احمد (فیلم)

احمد (فیلم)

پوستر فیلم
کارگردان	امیرعباس ربیعی
تهیه‌کننده	حبیب والی‌نژاد
نویسنده	امیرعباس ربیعی رضا محبی‌نوری
بازیگران	تینو صالحی توماج دانش بهزادی ساره رشیدی مهیار شاپوری سید محمد صفوی احمد صمیمی آرین اویسی عباس جلیل‌زاده عماد درویشی حامد مهربانی مریم ماهانی تصنیف حسینی علی صادقی عرفان سروستانی مینا شفیعی
موسیقی	مسعود سخاوت‌دوست
تدوین	حمید نجفی‌راد
فیلمبرداری	هاشم مرادی
توزیع کننده	سازمان سینمایی سوره و حوزه هنری
انتشار	بهمن ۱۴۰۲ (فجر)
کشور	ایران
زبان	فارسی

احمد فیلمی به کارگردانی و نویسندگی امیرعباس ربیعی و تهیه‌کنندگی حبیب والی‌نژاد محصول سال ۱۴۰۲ است. این فیلم در بخش سودای سیمرغ چهل و دومین دوره جشنواره فجر حضور داشت و در بخش تجلی اراده ملی ۴ جایزه دریافت کرد.

فیلم احمد محصول مشترک سازمان سینمایی سوره و مؤسسه تصویر شهر سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران است.

تصویری از فیلم «احمد»

داستان

فیلم احمد برای اولین بار قصه‌ای ناگفته از ۱۸ ساعت ابتدایی حادثه تراژیک زلزله بم و اقدامی قهرمانانه در این ساعات پُرالتهاب را همزمان با بیستمین سالگرد این اتفاق روایت می‌کند؛ یادی از رشادت‌های شهید احمد کاظمی در زلزله بم. خلاصه داستان رسمی فیلم این است: «ساعتی پس از زلزله، احمد کاظمی وارد فرودگاه بم می‌شود …»

دربارهٔ فیلم

احمد یکی از مهم‌ترین آثار حوزه هنری در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر بود. این فیلم روایتی از ساعات ابتدایی وقوع زلزله بم در سال ۸۲ و نقش کم‌نظیر سردار شهید احمد کاظمی در نجات مردم زلزله زده است. احمد را امیرعباس ربیعی از هنرجویان قدیمی دوره‌های آموزشی باشگاه فیلم سوره کارگردانی کرده است که پس از ضد دومین همکاری خود با سازمان سینمایی سوره را در این فیلم تجربه کرد. تینو صالحی و توماج دانش بهزادی از جمله بازیگران آن هستند.

جوایز و افتخارات

فیلم سینمایی احمد موفق به چهار نامزدی و کسب سه سیمرغ بلورین بهترین چهره پردازی و بهترین جلوه‌های ویژه بصری و سیمرغ جایزه ویژه گوهرشاد از چهل و دومین جشنواره فیلم فجر شد.

بازیگران

• تینو صالحی
• توماج دانش بهزادی
• ساره رشیدی
• مهیار شاپوری
• عباس جلیل‌زاده
• عماد درویشی
• مریم ماهانی
• تصنیف حسینی
• علی صادقی
• عرفان سروستانی
• مینا شفیعی

گفتاورد

نظر امیرعباس ربیعی کارگردان فیلم«احمد» درباره این فیلم:
«احمد» تجربه‌ای کاملاً غیرمرتبط با دو فیلم قبلی‌ام است و موضوعی اجتماعی مرتبط با تاریخ معاصر دارد. داستان فیلم در دهه ۸۰ رخ می‌دهد و اتفاقی را روایت می‌کند که شهید احمد کاظمی فرمانده وقت نیروی هوایی سپاه، در آن نقش ویژه‌ای داشته است. امیدوارم این فیلم هم تبدیل به تجربه‌ای جدید و متفاوت برای من شود که از همین منظر هم ساخت آن برایم یک چالش است.

