گلریز: سرود «شهید مطهر» به سفارش بیت امام (ره) ساخته شد. سفارش ساخت سرود را حاج احمد آقا دادند.
«محمد گلریز» خواننده سرودهای انقلابی درباره چگونگی ساخت قطعه «شهید مطهر» در ۴۲ سال پیش که در مدح مقام استاد شهید مرتضی مطهری بود و دیدار با حضرت امام خمینی (ره) پس از اجرای آن سرود ماندگار سخن گفت.
۴۲ سال پیش و در بحبوحه ترورهای چهره‌های شاخص انقلاب توسط گروهک‌های تروریستی برای به ثمر ننشستن انقلاب، هنر موسیقی نقش مؤثری در ماندگار شدن یاد و خاطره فداکاری‌های آن روزها داشت. سرودهای ماندگار و نوستالژیک انقلاب که تداعی‌کننده خاطرات ملی در روزهای ابتدایی انقلاب است و لحظات خوشی را برای مردم رقم‌زده است.
یکی از این سرودها «ای مجاهد، ای شهید مطهر» است که در اولین سالگرد شهادت مرتضی مطهری ساخته و اجرا شد.
باسازنده آهنگ شهید مطهر بچه محل بودم
محمد گلریزدرباره نحوه آشنایی‌اش با مرحوم «احمدعلی راغب»، آهنگساز این سرود گفت: «من با آقای راغب که آهنگساز این سرود هستند از قبل آشنایی داشتم. با ایشان بچه‌محل بودم و منزل ما چهارراه، همانجا که حضرت امام در مدرسه علوی ساکن شدند و آقای راغب هم چند کوچه آنطرف تر با نام کوچه سقاباشی زندگی می‌کردند؛ اما آشنایی و همکاری من با گروه ایشان که اکثر سرودهای ارزشی و انقلابی و حماسی را ساخته‌اند از چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شد.»
وی افزود: «من از سال۵۵ فعالیتم را شروع کردم و در رادیو با آقای راغب آشنا شدم. در آن زمان وی گروهی به نام «مفتاح» در رادیو داشت. بسیاری از اساتید موسیقی در آن گروه بودند که آهنگسازی و نوازندگی می‌کردند و آنجا با ایشان آشنا شدم. من با مرحوم محمدرضا لطفی در گروهی به نام «شیدا» همکاری می‌کردم و در جوار مکان تمرین‌های ما گروه «مفتاح» حضور داشت. درنهایت با بسیاری از آهنگسازهای آن زمان آشنا شدیم. چند ماه قبل از انقلاب با آقای راغب آشنایی نزدیک‌تری پیدا کردم و از طریق ایشان با آقای سبزواری آشنا شدم و ارتباط پیدا کردم و همراه با مرحوم «مجتبی میرزاده» گروهی را تشکیل دادیم که سالها بعد باهم آهنگ «ای شهید مطهر» را ساختیم.»
سرودهای انقلابی را در شب‌های حکومت‌نظامی می‌ساختیم
گلریز با اشاره به فعالیت گروه چهار نفره شان در زمان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، عنوان کرد: «همان زمان حکومت‌نظامی بود و ما جلسه‌هایی را برای اجرای سرودهای انقلابی برگزار می‌کردیم. اینکه سرودمان ریتمش چه باشد و محتوا چه باشد. در آن زمان واقعاً کار سختی بود چون اجازه رفت‌وآمد بعد از اعلام حکومت‌نظامی نداشتیم و ما با توکل بر خدا این جلسات را تشکیل می‌دادیم.»
