مهدی مولائی آرانی
| پژوهشگر ایرانی | |
| زمینه فعالیت | حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی، آینده‌پژوهی اجتماعی و ارتباطات |
|---|---|
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | عضو هیئت علمی |
| تحصیلات | دکترای مدیریت راهبردی |
| دانشگاه | دانشگاه باقرالعلوم (ع) |
| آثار | توسعه فرهنگی در ایران امداد فرهنگی؛ راهبردی برای مواجهه با آسیب‌های اجتماعی |
مهدی مولائی آرانی پژوهشگر ایرانی در حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی، آینده‌پژوهی اجتماعی و ارتباطات است. او عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دارای دکترای مدیریت راهبردی از دانشگاه باقرالعلوم (ع) است. آثار و پژوهش‌های وی در حوزه‌هایی چون امداد فرهنگی، نقش نهادهای دینی در سیاست‌گذاری، همزیستی اقوام، و آینده‌پژوهی رسانه‌ای شناخته می‌شود. مولائی آرانی تلاش دارد با پیوند دادن دانش نوین مدیریت فرهنگی با ارزش‌ها و نهادهای بومی و دینی، الگوهایی عملی برای مواجهه با مسائل اجتماعی و فرهنگی ایران ارائه دهد.
زندگی‌نامه
اطلاعات دقیقی درباره سال تولد و محل دقیق تولد مهدی مولائی آرانی در منابع عمومی منتشر نشده است. او تحصیلات کارشناسی خود را در رشته روزنامه‌نگاری از دانشگاه علامه طباطبائی به پایان رساند و سپس کارشناسی‌ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه را در دانشگاه تهران گذراند. دکترای علوم ارتباطات را نیز در همان دانشگاه آغاز کرد و در ادامه دکترای مدیریت راهبردی را از دانشگاه باقرالعلوم (ع) دریافت کرد. پس از پایان تحصیلات، به‌عنوان استادیار و عضو هیئت علمی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی مشغول به فعالیت شد و علاوه بر تدریس دروس تخصصی، مدیریت و اجرای پروژه‌های ملی در زمینه آینده‌پژوهی فرهنگی را بر عهده گرفت. او همچنین مدرس دوره‌های تخصصی MBA و DBA در حوزه آینده‌پژوهی و سیاست‌گذاری فرهنگی بوده است.
فعالیت‌های علمی و حرفه‌ای
مولائی آرانی مدیر گروه تحقیقاتی «آینده‌بان» است و از سال ۱۳۹۲ تاکنون مسئولیت پروژه‌های سالانه آینده‌پژوهی ایران را بر عهده دارد. او با اندیشکده‌ها، شورای عالی انقلاب فرهنگی و نهادهای دینی همکاری کرده و در طراحی مدل‌های فرهنگی و اجتماعی مشارکت داشته است. همچنین، سابقه مدیریت رسانه‌ای و همکاری با مطبوعات تخصصی حوزه فناوری و فرهنگ را در کارنامه خود دارد.
دیدگاه‌ها و افکار
مولائی آرانی بر این باور است که توسعه فرهنگی پایدار در ایران نیازمند بهره‌گیری هم‌زمان از سرمایه اجتماعی، نهادهای دینی و ظرفیت‌های بومی است. مهم‌ترین محورهای دیدگاهی او عبارتند از:
- امداد فرهنگی: رویکردی مبتنی بر سنت ایرانی–اسلامی برای مواجهه با آسیب‌های اجتماعی، با چهار محور هویت، معنویت، همزیستی و شبکه‌سازی. این مفهوم در تقابل با مددکاری صرف اجتماعی، بر ظرفیت‌های فرهنگی و معنوی جامعه تأکید دارد.
- مشارکت نهادهای دینی در سیاست‌گذاری فرهنگی: تحلیل ظرفیت‌ها و چالش‌های حوزه‌های علمیه و سازمان‌های دینی در فرایند تصمیم‌سازی فرهنگی.
- همزیستی اقوام: بررسی مناسبات فرهنگی و هویتی اقوام ایران بر پایه بیانات رهبر انقلاب، در چهار حوزه مشارکت اجتماعی، اعتقادات دینی، تعلقات فرهنگی و پیشرفت اقتصادی–سیاسی.
- نقش زنان طلبه در بحران‌ها: تحلیل کارکردهای فرهنگی، معرفتی و رسانه‌ای زنان طلبه در شرایط بحرانی مانند سیل و کرونا.
- تعامل سازمان‌های فرهنگی: ارائه مدل شبکه‌ای–مسئله‌محور برای هماهنگی میان نهادهای فرهنگی و تحقق سیاست‌های کلان فرهنگی.
- سرمایه اجتماعی دفاع مقدس: بررسی عوامل شکل‌دهنده همبستگی اجتماعی در دوران جنگ تحمیلی و نقش آنها در بازتولید فرهنگ مقاومت.
آثار
کتاب‌ها
- توسعه فرهنگی در ایران – مجموعه مقالات با رویکرد نقد و تحلیل چالش‌های توسعه فرهنگی کشور، ویراسته مهدی مولائی آرانی.
- امداد فرهنگی؛ راهبردی برای مواجهه با آسیب‌های اجتماعی – تبیین نظری و مدل اجرایی این مفهوم.
مقالات منتخب
- «الگوی مشارکت حوزه علمیه در سیاست‌گذاری فرهنگی»
- «مناسبات فرهنگی اقوام در ایران از منظر رهبری انقلاب»
- «نقش زنان طلبه در امداد فرهنگی بحران‌ها»
- «مهندسی فرهنگی و الگوی تعامل سازمان‌های فرهنگی»
- «سرمایه اجتماعی در دوران دفاع مقدس»
جمع‌بندی
مهدی مولائی آرانی را می‌توان در زمره نسل جدید نظریه‌پردازان فرهنگی جمهوری اسلامی دانست که با رویکردی میان‌رشته‌ای، سعی در ایجاد پل میان سنت و نوگرایی در سیاست‌گذاری فرهنگی دارد. آثار و ایده‌های او، از «امداد فرهنگی» تا مدل‌های شبکه‌ای تعامل فرهنگی، همگی بر اساس تلفیق ارزش‌های اسلامی با نیازهای روز جامعه طراحی شده‌اند. نگاه او به نقش‌آفرینی نهادهای دینی، اهمیت سرمایه اجتماعی و ضرورت آینده‌نگاری فرهنگی، وی را به پژوهشگری اثرگذار در فضای فکری و سیاست‌گذاری فرهنگی ایران تبدیل کرده است.
