علیرضا قزوه

از یاقوت

این نوشتار توسط گروه پژوهشگران یاقوت راستی آزمایی و تایید شده است.

علیرضا قزوه
اطلاعات شخصی
تاریخ تولد۱ بهمن ۱۳۴۲ ‏(۶۱ سال)
ملیتایرانی
محل تولدگرمسار
تحصیلات
  • کارشناسی از دانشکده دانشگاه حقوق قضایی قم
  • کارشناسی‌ارشد در رشته زبان و ادبیات فارسی
  • دکترای زبان فارسی
دانشگاه
  • دانشکده دانشگاه حقوق قضایی قم
  • دانشگاه آزاد اسلامی تهران
  • دانشگاه تاجیکستان
اطلاعات هنری
پیشهنویسنده و شاعر آیینی
فعالیت از سنسرودن شعر از سن ۱۸ سالگی
آثار برجسته
  • از نخلستان تا خیابان
  • بهار در آسانسور
  • عشق علیه‌السلام
  • با کاروان نیزه
  • صبح بنارس
سابقه منصب
  • مدیر آفرینش‌های ادبی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران
  • رئیس شورای شعر وزارت ارشاد
  • مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری
  • دبیر نخستین جشنواره بین‌المللی شعر فجر
جوایز
  • برنده جایزه بین‌المللی نگاه ویژه هنری از انجمن شاعران جهان در آمریکا
  • جایزه شاعران مردمی در ۱۰ سال اخیر در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر
سایر
سایر فعالیت‌ها
  • اکنون مدیر دفتر شعر و موسیقی و سرود صدا و سیماست
  • مدیر مرکز تحقیقات فارسی در دهلی نو از سال۸۶ تا کنون


تصویری از نکوداشت علیرضا قزوه در فروردین ۱۳۹۲
تصویر جلد کتاب صبح بنارس اثر علیرضا قزوه
تصویر جلد کتاب با کاروان نیزه (ترکیب‌بند عاشورایی)

علیرضا قزوه (زادهٔ ۱ بهمن ۱۳۴۲ در گرمسار) نویسنده و شاعر آیینی و مدیر فرهنگی اهل ایران است. دریافت جایزه قلم زرین در یازدهمین دوره قلم زرین برای سرود «صبح بنارس» از افتخارات علیرضا قزوه است.

بخش مهمی از آثار علیرضا قزوه مربوط به ادبیات عاشورایی است که ابیاتی متعددی از این اشعار در حافظه جمعی مردم به ثبت رسیده است؛ با کاروان نیزه از مهم‌ترین آثار قزوه در ادبیات عاشورایی است.

قزوه در میان شاعران ایرانی از پیشروان اصلی جریان شعر اعتراض در ادبیات معاصر به‌شمار می‌رود.

رایزن فرهنگی ایران در تاجیکستان و مدیر مرکز تحقیقات فارسی در دهلی نو، از جمله مسئولیت‌های ادبی علیرضا قزوه است. وی هم‌اکنون مدیر دفتر شعر و موسیقی و سرود صداوسیماست.

شعرخوانی علیرضا قزوه در محضر رهبر انقلاب (۴ خرداد ۱۳۹۸)


زندگی و آغاز فعالیت حرفه‌ای

علیرضا قزوه تحصیلات خود را تا مقطع دیپلم تجربی در شهر گرمسار گذراند. وی فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی از دانشکده دانشگاه حقوق قضایی قم است. علیرضا قزوه مقطع ارشد را در رشته زبان و ادبیات فارسی، در دانشگاه آزاد اسلامی تهران به پایان رساند و مدرک دکترای خود را از کشور تاجیکستان در رشته زبان فارسی دریافت کرد.

علیرضا قزوه سرودن شعر را از ۱۸ سالگی آغاز کرد و در سال ۱۳۶۳ با انتشار شعر در مجله «امید» به فعالیتش رسمیت بخشید. مجموعه شعرهای قزوه در بیشتر روزنامه‌ها و مجلات به چاپ رسیده است. با روزنامه جمهوری اسلامی و صداوسیما همکاری داشته و از جمله شاعرانی است که در حوزه «دفاع مقدس» و «انقلاب اسلامی ایران» حضور فعال داشته است.

