رسول ملاقلی‌پور

رسول ملاقلی‌پور

کارگردان و تهیه‌کننده
اطلاعات شخصی
ملیت	ایرانی
زبان مادری	آذری
محل تولد	اردبیل
محل درگذشت	نوشهر، استان مازندران
تاریخ درگذشت	۱۵ اسفن ۱۳۸۵
علت درگذشت	سکته قلبی
آرامگاه	بهشت زهرا (س) در تهران
خویشاوندان سرشناس	علی ملاقلی‌پور (فرزند)
اطلاعات هنری
سال‌های هنری	۱۳۶۲–۱۳۸۵
جوایز	برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی (هیوا) - هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم (هیوا)- هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر انتخاب ویژه سال (نسل سوخته) - دوره ۱۵ منتخب نویسندگان و منتقدان

رسول ملّاقلی‌پور (زادهٔ ۱۷ شهریور ۱۳۳۴ در اردبیل - درگذشت ۱۶ اسفند ۱۳۸۵ در نوشهر) کارگردان، تهیه‌کننده و فیلم‌نامه‌نویس اهل ایران بود. ملاقلی‌پور یکی‌از کارگردانان مطرح سینمای جنگ و اجتماعی ایران بود. او فیلمنامهٔ فیلم‌هایش را خود می‌نوشت؛ و فیلمنامه‌نویسی از مطالعهٔ آثار بهرام بیضایی آموخته بود.

ملاقلی‌پور یکی از مهم‌ترین کارگردانان سینمای دفاع مقدس ایران است و آثار برجسته‌ای از خود به یادگاری گذاشته است؛ سفر به چزابه، میم مثل مادر، پرواز در شب و… ازجمله کارهای اوست.

او توانست با فیلم پرواز در شب (۱۳۶۵) سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر را دریافت کند. هیوا (۱۳۷۷) ساختهٔ او نیز نامزد این جایزه شد. رسول ملاقلی‌پور، در ۱۶ اسفند ۱۳۸۵ بر اثر سکتهٔ قلبی درگذشت. پس از فوتش نشان افتخار «جهادگر عرصه فرهنگ و هنر» برای یک عمر فعالیت به خانوادهٔ او اهدا شد.

یادنامه رسول

بررسی سینمای رسول ملاقلی‌پور

فعالیت‌های هنری

ملاقلی‌پور در ابتدای انقلاب اسلامی ایران، عکاسی را به‌طور آماتور آغاز کرد و با شروع جنگ ایران و عراق، به صورت حرفه‌ای به ادامه آن پرداخت و پس از آن به ساخت فیلم مستند از عملیات مختلف جنگ پرداخت و فیلم کوتاه شاه کوچک را با دوربین ۱۶ میلی‌متری ساخت که جایزه بهترین فیلم جشنواره وحدت را گرفت.

رسول ملاقلی‌پور نخستین فیلم بلندش را در سال ۱۳۶۳ با نام «نینوا» با دوربین ۱۶ میلی‌متری ساخت و به این ترتیب به سینمای حرفه‌ای راه یافت و با ساخت «پرواز در شب» (۱۳۶۵) جایزه بهترین فیلم از جشنواره پنجم فیلم فجر را به دست آورد.

خاطرات رسول ملاقلی‌پور در صدوچهل‌وچهارمین قسمت برنامه شب خاطره

شهرت و محبوبیت

ملاقلی‌پور با فیلم سینمایی افق قدرت کارگردانی خود را به رخ همگان کشید و با ساخت «مجنون» و «خسوف» همگام با شرایط روز حرکت کرد. اما با فیلم «پناهنده» نزد فیلم‌شناسان به محبوبیت رسید و در سال ۱۳۷۴ اثر مهمّش را که «سفر به چزابه» باشد ساخت. شکست این فیلم در نمایش عمومی و توقیف نجات‌یافتگان، ملاقلی‌پور را واداشت تا برای جبران زیان، فیلم «کمکم کن» بدترین فیلم کارنامه‌اش را رقم بزند. قلی‌پور برای اثبات توانایی‌هایش یک سال بعد هیوا را ساخت که در جشنواره هفدهم فیلم فجر جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلم را کسب کرد. وی در سال ۱۳۷۸ فیلم سه اپیزودی نسل سوخته را ساخت. «قارچ سَمّی» که در سال ۱۳۸۰ ساخته شد، تمام ضعف‌های کمکم کن و تمام قوت‌های نسل سوخته را یکجا با خود داشت - یک فیلم خوش‌ساخت با شخصیت‌ها و نگاهی آشفته و روان‌پریش. میم مثل مادر ملاقلی‌پور که اقبال یافته بود یکی از واپسین فیلم‌های او بود.

ملاقلی‌پور در سفر به کربلا برای بازدید لوکیشن‌ها از فرصت استفاده کرد و مستندی نیز به نام «شش‌گوشهٔ عرش» را جلوی دوربین برد. او در این سفر متوجه شد که هنرمندان برجسته اصفهانی در آنجا مشغول طراحی ضریح امام حسین (ع) هستند. دو شب حضور در کنار این هنرمندان به فیلم مستندی بدل شد. قرار بود بخش دیگر از تصویربرداری این فیلم مستند نیز در اصفهان انجام شود. ملاقلی‌پور این فیلم را به صورت افتخاری کارگردانی کرد.

