دانشگاه هنر ایران
| بزرگترین و قدیمی‌ترین مرکز آموزش عالی هنر | |
 نشان‌واره دانشگاه هنر ایران | |
| گونهٔ سازمان | دانشگاه دولتی |
|---|---|
| زمینه فعالیت | رشته‌های هنری |
| تأسیس | ۱۳۵۸ با عنوان مجتمع دانشگاهی هنر |
| رئیس کنونی | سید بهشید حسینی |
| رئیس پیشین | محمدرضا حسنایی |
| وضعیت | فعال |
| وبگاه | https://art.ac.ir/fa |
دانشگاه هنر ایران بزرگترین و قدیمی‌ترین مرکز آموزش عالی رشته‌های هنری و جزو برترین دانشگاه‌های هنر در ایران است.
این دانشگاه از ادغام پنج مؤسسه آموزشی هنری پیش از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ (دانشگاه فارابی، دانشکده هنرهای تزیینی، دانشکده هنرهای دراماتیک، هنرستان عالی موسیقی و هنرکده موسیقی ملی) و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، در سال ۱۳۵۸ به وجود آمد و در سال ۱۳۶۲ به صورت رسمی به فعالیت پرداخت. نام این دانشگاه، در سال ۱۳۷۰ به دانشگاه هنر و در سال ۱۴۰۲ به دانشگاه هنر ایران تغییر کرد.
این دانشگاه در دهه هفتاد تنها دارای چهار دانشکده هنرهای کاربردی، هنرهای تجسمی، سینما و تئاتر و پردیس اصفهان بود؛ دانشکده موسیقی در سال ۱۳۷۳ و دانشکده معماری و شهرسازی در سال ۱۳۸۰ به دانشکده‌های آن اضافه شدند. در سال ۱۳۹۴ نیز دانشکده حفاظت و مرمت و دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر به مجموعه دانشکده‌های دانشگاه هنر افزوده شدند. در سال ۱۳۷۹، پردیس اصفهان جدا شد. این دانشگاه تا ۱۴۰۳ دارای ۹ دانشکده و بیش از صد رشته است.
ابراهیم حاتمی‌کیا، ابوالفضل پورعرب، گوهر خیراندیش، هومن خلعتبری، نوازنده و رهبر ارکستر، آزیتا حاجیان، لیلا اوتادی و مهراوه شریفی‌نیا از جمله فارغ‌التحصیلان این دانشگاه در طول دوران فعالیتش هستند.
معرفی و تاریخچه
دانشگاه هنر ایران بزرگترین، قدیمی‌ترین و جزو برترین مرکز آموزش عالی رشته‌های هنری در ایران است که از ادغام پنج موسسه آموزشی هنر قبل از انقلاب اسلامی ایران (دانشگاه فارابی، دانشکده هنرهای تزیینی، دانشکده هنرهای دراماتیک، هنرستان عالی موسیقی و هنرکده موسیقی ملی) تشکیل شده است.
هنرستان عالی موسیقی قدیمی‌ترین هنرکده دانشگاه هنر به شمار می‌رود. این مدرسه در سال ۱۲۹۷ به صورت یک مدرسه مستقل از دارالفنون جدا شد و به مدیریت غلامرضا مین‌باشیان (با همکاری فرزندش نصرالسلطان) و زیر نظر وزارت معارف درآمد و نام مدرسه موزیک بر آن نهاده شد. پس از انقلاب اسلامی به منظور پیشبرد اهداف فرهنگی و هنری جامعه اسلامی، گسترش هنرهای گوناگون به ویژه هنرهای اسلامی، بومی و سنتی و آشنا ساختن این نیروها با فرهنگ کهن ایران، اسلام و جهان، ایجاد یک مرکز آموزش عالی هنر در برنامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفت. به همین منظور در پی ادغام پنج موسسه آموزشی هنر قبل از انقلاب و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجتمع دانشگاهی هنر در سال ۱۳۵۸ به وجود آمد و در سال ۱۳۶۲ بازگشایی و رسما به فعالیت پرداخت.
