسانه‌ای»
- عضویت در شورای سیاست‌گذاری و شورای تألیف کتاب درسی تفکر و سواد رسانه‌ای
- مدرس دوره تأمین مدرس – ضمن خدمت – آموزش و پرورش برای کتاب درسی تفکر و سواد رسانه‌ای
- عضو شورای نویسندگان دانشنامه سواد فضای مجازی «ابری شهر»
- مطالعه و طراحی مدل اجرایی نظام رده‌بندی فیلم‌های سینمایی معاونت سنمایی حوزه هنری
- مدرس مدعو دوره‌های تربیت راهنمایان سواد فضای مجازی
- مدرس کارگاه «سبک زندگی و نسل چهارم»
- طراح و عضو شورای سیاست‌گذاری اولین المپیاد بین‌المللی سواد رسانه‌ای مدرسه هنر و رسانه آینه
آثار
حسین حق‌پناه در عرصه سواد رسانه و حوزه کودک و نوجوان آثاری همچون کتاب «۱۵۰ هشتگ #نهضت_سواد_رسانه‌ای» را به نگارش درآورده است؛ این کتاب به‌همراه سید بشیر حسینی نوشته شده است؛ طرح ملی شخصیت‌های نوجوان ایرانی (انتشارات امیرکبیر، ۱۴۰۰) و کتابچه سلامت روان (به‌عنوان نویسنده همکار، نویسنده اصلی: فاطمه فیاض) از دیگر آثار اوست.
افزون‌بر این، حق‌پناه در عرصه رسانه و سواد رسانه‌ای مقالات متعددی نوشته که عنوان برخی از آن‌ها عبارت است از:[۴]
- سواد رسانه‌ای؛ آموزش رسانه ای، با تخفیف استثنایی!
- سواد رسانه‌ای؛ دروازه‌بانی خبر
- سواد رسانه‌ای؛ سم پاشی مجازی!
- سوپرمن و قانون بقای انرژی!
- شیب سواد رسانه‌ای
- مروری بر کتاب ۱۵۰ هشتگ
- تلویزیون چیز دیگری می‌گوید!
- اقیانوسی با عمق یک سانتی‌متر!
- برنامه درسی؛ مدرسه جهانی اطلاعات؛ فرصت‌ها و تهدیدات دنیای دیجیتال برای پژوهش و آموزش
- برنامه درسی؛ رژیم رسانه‌ای
پانویس
- ↑ «گفت‌وگوی حسین غفاری با حسین حق‌پناه» (PDF). دریافت‌شده در ۳ آذر ۱۴۰۳.
- ↑ «گفت‌وگوی حسین غفاری با حسین حق‌پناه» (PDF). دریافت‌شده در ۳ آذر ۱۴۰۳.
- ↑ «گفت‌وگوی حسین غفاری با حسین حق‌پناه» (PDF). دریافت‌شده در ۳ آذر ۱۴۰۳.
- ↑ «معرفی آثار حسین حق‌پناه». دریافت‌شده در ۱۱ مهر ۱۴۰۳.