قزوه از سال ۷۷ رایزن فرهنگی ایران در تاجیکستان شد و در سال‌های بعد موفق به دریافت دانشنامهٔ دکترای در رشتهٔ لغت‌شناسی از دانشگاه این کشور شد. از سال ۸۶ نیز مدیر مرکز تحقیقات فارسی در دهلی نو است.

علیرضا قزوه در حوزه «غزل‌سرایی» و «شعر نو» اقدام به تولید محتوا کرده و از جمله مشهورترین اشعار او مجموعه «از نخلستان تا خیابان» است. وی افزون‌بر شعر، در عرصه پژوهش و سفرنامه‌نویسی نیز فعالیت داشته است.

برخی از اشعار علیرضا قزوه به ده زبان ترجمه شده است. ترجمه شعر او با نام «بهار در آسانسور» توسط هادی محمدزاده، برنده جایزه بین‌المللی نگاه ویژه هنری از انجمن شاعران جهان در آمریکا شده است. از آثار او می‌توان به «از نخلستان تا خیابان»، «عشق علیه‌السلام»، «با کاروان نیزه» و «صبح بنارس» اشاره کرد.

شعر اعتراض

در میان شاعران ایرانی علیرضا قزوه یکی از پیشروان اصلی جریان شعر اعتراض در ادبیات معاصر به‌شمار می‌رود. علیرضا قزوه بیشتر به شاعری شهرت دارد ولی اکنون مدیر دفتر شعر و موسیقی و سرود صداوسیماست.[۱]

وی درباره شعر معنای شعر اعتراض و ابعاد آن چنین گفته است:

شعر اعتراض یک ژانر جهانی است، زمانی از ادبیات جنگ حرف می‌زدیم، بعد گفتیم ادبیات مقاومت و بعد‌ها ادبیات پایداری؛ برخی فکر می‌کردند ما داریم این‌ها را می‌تراشیم تا چیز جدیدی برای خودمان درست کنیم در حالی که این موضوع‌ها ژانری جهانی است و در تمام دنیا هست، در زمان گذشته از دوران پیش از میلاد هم نمونه‌هایش را داریم. شعر اعتراض و ادبیات اعتراض نیز امری جهانی است و نمونه‌های جهانی بسیاری دارد. در ادبیات دو روحیه داریم که یکی روحیه خمودگی است؛ عرفان نوعی خمودگی است، هرچند دو نوع عرفان داریم؛ عرفان خانقاهی و گوشه‌نشینی و دیگری عرفان سرخ که همان عرفان اعتراض است. نمونه عرفان اعتراض، شعر شمس تبریزی است. تمام حرکت‌های شمس تبریزی ادبیات اعتراض است، متنش اعتراض است. «شمس تبریزی از شیخ کرمانی [اوحدالدین کرمانی] پرسید که در چه کاری؟ گفت ماه را در تشت آب می‌بینم، و شمس گفت اگر بر قفا دمل نداری چرا در آسمان نمی‌بینی؟». او در واقع با این جواب، کرمانی را مسخره می‌کند. این ادبیات اعتراض است.[۲]

نکوداشت

به مناسبت روز «هنر انقلاب اسلامی» با عنوان «شب شعر انقلاب» روز دو‌شنبه ۲۶ فروردین ماه، مراسمی در بزرگداشت علیرضا قزوه، شاعر پیشکسوت شعر انقلاب اسلامی، برگزار شد. این مراسم در سالن سوره حوزه هنری با حضور شاعران و نویسندگان و علاقه‌مندان به هنر و ادبیات انجام شد. [۳] طی این مراسم که سعید بیابانکی، شاعر معاصر، اجرای آن را برعهده داشت، لوح تقدیری از سوی حوزه هنری، تابلو فرش نفیسی از سوی وزارت ارشاد، هدیه‌ای از سوی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، هدیه‌ای از سوی انتشارات سوره مهر، هدیه‌ای از سوی انجمن ناشران اسلامی به نمایندگی دکتر سرشار، هدیه‌ای از سوی مؤسسه شهرستان ادب و هدیه‌ای از سوی دفتر مطالعات انقلاب اسلامی به علیرضا قزوه اهدا شد.[۴]