سفارش ساخت سرود را حاج احمد آقا دادند
محمد گلریز با اشاره به سابقه سرودهای انقلابی که خوانده بود، گفت: «درنهایت بعد از پیروزی انقلاب شروع کردیم به خواندن سرودهای انقلابی و آقای حمید شاهنگیان و استاد سبزواری هم همکاری داشتند. سرود «خمینی ای امام» و «برخیزید» را با حمید شاهنگیان ساختیم اما قسمت اصلی همکاری‌ام با آقای راغب بود. تا سال ۸۹ سرودهای انقلابی زیادی خواندم. سال ۵۸ آقای مطهری به شهادت رسیدند. در آن زمان ترورهای زیادی توسط منافقین انجام می‌شد. یک سال بعد از شهادت آقای مطهری و در سال۵۹ از بیت امام خمینی(ره) با ما تماس گرفتند. مرحوم حاج احمد آقا گفتند، سرود ماندگاری برای شهید مطهری بخوانید. در آن زمان شهید «مجید حداد عادل» تصدی رادیو را در میدان ارگ بر عهده داشتند. آن زمان هرکسی مدیر تولید بود، مدیر مرکز موسیقی هم بود. ایشان بسیار همراه بودند و درواقع بانی اصلی این کار بودند که رابط میان گروه ما و حضرت امام(ره) بودند. تدارکات لازم را انجام دادند و تیم چهارنفره ما این سرود را ساخت.»
سرود را به هرکسی دادند بخواند مورد قبول قرار نگرفت
گلریز، خواننده سرودهای انقلابی درباره اینکه چرا از ابتدا خواندن این سرود به او سپرده نشد، گفت: «اول انقلاب که من شروع به خواندن کردم خواننده سرودهای انقلابی نداشتیم. جالب است که اولین سرودهایی که خواندم با نام معلم بود. و بعد از سرود «برخیزید» در رادیو برای مقام معلم سرودی اجرا کردیم. بعد سرود نیایش و خوش آمدی امام و بانگ آزادی بود. در نهایت اواخر سال ۵۸ خواننده‌های دیگری اضافه شدند مانند آقای کاظمی و مرحوم رضوی سروستانی و آقای رفعتی و ازآنجایی‌که هر سرودی بود من خوانده بودم، دست‌اندرکاران نظرشان این بود که سرود را به خواننده دیگری بدهند تا بخواند. چندنفری این سرود را خواندند اما موردقبولشان قرار نگرفت و مجدد به من پیشنهاد خواندنش را دادند.»
تم موسیقی بعد از خواندن من تغییر کرد
گلریز عنوان کرد: «جالب است که وقتی این سرود را برای صدای خواننده‌ای می‌سازند ازآنجایی‌که خواننده‌ها صدایشان باهم تفاوت دارد، دیگر فرصتی نبود تا گروه ارکستر دوباره آهنگ را بسازد. درواقع آهنگ بدون کلام بود که من باید روی آن می‌خواندم و آن زمان تم موسیقی تندتر بود. وقتی‌که قرار شد من سرود را بخوانم با دستگاه‌هایی یک پرده آن را پایین‌تر آوردند تا صدای من به آن اوجش برسد. سرود کمی ضربش گرفته شد و با این سبکی که الان می‌شنویم، خوانده شد. اتفاقاً همین تم موسیقی بیشتر موردتوجه قرار گرفت.»
سرود شهید مطهر دست آهنگسازها را باز کرد
گلریز با اشاره به اینکه این سرود فرصتی شد تا دوباره از موسیقی حرف زده شود، گفت: «جالب است که وقتی سرود را خواندیم قرار شد در حضور امام(ره) هم اجرا کنیم. حالا این در شرایطی است که آن زمان خیلی کسی جرات نمی‌کرد حرفی از موسیقی بزند. ما خدمت حضرت امام(ره) رفتیم و علی‌رغم حرف‌وحدیث‌های زیادی که در رابطه با موسیقی بود، حتی درباره سرودهای انقلابی، امام ما را با مهربانی مورد مرحمت و لطف خودشان قرار دادند. مرحوم حاج احمد آقا ما را به امام معرفی کردند. با جزییات می‌گفتند که کدام‌یکی از ما نوازنده یا آهنگساز ویا شاعر و خواننده هستیم. جزییات را می‌گفتند و حضرت امام واقعاً تشویق می‌کردند و این اتفاق بزرگی بود که یک گروه موسیقی خدمت حضرت امام رفتند. اگرچه شهادت آقای مطهری درد بزرگی بود و این سرود سعی داشت مرهی بر آلام این درد مردم باشد اما تائید امام در این سرود دو جنبه داشت. یعنی امام هم سرود انقلابی را تائید کردند و هم خود سرود که جنبه تسکین دادن به مردم داشت و دارای اهمیت بود. بعدازآن بود که دست آهنگسازها باز شد و کارهای ماندگاری ساخته شد که نمونه آنها را در ۸ سال دفاع مقدس ساخته شد.»