با گسترش و توسعه کمی و کیفی فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه از جمله ایجاد رشته‌های متعدد در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و رشد جمعیت دانشجویی، این مجتمع براساس مصوبه شورای گسترش آموزش عالی از سال ۱۳۷۰ به «دانشگاه هنر» (دانشگاه هنر تهران) تغییر نام یافت و با چهار دانشکده هنرهای کاربردی، هنرهای تجسمی، سینما و تئاتر و پردیس اصفهان فعالیت خود را ادامه داد. دانشکده موسیقی در سال ۱۳۷۳ و دانشکده معماری و شهرسازی در سال ۱۳۸۰ پس از اخذ مجوز به مجموعه دانشکده‌های دانشگاه هنر افزوده شدند. دانشکده پردیس اصفهان نیز از سال ۱۳۷۹ براساس مصوبه شورای گسترش آموزش عالی از مجموعه دانشگاه هنر جدا شد. در سال ۱۳۹۴ دانشکده حفاظت و مرمت و دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر به مجموعه دانشکده‌های دانشگاه هنر افزوده شدند.
نام دانشگاه هنر در سال ۱۴۰۲ براساس مصوبه شورای گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مصوبه هیأت امنا، به دانشگاه هنر ایران تغییر یافت.[۱]
این دانشگاه که در شهر تهران، خیابان شهید سرهنگ سخایی قرار دارد، در بیش از صد رشته در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد.[۲]
سید بهشید حسینی، استاد گروه مهندسی معماری در دانشکده معماری و شهرسازی، در مهر ۱۴۰۳ از سوی وزیر علوم به سرپرستی دانشگاه هنر ایران منصوب شد. پیش از او محمدرضا حسنایی رئیس این دانشگاه بود.[۳]
اهداف
اهداف و مأموریت‌های دانشگاه هنر ایران از این قرار است:
- تدوین الگوها و سیاست‌های کلان فرهنگی - هنری جهت تحقق برنامه هفتم توسعه کشور؛
- مطالعات راهبردی جهت ارتقای نگرش هنری ایرانی - اسلامی در عرصه داخلی و بین‌المللی؛
- تدوین روش‌ها و الگوهای نوین فرهنگی - هنری در مدیریت فضاهای شهری؛
- تدوین سیاست‌های تحکیم بنیان خانواده با بهره‌گیری از قابلیت‌های فرهنگی - هنری در حوزه رسانه؛
- طراحی و توسعه الگوهای فرهنگی - هنری در محصولات صنعتی و تجاری؛
- توسعه هنر دینی در بستر فرهنگی و اجتماعی.[۴]
دانشکده‌ها
دانشگاه هنر ایران تا سال ۱۴۰۳ دارای ۹ دانشکده است که به ترتیب قدمت تاریخی عبارتند از:
دانشکده هنرهای کاربردی
دانشکده هنرهای کاربردی در سال ۱۳۳۹ از سوی وزارت فرهنگ و هنر آن زمان تاسیس شد. اساس آموزش در این دانشکده بر این اصل استوار بود که با توجه به ارزش های فرهنگ ملی به مسئله آموزش و آفرینش هنری پرداخته شود. بنابراین بیشتر به هنرهایی که جنبه کاربردی داشتند، مانند نقش بافت و چاپ پارچه، نقاشی تزیینی، سرامیک (سفال)، ارتباط تصویری و معماری داخلی و ... توجه می‌شد. این دانشکده از سال ۱۳۷۰ با تغییر نام مجتمع دانشگاهی هنر به «دانشگاه هنر» به عنوان دانشکده هنرهای کاربردی با سه رشته طراحی صنعتی، صنایع دستی و موسیقی در مقطع کارشناسی به فعالیت خود ادامه داد. رشته کارشناسی موسیقی در سال ۱۳۷۳ از این دانشکده جدا و به دانشکده موسیقی منتقل شد. دانشکده هنرهای کاربردی هم اکنون با پنج رشته در مقطع کارشناسی و سه رشته در مقطع کارشناسی ارشد به فعالیت آموزشی و پژوهشی خود می پردازد که عبارتند از: طراحی صنعتی، صنایع دستی، طراحی پارچه و لباس، چاپ و فرش، نقش بافت و چاپ پارچه، نقاشی تزیینی، سرامیک (سفال)، ارتباط تصویری. در دوره دکتری نیز رشته پژوهش هنر برگزار می‌شود.