فعالیت‌ها

  • نویسندگی در رادیو سراسری در برنامه‌های «سرود روشنی»، «در انتهای شب»، و ویژه برنامه‌های رادیو سراسری
  • تصحیح نسخ خطی سه کتاب
  • سه تذکره با نام‌های کلمات الشعرای سرخوش و مردم دیده حاکم لاهوری و مقالات الشعرای حیرت اکبرآبادی

کتاب

عنوان ناشر سال انتشار
شبلی و آتش سوره مهر ۱۳۹۳
از نخلستان تا خیابان سوره مهر ۱۳۹۸
دو رکعت عشق صائن ۱۴۰۱
پرستو در قاف سوره مهر ۱۳۸۸
این همه یوسف سوره مهر ۱۳۷۶
خورشیدهای گمشده سوره مهر ۱۳۷۶
گزیده ادبیات معاصر نیستان ۱۳۷۸
قدم زدن در کلمات سوره مهر ۱۳۷۸
با کاروان نیزه سوره مهر ۱۳۹۳
عشق علیه‌السلام سوره مهر ۱۳۹۰
این همه یوسف سوره مهر ۱۳۹۳
من می‌گویم شما بگریید سوره مهر ۱۳۹۳
پشت هر سنگ خداست اطلاعات ۱۳۸۷
سوره انگور تکا ۱۳۸۷
برادر انگلستان سوره مهر ۱۳۹۷
در کلماتم باران می‌بارد شهرستان ادب ۱۳۹۸
صاحب دل سوره مهر ۱۳۹۸
چمدان‌های قدیمی شهرستان ادب ۱۳۹۷
صبح بنارس شهرستان ادب ۱۳۹۲
نقش‌های رنگ رنگ سوره مهر ۱۳۹۵
قطار اندیمشک سوره مهر ۱۳۹۳
قطار مهاراجه سوره مهر ۱۳۹۴
با کاروان شام سوره مهر ۱۳۹۳
پیاده تا خورشید سوره مهر ۱۳۹۹
یاشام بویدا دنیز سوره مهر ۱۳۹۷
غزل معاصر ایران سوره مهر ۱۳۷۷

سوابق اجرایی

  • مدیر آفرینش‌های ادبی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران
  • رئیس شورای شعر وزارت ارشاد
  • مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری
  • دبیر نخستین جشنواره بین‌المللی شعر فجر
  • عضویت در هیئت تحریریه روزنامه جمهوری اسلامی و روزنامه اطلاعات و مجلات امید انقلاب، ادبستان، اهل قلم
  • سردبیری مجلات شعر و قند پارسی

جوایز و افتخارات

گفتاورد

گودال قتلگاه، پر از بوی سیب بود
تنها‌تر از مسیح، کسی بر صلیب بود
سر‌ها رسید از پی هم، مثل سیب سرخ
اول سری که رفت به کوفه، حبیب بود!
مولا نوشته بود: بیا‌ای حبیب ما
تنها همین، چقدر پیامش غریب بود
مولا نوشته بود: بیا، دیر می‌شود
آخر حبیب را ز شهادت نصیب بود
مکتوب می‌رسید فراوان، ولی دریغ
خطش تمام، کوفی و مهرش فریب بود
اما حبیب، رنگ خدا داشت نامه‌اش
اما حبیب، جوهرش «امن یجیب» بود
یک دشت، سیب سرخ، به چیدن رسیده بود
باغ شهادتش، به رسیدن رسیده بود


پانویس

  1. «مدیر دفتر موسیقی صداوسیما تغییر کرد». ۱۵ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۶ خرداد ۱۴۰۳.
  2. «خبرگزاری دفاع مقدس». ۲۲ شهريور ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۳. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  3. «خبرگزاری پانا/مراسم نکوداشت علیرضا قزوه». ۲۶ فروردین ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۳.
  4. «خبرگزاری پانا/مراسم نکوداشت علیرضا قزوه». ۲۶ فروردین ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۷ آذر ۱۴۰۳.

پیوند به بیرون