کمال پورکاوه درباره فیلم «احمد» می‌گوید:
جدیدترین ساخته امیرعباس ربیعی ضمن بازنمایی گوشه‌ای از مدیریت جهادی سردار احمد کاظمی در واقعه هولناک زلزله بم، می‌کوشد نقش سربازان سپاه در سروسامان دادن به بحران‌های اجتماعی امروزه را در مقایسه با تصمیم‌گیری‌های دولتی برجسته سازد. فیلمساز علیرغم دستمایه غنی و دراماتیکی که در دست داشته، با شتابزدگی و ساده‌انگاری بی‌حدوحصری که به خرج می‌دهد نه می‌تواند تصویر دقیقی از شخصیت ویژه و تأثیرگذار احمد کاظمی به تماشاگر ارائه دهد و نه توانایی خلق فضای بحران‌زده بم را در آن فرودگاه پرآشوب پیدا می‌کند.
رویکرد تصنعی کارگردان در فضاسازی فرودگاه بم که به استفاده پرتعداد از هنرورهای پرشمار و تمرکز بر روی صورت و بدن‌های زخمی که عمدتاً هیچ داستان دراماتیکی را هم در طی روایت فیلم نمایندگی نمی‌کنند، باعث شده فیلم احمد (جز در مورد اصرار برای برخاستن هلی‌کوپتر در شب و تصمیم دشواری که باید از جانب حاج احمد گرفته شود) کشمکش دراماتیک چندانی برای نمایشی کردن فضایی که قصد طراحی آن را داشته است در چنته نداشته باشد.
در آثاری که عمدتاً حول محور بازنمایی یک فاجعه هولناک می‌چرخد، این کشمکش میان شخصیت‌ها و تغییر غافلگیرکننده و پیش‌بینی نشده شرایط است که روایت را پیش می‌برد اما در اینجا، امیرعباس ربیعی با برجسته‌کردن شعارهای مدنظرش، به شکل غم‌انگیزی روایت داستانی را قربانی محتوایی می‌کند که به شکل ناامیدکننده‌ای به فیلم سنجاق شده است.

حمیدرضا محمدی فیلم «احمد» را چنین توصیف می کند:
«احمد» موضوع بکری دارد و به یکی از برجسته‌ترین فرماندهان هشت‌سال دفاع مقدس، اما نه در جبههٔ جنگ، که در عرصه‌ای دیگر یعنی شبانه‌روز نخست پس از وقوع زلزلهٔ مرگ‌بار بم در پنجم دی ۱۳۸۲، درست در بیستمین سال پس از فاجعه پرداخته است. فارغ از این اختلاف نظر که آیا در نخستین ساعات پس از زمین‌لرزه، سپاه – و در رأس آن‌ها، شهید احمد کاظمی – حضور داشته یا ارتش بوده یا دولت حضور یافته، فیلم با محوریت فرماندهی امدادرسانی شهید کاظمی پیش می‌رود و می‌کوشد چهره‌ای مردمی از او به تصویر بکشد.
اگر از ایرادات فیلمنامه بگذریم، امیرعباس ربیعی برای این مهم توفیق یافته است و درحالی‌که شاید خیلی‌ها هنوز خواب بودند، خود را به بم رساند و در ۱۸ ساعت، چندهزار مصدوم و مجروح را با هلی‌کوپتر و هواپیمای نظامی و مسافربری، به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شهرهای نزدیک و دور گسیل کرد. اگرچه فیلم شاید به‌خاطر طولانی‌بودن و داشتن سکانس‌های اضافی خسته‌کننده باشد ولی چهره‌پردازی مرتضی کهزادی، فیلمبرداری هاشم مرادی و جلوه‌های ویژهٔ بصری محمد برادران شایستهٔ تقدیر است.
در میان بازیگران شاید تینو صالحی، با وجود شباهت حیرت‌انگیزش به احمد کاظمی، چندان موفق از آب درنیامد ولی توماج دانش‌بهزادی در نقش رهنما و ساره رشیدی برای ایفای دکتر صدر درخشان ظاهر شدند.