۴میلیون کاست از سرود مطهر فروخته شد
گلریز افزود: «در حقیقت می‌توان گفت که تائید این قطعه توسط امام خمینی(ره) و تمایل ایشان برای اجرای سرود در حضورشان در سالگرد شهید مطهری و نیز فرمایشات ایشان باعث شد تا دست آهنگسازان در ساخت آهنگ‌های ماندگار و کم‌نظیر باز شود و ما شاهد ساخت قطعاتی ماندگار در دوران دفاع مقدس باشیم. با پخش سرود شهید مطهر به‌صورت کاست، ۴ میلیون کاست از آن در همان سال‌های اول به فروش رسید و من مطمئن بودم این سرود سال‌های سال ماندگار می‌شود کما اینکه هنوز نیز بر این عقیده‌ام.»[۲]
ای شهید مطهر (سرود)
 | |
| کشور | ایران |
|---|---|
| شاعر | حمید سبزواری |
| خواننده | محمد گلریز |
| آهنگساز | احمدعلی راغب |
| تاریخ ساخت آهنگ | ۱۳۵۹ |
| تاریخ انتشار | ۱۳۵۹ |
سرود ای شهید مطهر، عنوان سرودی ۶ دقیقه‌ای است که در رسای معلم شهید، مرتضی مطهری، توسط حمید سبزواری، سروده شد و آهنگسازی آن را احمدعلی راغب انجام داد. این سرود در نخستین سالگرد شهادت مرتضی مطهری (سال ۱۳۵۹) ساخته و اجرا شد.[۱]
«ای مجاهد شهید مطهر»
خواننده: محمد گلریز؛ شاعر: حمید سبزواری؛ ملودی: محمدعلی راغب
0:00
0:00
متن سرود
ای‌مجاهد شهید مطهر
مرتضی را چون آیینه مظهر
ای‌شهید ره حکمت و علم
خون تو حافظ دین و دفتر
در عزای تو ای بحر تقوار
دیده در خون دل شد شناور
گریه بر ناله ره بسته و غم
می‌گدازد دلم را به مزمر
خامه لرزد در کف من از غم تو
چون سرایم ماجرای ماتم تو
در شگفتم من چه گویم خدایا
تا که غم نشکند داغ من را
در عزای جان‌گزایت
سینه سوزد چو کانون اخگر
بشکند دست آن کس که بر کند
زین چمن آن درخت تناور
حیف از آن نوبهارآفرین باد
کز خزان ستم گشته پرپر
هر شب و روز دیده بارد گوهر پاک
از غم تو ای امید خفته در خاک
خشم امت ز سوگ تو جوشید
بی تو رهبر سیه جامه پوشید
خود نمیری که مردن تو را نیست
زنده‌ای زنده تا صبح محشر
نقش هر دفترت زندگی ساخت
زندگی از تو زاید مکرر
ای خطیب دلنواز نکته پرداز
عندلیب نغمه ساز کرده پرواز
ای دریغا! مکتب از علم
جانفزا نکته‌هایت ز منبر
در غم تو من چه گویم
زان که این گونه فرموده رهبر:
حاصل عمر من رفته از دست
پاره قلب من رفته از بر
رفتی و مانده داغ تو در دل
رفتی و مانده یاد تو در سر
گفتاورد
پانویس
- ↑ «حکایت ساخت سرود سالگرد شهید مطهری از زبان «محمد گلریز»». دریافت‌شده در ۳ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ «گلریز: سرود «شهید مطهر» به سفارش بیت امام (ره) ساخته شد/سفارش ساخت سرود را حاج احمد آقا دادند». ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۷ دی ۱۴۰۳.
پیوند به بیرون
- حکایت ساخت سرود سالگرد شهید مطهری از زبان «محمد گلریز»
- نظر امام خمینی (رحمةالله علیه) راجع به سرود شهید مطهر
