درس‌هایی از قرآن (برنامه تلویزیونی)

از یاقوت
درس‌هایی از قرآن (برنامه تلویزیونی)
نام کاملدرس‌هایی از قرآن
سازندهصدا و سیمای ایران
مجریمحسن قرائتی
کشور سازندهایران
زبان اصلیفارسی
تولید
پخش
شبکهٔ اصلیشبکه یک
انتشار اولیه۱۳۵۸


درس‌هایی از قرآن

درس‌هایی از قرآن برنامه‌ای با محوریت بیان آموزه‌های قرآن است که با اجرای محسن قرائتی از سال ۱۳۵۸ از شبکه یک صدا و سیمای ایران پخش می‌شود. وی در این برنامه به بیان نکات اخلاقی فردی و اجتماعی برگرفته از قرآن و روایات می‌پردازد. به‌گفته محسن قرائتی، شروع اولیه برنامه درس‌هایی از قرآن با واسطه‌گری مرتضی مطهری در نزد امام خمینی(ره) بوده است.

ایده شکل‌گیری

قرائتی دو ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به پیشنهاد مرتضی مطهری و پذیرش امام خمینی برای اجرای برنامه درس‌هایی از قرآن، به صداوسیما رفت. این برنامه از سال ۱۳۵۸ تاکنون ادامه دارد. این برنامه طولانی‌ترین برنامه تلویزیونی ایران است.[۱]

قرائتی درباره نام‌گذاری برنامه به «درس هایی از قرآن» گفته است:

پیشنهاد خودم بود که «درس هایی از قرآن» عنوان این برنامه تلویزیونی بشود. این نام در یک لحظه به ذهنم رسید. به هر حال قرآن کتاب اصلی مسلمانان است و ریشه مکتب ما هم حرف های قرآن است. شیعه و سنی ندارد، سند نمی خواهد و مشکوک نیست. همه که نمی توانند مفسر قرآن شوند. باید گفت «درس هایی از قرآن» یعنی از این آیه چند تا درس می گیریم. حساب تفسیر جداست.[۲]


هرساله مسابقاتی با عنوان «درس‌هایی از قرآن» بر اساس مطالب این برنامه در سطح مدارس کشور برگزار می‌شود.[۳]

کارشناس برنامه

محسن قرائتی (زاده ۱۳۲۴ در کاشان) از روحانیون شیعه و مفسران قرآن اهل ایران است. مجموعه ۱۰ جلدی تفسیر نور از جمله آثار او به‌شمار می‌آید. روان‌گویی، استفاده از تمثیل و ایراد مطالب عمیق با استفاده از کلمات ساده، از جمله ویژگی‌های سخنرانی و تفسیر او است.

موضوعات

در طول بیش از ۴۵ سال تولید برنامه درس‌هایی از قرآن، محسن قرائتی موضوعاتی را ارائه کرده که برخی از آنها عبارت است از:

  • ملاک‌های توحید در زندگی
  • خداوند، پناهگاه انسان در زندگی
  • حیات طیبه در گرو ایمان و عمل صالح
  • عمل صالح در قرآن
  • ملاک‌های انتخاب در قرآن
  • عفاف و حجاب، از منظر عقل و وحی
  • تصویر قرآن از دوزخیان
  • عوامل سقوط انسان
  • از خدا چه بخواهیم؟
  • برنده و بازنده واقعی در دنیا
  • صحنه‌هایی از معاد
  • گفت‌وگوهای بهشتیان و دوزخیان در قیامت
  • اعترافات در قیامت
  • ماجرای مباهله و روز خانواده
  • درس‌هایی از سوره یوسف برای زندگی امروز
  • راه‌های شکر نعمت‌های خداوند
  • دلایل امکان معاد

