سید محمدعلی علوی گرگانی
| مرجع تقلید | |
 | |
| نام کامل | سید محمدعلی علوی گرگانی |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۱۸ |
| زادگاه | نجف |
| تاریخ وفات | ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ |
| شهر وفات | قم |
| محل دفن | قم، حرم حضرت معصومه(س) |
| استادان | سید حسین طباطبایی بروجردی • امام خمینی • مرتضی حائری یزدی • سید محمدرضا گلپایگانی • عباسعلی شاهرودی • محمدعلی اراکی |
| محل تحصیل | قم نجف |
| تالیفات | المَناظر النّاضرة فی احکامِ العِترةِ الطّاهره • منهج الناسکین (در زمینه مناسک حج) • توضیح‌المسائل به زبان‌های فارسی و عربی و اردو • نورالهدی (تعلیقه بر عروة الوثقی) |
سید محمدعلی علوی گرگانی (۱۳۱۸- ۲۴ اسفند۱۴۰۰) از مراجع تقلید شیعه و از اساتید نامدار حوزه علمیه قم بود. او از شاگردان چهره‌های نامدار شیعه همچون آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، آیت الله گلپایگانی و آیت الله اراکی و... بوده است.
علوی گرگانی در نجف متولد شد و در هفت‌سالگی به همراه خانواده به ایران آمد. تحصیلات مقدماتی و سطح حوزوی خود را در ایران گذراند و سپس در درس خارج فقه و اصول نزد بزرگان حوزه، از جمله امام خمینی و آیت الله سید محمد محقق داماد شرکت کرد.
علوی گرگانی علاوه بر تدریس دروس فقه، اصول و ادبیات عرب، رساله توضیح‌المسائل، منهج الصالحین و سایر تألیفات فقهی، حدیثی و اخلاقی را تألیف کرد و همواره در فعالیت‌های عام‌المنفعه مانند ساخت مسجد، حسینیه، درمانگاه و تأسیس صندوق قرض‌الحسنه مشارکت داشت.
او از جمله چهره‌های مذهبی بود که از حامیان نظام جمهوری اسلامی ایران و امام خمینی بود و بارها برای شرکت در جنگ تحمیلی درس خود را تعطیل کرد. او از جمله مراجع تقلیدی بود که درباره نظراتش درباره مسائل مختلف سیاسی و اجتماعی مورد توجه قرار می‌گرفت و با آیت‌الله خامنه‌ای رابطه نزدیکی داشت.
آیت‌الله علوی گرگانی در ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ بر اثر بیماری در قم درگذشت و مراسم تشییع و عزای عمومی در گلستان و قم برگزار شد. آثار علمی، اخلاقی و اقدامات عام‌المنفعه او، جایگاه برجسته‌ای در میان شاگردان و جامعه حوزوی ایران به یادگار گذاشت. آیت‌الله خامنه‌ای، سید عمار حکیم، جامعه مدرسین قم، مراجع تقلید و... از جمله چهره‌هایی بودند که با صدور بیانیه، رحلت این مرجع تقلید را تسلیت گفتند.
زندگینامه و تحصیلات
سید محمدعلی علوی گرگانی، در خرداد سال ۱۳۱۸ در نجف به دنیا آمد.[۱] پدرش سید سجاد از فقیهان گرگان بود.[۲] در هفت‌سالگی، همراه پدرش، به ایران نقل‌مکان کرد.[۳]
وی داماد محمدعلی انصاری قمی، نویسنده، مترجم و شاعر است.
