موزه دین و دنیا

از یاقوت

موزه دین و دنیا، واقع در مسجد جمکران قم و با مساحتی بالغ بر ۳۲۰۰ مترمربع، با هدف معرفی احکام فقهی و ترویج سبک زندگی اسلامی از طریق هنرهای تجسمی تأسیس شده و به عنوان نخستین موزه مفهومی در جهان اسلام شناخته می‌شود. این موزه شامل ۱۰ گنجینه با موضوعاتی نظیر مقدسات، عبادات، کار و زندگی، حقوق شهروندی، محیط‌زیست، اقتصاد اسلامی و جهاد است. این موزه در ۴ اردیبهشت ۱۳۹۷ افتتاح شد و هزینه‌های تأسیس آن از کمک‌های مردمی تأمین گردید. در سال ۱۳۹۹، طرح ساخت بنایی مستقل برای این مجموعه در دستور کار قرار گرفت.

موقعیت و آثار

موزه دین و دنیا، با مساحتی حدود ۳۲۰۰ مترمربع، در مسجد جمکران واقع در شهر قم، ایران تأسیس شده است. محمد کیانی، یکی از متولیان این موزه، هدف اصلی این مجموعه را نمایش میراث اسلامی و ارائه محتوای دینی و فقهی عنوان کرده است تا از این طریق سبک زندگی اسلامی نیز ترویج یابد. در این موزه، مخاطبان از طریق هنرهای تجسمی با احکام فقهی و آموزه‌های اسلامی آشنا می‌شوند. اشیای موزه همراه با آیات، احادیث و احکام فقهی مرتبط به نمایش گذاشته می‌شوند تا بازدیدکنندگان علاوه بر لذت بصری، با مفاهیم دینی نیز آشنایی پیدا کنند. همین ویژگی باعث شده است که این مجموعه به عنوان نخستین موزه مفهومی در جهان اسلام شناخته شود. از جمله برنامه‌های آینده این موزه، گسترش شعب آن در سایر شهرها و کشورها است.

موزه دین و دنیا شامل ۱۰ گنجینه موضوعی است که عبارت‌اند از: مقدسات، عبادات، کار و زندگی، حقوق شهروندی، فرهنگی و اجتماعی، علما و مراجع، اقتصاد اسلامی، محیط زیست، جهاد و دفاع، و گنجینه مسجد جمکران. در سال ۱۴۰۱، گنجینه‌ای با موضوع پزشکی نیز به این مجموعه اضافه شد. همچنین، قدیمی‌ترین اسناد مربوط به مسجد جمکران، که برخی از آن‌ها به قرن ۱۲ هجری قمری بازمی‌گردند، در این موزه نگهداری می‌شوند.

تاریخچه

موزه دین و دنیا در شامگاه ۴ اردیبهشت ۱۳۹۷ طی مراسمی رسمی در مسجد جمکران افتتاح شد. یکی از اعضای هیئت‌مدیره این مجموعه اعلام کرد که تأسیس و تجهیز این موزه بدون استفاده از بودجه دولتی انجام شده و تمام هزینه‌ها از کمک‌های خیریه مردمی تأمین گردیده است. در زمان افتتاح، موزه شامل بخش‌هایی با عناوین «مراجع و علما و شهدا»، «اماکن مقدس»، «عبادات»، «محیط‌زیست» و «کسب و کار» بود. این مراسم با حضور حسین نوری همدانی و تولیت وقت مسجد جمکران، محمدحسن رحیمیان، برگزار شد و مدیریت موزه به محمدحسین فلاح‌زاده سپرده شد.

در خرداد ۱۳۹۸، گنجینه مسجد جمکران به عنوان بخشی از این موزه در صحن امام هادی مسجد جمکران راه‌اندازی شد و تا آن زمان، تعداد گنجینه‌های موزه به ۱۰ بخش افزایش یافت. در سال ۱۳۹۹، تصمیم بر ساخت بنایی مستقل برای موزه گرفته شد و مراسم کلنگ‌زنی این ساختمان در نزدیکی خیابان کبیری شهر قم برگزار شد.

گفتاورد

آیت الله نوری همدانی در خصوص افتتاح این موزه گفتند: تأسیس چنین موزه‌ای بسیار مهم و با ارزش است چرا که موضوع و ارتباط این موزه به‌صورت مستقیم با مسائل اعتقادی و دینی مرتبط است. استاد برجسته حوزه علمیه با تأکید بر برخی فضیلت‌های علمای دینی افزود: ارتباط مستمر با ائمه اطهار(ع) و حضرت ولی‌عصر(عج) از مهم‌ترین فضیلت‌ها و امتیازات علمای دین است. وی بابیان اهمیت راه‌اندازی موزه در موضوعات مختلف دینی گفت: تجسم مدرکات سمعی به‌صورت بصری در عرصه‌های مختلف دینی نتیجه و اهمیت بسیار فروانی دارد، تجسم آثار و تعالیم دینی در قالب موزه امری بسیار مهم و ارزشمند بوده که نظیر آن تاکنون در کشور اتفاق نیفتاده است. آیت‌الله نوری همدانی عنوان کرد: باید در این موزه آثار فقها و علما به نمایش گذاشته شود چراکه آثار بسیار زیادی از علما و بزرگان دینی وجود داشته که شناخته‌شده نیست، بخش قابل‌توجهی از آثار و تعالیم علمای دینی در پی سده‌های گذشته از کشور خارج‌ شده و امروزه در موزه‌های کشورهای اروپایی نگهداری می‌شود.