مصاحبه با عوامل فیلم «احمد» در نشست خبری جشنواره فجر:
حبیب والی‌نژاد، تهیه‌کننده:
از تک‌تک عوامل تشکر می‌کنم که برای این پروژه تلاش کردند. برای چنین پروژه دشواری، برخی ارگان‌ها پای کار آمدند. حوزه هنری طول این پروژه کنار ما بود و در کنار آن، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران هم بسیار از ما پشتیبانی کرده‌اند. امروزه، خدمت به مردم ایران را وظیفه خودم می‌دانم. در این فیلم‌ها داریم از بزرگانی یاد می‌کنیم که برای مردم جنگیده‌اند. یکی از دوستان شهید احمد کاظمی خواب او را دیده بود که گفته بود «بم من را نجات داد.» بم یعنی خدمت به مردم.
امیرعباس ربیعی، کارگردان: مدتی پیش، شروع به مطالعه پیرامون شهید احمد کاظمی کردم و در پژوهش‌ها به صفحه‌ای برخوردم که دربارهٔ حضور این شهید در بم و فعالیت ایشان نوشته بود. از همان‌جا قلاب من روی این داستان گیر کرد؛ زیرا احساس کردم این قصه نیاز امروز ماست. به واقع احمد کاظمی مدیر تراز جمهوری اسلامی است.
رضا محبی‌نوری، نویسنده:
آقای ربیعی حدود ۸ ماه پژوهش را انجام داده بود و پس از گفتگوهای بسیار، نوشتن این پروژه نصیب من شد. احمد کاظمی از ۲۱ سالگی لشکر تأسیس کرده و تا پایان عمرش سراسر درخشندگی دیده می‌شود. بارها و بارها با کمک بسیاری از عزیزان ازجمله هادی مقدم‌دوست کار را بازنویسی کردیم. پرتره «احمد» داستان واقعی است و حرف‌هایی جدی و قابل تأمل در آن زده شده است. تلاش کردیم داستان بگویم و کاراکتری را خلق کنیم که مردم آن را بپذیرند و دوست داشته باشند.
در فرایند فیلمنامه، باید بیش از ۷۰ درصد به شخصیت‌پردازی تمرکز کنیم. متن ساختار و اسکلتی دارد که اگر به دل نویسنده ننشیند یعنی قوام آن قصه شکل نگرفته است. «احمد» دربارهٔ قصه تلخ زلزله بم است و ما باید وجوه شهید کاظمی مانند مردم‌داری، هیبت، مهربانی و… را در این فیلم نشان می‌دادیم. درست است که نمی‌توان تمامی ابعاد شخصیتی این شهید را نشان دهیم؛ اما تلاش کردیم تا حدودی بخش‌هایی از هیبت و عطوفت ایشان را بازنمایی کنیم.
تینو صالحی، بازیگر نقش احمد کاظمی:
این نقش چالش بزرگی برای من بود. در شروع کار آقای ربیعی به من کمک کردند و اطلاعاتی را در اختیار من گذاشتند. با هم بررسی کردیم و تمرین‌های طولانی و خوبی داشتیم تا بتوانیم نقش را آماده کنیم. از توماج هم تشکر می‌کنم. یکی از سخت‌ترین کارها مسئولیت این نقش بود. سخت از این نظر که به عنوان نقش اصلی فیلم و چنین کاراکتری حضور داشتم. ۲۰ سال است که در تئاتر کار می‌کنم و باید جوابگویی افرادی می‌بودم که من را می‌شناختند. این‌ها مجموعه استرس‌هایی بود که داشتم.
توماج دانش‌بهزادی، بازیگر:
امیدوارم همیشه آزاد و آباد و شاد باشید. این چند ماهی که در خدمت یک گروه درخشان از کوچک گرفته تا بزرگ بودیم و از همه‌شان تشکر می‌کنم. اگر همدلی و همراهی و تلاش این دوستان نبود، این پروژه سخت به ثمر نمی‌رسید. تینو صالحی را ۲۳ سال است که می‌شناسم و حضورش به عنوان کاراکتر شهید کاظمی دل من را قرص کرد تا بتوانم کار خودم را انجام دهم. حدود ۴ ماه تمرین فشرده داشتیم و این خاصیت آثار امیرعباس ربیعی است. نقشی که در این فیلم بازی کردم، بسیار دشوار بود.
ساره رشیدی، بازیگر: من تلاش کردم با لهجه بمی در فیلم صحبت کنم اما این لهجه به‌قدری سخت بود که کارگردان گفت این لهجه را فعلاً کنار بگذاریم و به همین دلیل این کاراکتر لهجه بمی ندارد. با این حال، من لهجه بمی را دوست دارم و بسیار آهنگ زیبایی دارد. من از ۱۵ سالگی کار تئاتر کردم و اولین کار تصویر من نیز یک سریال برای شبکه فارس بود که البته به پخش نرسید. من می‌خواهم کم‌کم تمامی ژانرها را بازی و تجربه کنم. خوشحالم که آقای ربیعی به اعتماد کردند و نقش جدی‌ای به من دادند و امیدوارم به همه بازیگران کمدی اعتماد شود.
حمید نجفی‌راد، تدوینگر:
کمترین کاری که در این پروژه کردم، بخش تدوین بوده است؛ زیرا در پروژه «احمد»، ۸۰ نفر تلاش کردند و این اثر هنوز برای من تمام نشده و دوست داشتم باز هم ادامه پیدا کند. از نظرم ما باید قطعاً استراحتی به خودمان بدهیم و کمی از زمان فیلم را کم کنیم.
مسعود سخاوت‌دوست، آهنگساز:
کرمان سرزمین مادری من است و هنگام زلزله بم، در کرمان دانشجو بودم و باید بگویم که این حادثه دلخراش شبیه قیامت بود. لحظه‌ای چشم ما خشک نمی‌شود و به قامت اشک می‌ریختیم. پیش از این، بخشی از آن اتمسفر را در فیلم شیار ۱۴۳ تجلی بخشیدم و حدود ۷ سال بعد با فیلم «احمد» به آن حال و هوا بازگشتم.
حسین قورچیان، صداگذار:
همزمان ما سعی می‌کردیم کارهای فنی را انجام دهیم و هم با زمان محدودی که داشتیم، مراقب بودیم چیزی کم نگذاریم. فیلم‌های جنگی امسال در جشنواره زیاد است و امیدوارم فیلم ما در این بین گم نشود. البته متأسفانه در سالن برج میلاد، صداها مشکل دارد و باعث می‌شود تأثیرگذاری فضای فیلم کمتر شود.
طاهر پیشوایی، صدابردار:
فیلم پر از شلوغی و تنش‌های دیالوگی بود. زمانی که فیلمنامه را خواندم، برایم پر از قصه بود. تمام روایت «احمد» بر اساس حس بازیگران است. حتی حساسیت‌های کارگردان در زمینه صدابرداری بسیار بود و برای او میکروفونی تهیه کردیم که خواننده‌ها روی سن از آن استفاده می‌کنند تا صداها را خوب بشنوند.
مرتضی کهزادی، طراح چهره‌پردازی:
۱۴ نفر از بازیگران مختلف را برای نقش شهید احمد کاظمی تست گریم زدیم اما مورد قبول کارگردان نبودند. درنهایت با افتخار در کنار تینو صالحی عزیز بودیم. طی ۲۰ سالی که در این فضا فعالیت می‌کنم، صادقانه می‌گویم که «احمد» سخت‌ترین آن بود. دست تک‌تک عوامل و همراهان خود را می‌بوسم.

پیوند به بیرون

• رونمایی از بازیگر نقش شهید احمد کاظمی
• شهید حماسه‌ساز «بم» در مسیر «فجر»/ از «احمد» چه می‌دانیم؟
• نخستین ویدیو از فیلم «احمد» منتشر شد
• مروری بر فیلم‌های جشنواره فجر ۴۲