دانشکده هنرهای تجسمی
دانشکده هنرهای تجسمی از سال ۱۳۵۷ در مجتمع دانشگاهی هنر تأسیس شد و برخی از رشته‌های دانشکده هنرهای تزیینی و دانشگاه فارابی به این دانشکده انتقال یافت. در سال ۱۳۶۱ این دانشکده اقدام به ارائه واحدهای درسی به دانشجویان منتقل شده از موسسات ادغامی نمود و از سال ۱۳۶۲ با رشته‌های کارشناسی عکاسی، نقاشی و ارتباط تصویری فعالیت خود را آغاز کرد. محل استقرار این دانشکده تا سال ۱۳۷۵ در تهران در فضای مشترک با دانشکده هنرهای کاربردی بود. پس از این تاریخ به مجموعه کرج انتقال یافت؛ اما در سال ۱۳۸۶ مجدد به تهران منتقل شد و در پردیس ولیعصر دانشگاه هنر استقرار یافت.
دانشکده سینما و تئاتر
در سال ۱۳۳۶ اداره کل هنرهای زیبای کشور به عنوان اولین سازمان فرهنگی و هنری، مجوز تأسیس اداره هنرهای دراماتیک را صادر کرد. هنرکده هنرهای دراماتیک در سال ۱۳۴۳ با مجوز وزارت فرهنگ و هنر سابق تاسیس شد. هدف این هنرکده تربیت افرادی بود که در تمامی امور مربوط به نمایش از قبیل نویسندگی، کارگردانی، بازیگری، دکور و صحنه‌آرایی توانایی داشته باشند. پس از مدتی رشته سینما و تلویزیون نیز ایجاد شد و در سال ۱۳۴۹ هنرکده به دانشکده هنرهای دراماتیک تغییر نام یافت و به فعالیت خود ادامه داد. در سال ۱۳۵۸ مجتمع دانشگاهی هنر از ادغام چند موسسه آموزش عالی از جمله دانشکده هنرهای دراماتیک ایجاد شد. در سال ۱۳۶۲ این دانشکده به دانشکده سینما و تئاتر تغییر نام داد. در سال ۱۳۷۰ این دانشکده فعالیت خود را به عنوان زیرمجموعه‌ای از دانشگاه هنر آغاز نمود. این دانشکده دارای تمامی رشته‌های مربوط به هنرهای نمایشی از جمله سینما، نمایش (تئاتر)، تلویزیون، نویسندگی، کارگردانی، بازیگری، ادبیات نمایشی، پویانمایی (انیمیشن)، دکور و صحنه‌آرایی است.
دانشکده موسیقی
در پی ادغام موسسات آموزش عالی، از جمله هنرستان و هنرکده موسیقی و تشکیل مجتمع دانشگاهی هنر، رشته کارشناسی موسیقی در سال ۱۳۶۸ ایجاد شد و زیر نظر دانشکده هنرهای کاربردی به فعالیت پرداخت. پس از موافقت شورای گسترش آموزش عالی در سال ۱۳۷۳ دانشکده موسیقی به عنوان اولین دانشکده موسیقی در تاریخ ایران با دو رشته کارشناسی موسیقی و موسیقی نظامی ایجاد شد و در پردیس کرج استقرار یافت. رشته‌های دیگری از جمله نوازندگی سازهای جهانی، نوازندگی سازهای ایرانی و آهنگسازی را نیز بعدها به رشته‌های این دانشکده افزوده شد.
دانشکده معماری و شهرسازی
فعالیت دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر از سال ۱۳۷۸ با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی شهرسازی و در سال ۱۳۷۹ در مقطع کارشناسی معماری، در مجموعه پردیس کرج آغاز شد. با توسعه دانشکده، پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد معماری در سال ۱۳۸۳ و کارشناسی ارشد معماری داخلی برای نخستین بار در ایران در سال ۱۳۸۴ آغاز شد. پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی شهری در سال ۱۳۸۹، رشته طراحی شهری در مقطع کارشناسی ارشد در سال ۱۳۸۹، دوره دکتری تخصصی رشته شهرسازی در سال ۱۳۹۱ و دوره دکتری تخصصی رشته معماری در سال ۱۳۹۲ در این دانشکده آغاز شد.