گفتاورد

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، روحانی که با لحن ساده و گویا برای مخاطبین صحبت می‌کند؛ همان گویش زیبای کاشانی که اولین‌بار اردیبهشت‌ماه سال ۶۱ بود که به "نمایندگی ولی‌فقیه" در سازمان نهضت سوادآموزی منصوب شد. حضور او در این سازمان تا سال ۸۹ ادامه داشت و الان سال‌هاست که اداره ستاد اقامه‌نماز را برعهده‌دارد. او در این سال‌ها تألیفات خواندنی زیادی در زمینه تفسیر قرآن داشته است. آن طور که گفته می‌شود، او هرگز وسوسه نشد تا به مجلس و وزارت و ریاست گمارده شود. از جمله ویژگی‌های حجت‌الاسلام محسن قرائتی این است که سالها بر خلاف اغلب آخوندها مردم را خنداند و به دنبال شادی حلال برای مردم است.
اما چطور شد که پای "استاد" به تلویزیون باز شد و «درس‌هایی از قرآن» روی آنتن رفت؟ قرائتی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به پیشنهاد استاد مطهری و پذیرش امام(ره) به تلویزیون رفت. این برنامه از سال ۵۸ کار خود را شروع کرد تا امروز که به تعبیر خود "استاد" عمر این برنامه هم‌سن انقلاب است. حجت‌الاسلام قرائتی درباره درآمد خودش در تلویزیون و برنامه «درس‌هایی از قرآن» می‌گوید: " هر آنچه که نیاز مخاطب است، بیان می‌کنم و این‌گونه نیست که موضوع از سوی شبکه یا جایی مطرح شود و من درباره آن بگویم. سه هفته دیگر حضورم در رسانه‌ملی چهل‌ساله می‌شود یعنی هم‌سن انقلاب!
جالب است که استاد قرائتی در این سال‌ها هیچ دریافتی بابت «درس‌هایی از قرآن» از تلویزیون نداشته است؛ او در این باره می‌گوید: "تا امروز دریافتی از برنامه درس‌هایی از قرآن نداشتم و فقط آن زمانی که حج عمره ۱۰۰ هزار تومان بود، مهمان صدا وسیما شدم و حج رفتم".
وی درباره دعوت تلویزیون قبل از انقلاب، گفت: "قبل از انقلاب برای اجرای برنامه به رادیو و تلویزیون دعوت شده بودم اما چون نمی‌خواستم بازوی دستگاه طاغوت باشم نپذیرفتم. کم‌کم به شهرهای مختلف سفر کردم و کلاس آموزشی تشکیل دادم تا اینکه در یکی از سمینارهایی که مقام معظم رهبری و شهید بهشتی حضور داشتند برنامه اجرا کردم. آنجا مقام معظم رهبری(دامه برکاته) مرا مورد تفقد قرار دادند و به منزل خودشان دعوت کردند.
حجت‌الاسلام قرائتی، تصریح کرد: بعد از آن هم مسجد امام حسن(ع) را که در آن نماز جماعت اقامه می‌کردند و از مساجد فعال علیه طاغوت در مشهد بود در اختیارم گذاشتند تا کلاس برگزار کنم. در سفری تبلیغی به اهواز هم با علامه شهید مطهری(‏قدس سره) آشنا شدم. ایشان روش کلاس‌داری مرا دیدند و پسندیدند و بعد از پیروزی انقلاب، با پیشنهاد ایشان و موافقت امام خمینی(ره) برای اجرای برنامه به تلویزیون معرفی شدم. این استاد اخلاق خاطره اولین حضورش در تلویزیون را این‌گونه تعریف کرد: "روزی که به سازمان صداوسیما رفتم، با بهانه‌گیری و وسواس بسیار از من تست گرفتند و زمانی که در امتحان قبول شدم، پیشنهاد کردند بدون لباس روحانیت برنامه اجرا کنم. روی حرفشان هم مصّر بودند و می‌گفتند ما به جز دو روحانی (حضرت امام و آیت‌الله طالقانی) به دیگران اجازه حضور در این سازمان را نمی‌دهیم. من هم قبول نکردم و گفتم نظر آنان را به اطلاع حضرت امام(ره) می‌رسانم. به هر حال پذیرفتند با لباس روحانیت برنامه اجرا کنم. در واقع این برنامه تلویزیونی که از باقیات الصالحات شهید مطهری است و با حمایت‌های امام(ره) پا گرفت، طبق نظرسنجی های سازمان صداوسیما از برنامه‌های موفق بوده است".
حجت‌الاسلام قرائتی درباره اینکه چطور شد نام این برنامه تلویزیونی را «درس‌هایی از قرآن» گذاشتند، خاطرنشان کرد: پیشنهاد خودم بود که «درس‌هایی از قرآن» عنوان این برنامه تلویزیونی بشود. این نام در یک لحظه به ذهنم رسید. به هر حال قرآن کتاب اصلی مسلمانان است و ریشه مکتب ما هم حرف‌های قرآن است. شیعه و سنی ندارد، سند نمی‌خواهد و مشکوک نیست. همه که نمی‌توانند مفسر قرآن شوند. باید گفت «درس‌هایی از قرآن» یعنی از این آیه چند تا درس می‌گیریم. حساب تفسیر جداست.[۴]


پانویس

  1. ««درس‌هایی از قرآن» هم سن انقلاب شد + عکس - تسنیم». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۷.
  2. «درس هایی از قرآن از شروع تاکنون». ۱۵ دی ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۰ مرداد ۱۴۰۳.
  3. «متن برنامه تلویزیونی درس‌هایی از قرآن در اینترنت ارائه شد». پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  4. ««درس‌هایی از قرآن» هم سن انقلاب شد». ۱۴ دی ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۹ دی ۱۴۰۳.

پیوند به بیرون