فیلم‌شناسی

کارگردان و نویسنده

سال	عنوان فیلم
۱۳۸۵	میم مثل مادر
۱۳۸۱	مزرعه پدری
۱۳۸۰	قارچ سمی
۱۳۷۸	نسل سوخته
۱۳۷۷	هیوا
۱۳۷۷	کمکم کن
۱۳۷۴	سفر به چزابه
۱۳۷۴	نجات یافتگان
۱۳۷۲	پناهنده
۱۳۷۱	خسوف
۱۳۶۹	مجنون
۱۳۶۷	افق
۱۳۶۵	پرواز در شب
۱۳۶۴	بلمی به سوی ساحل
۱۳۶۲	نینوا

نویسندگی

سال	عنوان فیلم
۱۳۸۵	میم مثل مادر
۱۳۸۲	مزرعه پدری
۱۳۸۰	قارچ سمی
۱۳۷۸	نسل سوخته
۱۳۷۷	کمکم کن
۱۳۷۷	هیوا
۱۳۷۴	سفر به چزابه
۱۳۷۴	نجات یافتگان
۱۳۷۳	دشت ارغوانی
۱۳۷۲	پناهنده
۱۳۷۱	خسوف
۱۳۷۱	لبه تیغ
۱۳۶۹	مجنون
۱۳۶۷	افق
۱۳۶۵	پرواز در شب
۱۳۶۴	بلمی به سوی ساحل
۱۳۶۲	نینوا

تهیه‌کننده

سال	عنوان فیلم
۱۳۸۰	قارچ سمی
۱۳۷۷	کمکم کن
۱۳۷۳	دشت ارغوانی
۱۳۷۲	پناهنده
۱۳۷۱	خسوف
۱۳۷۰	مرغابی وحشی
۱۳۶۹	مجنون
۱۳۶۵	پرواز در شب

جوایز

جوایز	سال	رده	فیلم
سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی	سال ۱۳۷۷	هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر	هیوا
سیمرغ بلورین بهترین فیلم	سال ۱۳۷۷	هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر	هیوا
لوح زرین بهترین فیلم	سال ۱۳۶۵	پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر	پرواز در شب
سومین فیلم سال	سال ۱۳۷۳	دوره ۹ منتخب نویسندگان و منتقدان	پناهنده
سومین فیلم سال	سال ۱۳۷۵	دوره ۱۱ منتخب نویسندگان و منتقدان	سفر به چزابه
پنجمین فیلم سال	سال ۱۳۷۹	دوره ۱۵ منتخب نویسندگان و منتقدان	نسل سوخته
نهمین فیلم سال	سال ۱۳۷۰	دوره ۶ منتخب نویسندگان و منتقدان	مجنون
دهمین فیلم سال	سال ۱۳۷۹	دوره ۱۵ منتخب نویسندگان و منتقدان	هیوا
انتخاب ویژه سال	سال ۱۳۷۹	دوره ۱۵ منتخب نویسندگان و منتقدان	نسل سوخته

درگذشت

رسول ملاقلی‌پور در ۱۶ اسفند ۱۳۸۵ بر اثر سکته قلبی درگذشت و در قطعه ۲۲۴، ردیف ۵۵، شماره ۳۵ بهشت زهرا (س) تهران (قطعه هنرمندان) آرمید.

در مراسم تشییع وی مجید مجیدی به مرور خاطره‌ای از آن مرحوم پرداخت و عنوان کرد: رسول عازم کربلا بود. هفته گذشته به پابوس آقا اباعبدالله رفته بود و آرزو داشت فیلمش دربارهٔ عاشورا را تکمیل کند. او می‌خواست در بازگشت از شمال به کربلا برود. حال او مسافر کربلا است. در آستانه اربعین، رسول پرواز خواهد کرد و به کربلا می‌رود.

در مراسم تشییع وی محمدرضا شرف‌الدین مدیر عامل وقت انجمن سینمای دفاع مقدس گفت:

من الان چه باید بگویم. اگر رسول زنده بود ما الان کربلا بودیم. رسول دوشنبه زنگ زد که ویزا چه شد؟ به اربعین نزدیک شدیم. او در شوق رفتن به کربلا بود و حالا حتماً به آنجا رفته است. ملاقلی‌پور قصد کرده بود فیلمی دربارهٔ امام حسین (ع) بسازد اما یکدفعه منصرف شد. وقتی دلیلش را پرسیدم گفت: اگر فیلم بسازم و آنچه باید نشود چه جوابی باید بدهم؟ من لایق فیلمسازی برای آقا نیستم.

نکوداشت‌ها

به پاس قدردانی از زحمات رسول ملاقلی‌پور فیلمساز فقید اردبیلی به پیشنهاد استاندار اردبیل، در مراسم اختتامیه اولین جشنواره میلاد سرخ خیابانی به افتخار وی نامگذاری می‌گردد.