زیست علمی
علوی گرگانی نزد پدرش ادبیات عرب را فرا گرفت.[۴] در شانزده سالگی، عازم سفر عتبات و حج شد و در بازگشت از حج، قصد ماندن در نجف را داشت، اما به توصیه سید محسن طباطبائی حکیم به قم بازگشت. وی درس‌های سطح را طی چهار سال، نزد افرادی چون مجاهدی تبریزی، سلطانی طباطبایی و ستوده اراکی فرا گرفت.[۵]
او سه سال در درس خارج فقه سید حسین طباطبایی بروجردی و هشت سال در درس خارج اصول فقه امام خمینی و پانزده سال در درس خارج فقه مرتضی حائری یزدی و دوازده سال در دروس فقه واصول سید محمد محقق داماد شرکت کرد. همچنین هفت سال در ایام تابستان به نجف می‌رفت و در درس عالمان حوزه علمیه نجف همچون سید ابوالقاسم خویی و میرزا باقر زنجانی حاضر می‌شد. سید محمدرضا گلپایگانی، عباسعلی شاهرودی و محمدعلی اراکی از دیگر استادان وی بوده‌اند.[۶]
تدریس دروس حوزوی
علوی گرگانی تدریس علوم دینی را با کتاب‌های ادبیات عرب آغاز کرد. پس از آن، کتاب‌های معالم، قوانین، شرح لمعه، رسائل، مکاسب، کفایه و شرح منظومه را تدریس کرد. وی در سال ۱۴۰۵ قمری به تقاضای شماری از شاگردانش، تدریس درس خارج فقه و اصول فقه را آغاز کرد.[۷] در سال ۱۴۱۲ قمری، جمعی از شیعیان، به‌ویژه اهالی استان‌های شمالی ایران از او تقاضای رساله توضیح‌المسائل کردند. او نیز این رساله را به زبان فارسی نوشت و سپس به زبان‌های عربی و اردو نیز ترجمه شد و در اختیار مقلدان قرار گرفت.[۸]
آثار و تألیفات
علوی گرگانی دارای تألیفاتی در زمینه فقه، اصول فقه، حدیث و رجال است.[۹] تألیفات وی توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی گردآوری و در لوحی فشرده منتشر شده است. برخی از این آثار عبارت است از:
- رساله توضیح‌المسائل|توضیح المسائل (به زبان‌های فارسی و اردو)
- منهج الصالحین (رساله توضیح‌المسائل عربی)
- اَجوِبة المسائل یا پاسخ به جدیدترین استفتائات
- منهج‌النّاسکین (مناسک حج عربی).
- المَناظر النّاضرة فی اَحکامِ العترةِ الطاهره (فقه اجتهادی)
- نورالهدی (تعلیقه بر عروة الوثقی).
- گلچینی از انوار اخلاقی (برگزیده درس اخلاق‌های وی)
- ره‌توشه پارسیان (شرح وصیت‌های پیامبر اسلام(ص) به ابوذر غفاری)
سیاسی و اجتماعی
علوی گرگانی همواره از حامیان نظام جمهوری اسلامی ایران و رهبر انقلاب، امام خمینی بود و برای شرکت در جنگ هشت ساله عراق علیه ایران (۱۳۵۹-۱۳۶۷ش)، چند بار جلسه درس خود را تعطیل نمود. وی با این حال درباره برخی تصمیمات دولت‌ها که منجر به فشار اقتصادی بر مردم می‌شد، مانند برخی دیگر از مراجع مواضعی ارشادی داشت.
وی استفاده از ماهواره را برای دیدن برنامه‌های مستند سیاسی، اجتماعی و علمی حلال می‌داند؛ البته به‌شرطی که وجود ماهواره باعث انحراف خانواده نشود.[۱۰]
امور عام‌المنفعه
سید محمدعلی علوی گرگانی، اقدام به ساخت مسجد، حسینیه، درمانگاه و صندوق قرض‌الحسنه در نقاط مختلف ایران کرده است. تعمیر بخشی از مسجد جامع گرگان، تأسیس و تعمیر چند مسجد در این شهر و مناطق اطراف آن، ساخت درمانگاه در روستای اَلَنْگ، ساخت حسینیه مهدی‌شهر سمنان و تأسیس صندوق قرض‌الحسنه هیئت فاطمیه تهران از آن جمله است.
رحلت
سید محمدعلی علوی گرگانی در ۲۴ اسفند سال ۱۴۰۰ بر اثر بیماری در یکی از بیمارستان‌های قم درگذشت. مراجع تقلید شیعه، جامعه مدرسین قم، رئیس‌جمهوری ایران و سید عمار حکیم، رئیس ائتلاف نیروهای ملی عراق، به‌مناسبت وفات او پیام تسلیت صادر کردند. همچنین در گلستان سه روز عزای عمومی و در قم یک روز عزای عمومی و تعطیل اعلام شد. او پس از تشییع در استان گلستان و قم در ۲۶ اسفند، در حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.[۱۱]
پانویس
- ↑ زندگینامه، قم، ص۱۱.
- ↑ زندگینامه، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، ص۷.
- ↑ زندگینامه، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، ص۱۳.
- ↑ زندگینامه، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، ص۱۳.
- ↑ زندگینامه، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، ص۱۳-۱۴.
- ↑ زندگینامه، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، ص۱۴-۱۵.
- ↑ زندگینامه، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، ص۱۵-۱۶.
- ↑ زندگینامه، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، ص۲۰.
- ↑ زندگینامه، دفتر حضرت آیت‌الله علوی گرگانی، ص۲۱.
- ↑ «استفاده از ماهواره حلال است یا حرام؟». دریافت‌شده در ۳۱ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «درگذشت آیت الله علوی گرگانی». دریافت‌شده در ۳۱ مرداد ۱۴۰۳.