دانشکده هنرهای دراماتیک
آغاز فعالیت این دانشکده به سال ۱۳۳۶ تحت نظر اداره هنرهای زیبای ایران بازمی‌گردد. در این سال، اداره هنرهای دراماتیک، به منظور تربیت هنرمندان و محققین در زمینه هنرهای دراماتیک، از سوی اداره هنرهای زیبای کشور به ریاست دکتر مهدی فروغ تأسیس شد. در دی ماه همان سال این اداره به هنرکده هنرهای دراماتیک تبدیل شد و از سال تحصیلی ۱۳۵۰-۱۳۴۹ نیز با تصویب شورای گسترش آموزش عالی به دانشکده هنرهای دراماتیک تغییر نام یافت. هدف این دانشکده تقویت ذهن جوانان و مبانی فرهنگی – اجتماعی از طریق تربیت افراد مجرب و کارورزیده برای صنایع تئاتر، سینما، تلوزیون و رادیو است.
دانشکده هنرهای تزیینی
مقدمات تأسیس دانشکده هنرهای تزیینی در سال ۱۳۳۹، با ایجاد هنرکده هنرهای زیبا زیرنظر وزارت فرهنگ و هنر، فراهم آمد. در سال ۱۳۵۳ براساس مصوبه شورای گسترش آموزش عالی این هنرکده به دانشکده هنرهای تزیینی تغییر نام داد.
هدف این هنرکده، پاسخ به نیازهای آموزشی هنرجویان هنرستان‌ها و سایر علاقه‌مندان به تحصیلات عالی در زمینه هنر و همچنین حفظ و اشاعه هنرهای مربوطه بیان شده است.
دانشکده حفاظت و مرمت
سابقه تشکیل کارشناسی ارشد مرمت آثار باستانی در دانشگاه هنر در سال ۱۳۵۵، به عنوان نقطه عطفی در تاریخ آموزش عالی مرمت بناها و بافت های تاریخی و مرمت اشیاء فرهنگی تاریخی در ایران مطرح است. در سال ۱۳۵۶ موافقت‌نامه آموزشی تنظیم شده مابین دکتر جمشید بهنام، رئیس وقت دانشگاه فارابی، و نصرت‌الله مجتبایی، مدیر عامل سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران، به منظور تأمین کادر فنی و نیروی انسانی سرآغاز پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد مرمت دانشگاه فارابی (دانشگاه هنر) بوده است.
پس از انقلاب اسلامی و با وقفه‌ای چندساله پذیرش دانشجو در رشته کارشناسی ارشد مرمت در این دانشگاه مجددا پیگیری شد. با وجود تفکیک دو رشته تحصیلی "مرمت و احیاء بناها و بافت های تاریخی" و "مرمت اشیاء فرهنگی - تاریخی" در مقطع کارشناسی ارشد و تغییر متناسب محتوای برنامه آموزشی آنها، تبدیل دانشگاه فارابی و تأسیس دانشگاه هنر و شکل‌گیری سازمان میراث فرهنگی کشور از مهمترین عواملی بود که در طی این سال‌ها باعث شد تا دانشگاه هنر برای نزدیک به دو دهه به عنوان تنها مؤسسه آموزش عالی در مقطع تحصیلات تکمیلی به آموزش مرمت بناها و بافت‌های تاریخی و مرمت اشیا فرهنگی، تاریخی بپردازد.
پس از تفکیک دانشکده پردیس اصفهان از دانشگاه هنر و شکل‌گیری دانشگاه هنر اصفهان، برای مدتی وقفه‌ای در پذیرش دانشجو در رشته‌های مرتبط با مرمت در دانشگاه هنر در تهران شکل گرفت؛ اما در سال ۱۳۹۴ دانشکده حفاظت و مرمت به عنوان دانشکده‌ای تخصصی در سطح تحصیلات تکمیلی و با وجود سه رشته مرمت اشیاء فرهنگی و تاریخی، مرمت و احیاء بناها و بافت‌های تاریخی، مطالعات موزه و هنرهای اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد و رشته مرمت اشیاء در مقطع دکتری راه‌اندازی شد.
دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر
این دانشکده جزو جدیدترین دانشکده‌های دانشگاه هنر ایران است که در خرداد سال ۱۳۹۴ تأسیس شده است. گستردگی و ژرفای مباحث نظری هنر و اهمیت آن در عصر حاضر و نیاز روزافزون به پژوهش و مطالعات عالی در باب هنر ایران و جهان، نسبت میان دین و فرهنگ و هنر، پاسخ‌گویی به چالش‌های فلسفی هنر و همچنین جایگاه مهم و خطیر دانشگاه هنر به مثابه بزرگترین مرکز دانشگاهی آموزش هنر در سطح خاورمیانه این ضرورت را ایجاد کرد که دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، بنیان‌گذاری شود. این دانشکده، در سه رشته تحصیلی پژوهش هنر (دکتری و کارشناسی ارشد)، تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر (دکتری) و فلسفه هنر (کارشناسی ارشد) فعالیت می‌کند.[۵]
مراکز وابسته
مراکزی زیرنظر و وابسته به دانشگاه هنر ایران فعالیت می‌کنند که برخی از آنها عبارتند از:
پردیس بین‌المللی فارابی
پردیس بین‌المللی فارابی دانشگاه هنر ایران براساس مصوبه هیات امنای دانشگاه هنر در مرداد ماه ۱۳۹۱، به منظور فراهم آوردن زمینه‌های جذب و تحصیل برای دانشجویان علاقمند به گرایش‌های هنری و همچنین با توجه به توانمندی و پتانسیل دانشگاه هنر ایران در ارائه خدمات آموزشی در رشته‌های مختلف هنری در شهر کرج تأسیس شد. پردیس فارابی فعالیت خود را در نیم سال دوم تحصیلی (۹۳-۹۲) در۱۰ رشته در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری شروع نمود. تعداد عناوین رشته‌های کارشناسی ارشد و دکتری این دانشگاه گسترش یافته به ۲۱ رشته کارشناسی ارشد و ۳ رشته دکتری افزایش پیدا کرده است.[۶]
مرکز رشد و کارآفرینی
مرکز رشد و کارآفرینی وابسته به دانشگاه هنر، به منظور حمایت از کارآفرینان تحصیل کرده در سال ۱۳۹۹ تأسیس شده است.
نشریات
دانشگاه هنر شش نشریه دارد که پنج نشریه به زبان فارسی و یک نشریه به زبان انگلیسی منتشر می‌شود. این نشریات عبارتند از:
- فصلنامه علمی پژوهشی نامه‌ی هنرهای تجسمی و کاربردی؛ مدیر مسئول: کامران افشار مهاجر و سردبیر: صمد سامانیان
- فصلنامه علمی پژوهشی نامه هنرهای نمایشی و موسیقی؛ مدیر مسئول: محمدرضا حسنایی، سردبیر: محمد شهبا
- فصلنامه نامه معماری و شهرسازی؛ سردبیر: ناصر برک پور
- دوفصلنامه اندیش‌نامۀ شهر؛ مدیر مسئول: علیرضا مستغنی، سردبیر: غلامرضا حقیقت‌نائینی
- دوفصلنامه اندیش نامه معماری؛ مدیر مسئول: علیرضا مستغنی، سردبیر: ریما فیاض
- نشریه «The International Interdisciplinary Journal of Art».[۷]
فارغ التحصیلان مشهور
از جمله فارغ‌التحصیلان نام‌آشنای دانشگاه هنر ایران عبارتند از:
- ابراهیم حاتمی‌کیا، کارگردان، نویسنده، تدوینگر، و فیلمبردار ایرانی
- ابوالفضل پورعرب، بازیگر
- گوهر خیراندیش، بازیگر
- حسین محمد علیزاده، موسیقی دان، ردیف دان، آهنگ ساز، پژوهش گر و نوازنده تار و سه تار اهل ایران و نامزد دریافت ۳ جایزه گرمی
- هومن خلعتبری، نوازنده پیانو، رهبر ارکستر و اپرا
- آزیتا حاجیان، بازیگر
- لیلا اوتادی، بازیگر
- مهراوه شریفی‌نیا، بازیگر
- محسن نامجو، آهنگساز، خواننده، نوازنده سه تار، گیتار، و ترانه سرای ایرانی.[۸]
پانویس
- ↑ «آشنایی با دانشگاه هنر ایران». دریافت‌شده در ۲۷ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «فهرست رشته‌های تحصیلی». دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «سرپرستی دانشگاه هنر تهران منصوب شد». دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «آشنایی با دانشگاه هنر ایران». دریافت‌شده در ۲۷ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «آشنایی با دانشگاه هنر ایران». دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۳. «معرفی دانشگاه هنر تهران + تاریخچه‌‌ی آن». ۱۲ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «تاریخچه پردیس». دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه هنر». دریافت‌شده در ۲۷ آبان ۱۴۰۳.
- ↑ «آشنایی با دانشگاه هنر تهران». ۸ شهریور ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۲۷ آبان ۱۴۰۳.
