فرهاد فخرالدینی
 | |
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۲۱ اسفند ۱۳۱۶ (۸۷ سال) |
| ملیت | ایرانی |
| محل تولد | تبریز |
| اطلاعات هنری | |
| پیشه | موسیقی‌دان آهنگساز رهبر ارکستر |
| حوزه فعالیت | موسیقی |
| شناخته‌شده برای | بنیان‌گذار ارکستر ملی ایران |
فرهاد فخرالدینی (زاده‌ٔ ۲۱ اسفند ۱۳۱۶ در تبریز) موسیقی‌دان، آهنگساز و بنیان‌گذار ارکستر ملی ایران است. فخرالدینی آثار مشهوری را برای موسیقی متن فیلم‌های سینمایی و مجموعه‌های تلویزیونی ساخته است که مجموعه تلویزیونی سربداران، امام علی(ع) و بوعلی سینا از جمله برجسته‌ترین آن‌هاست.
فخرالدینی ارکستر ملی ایران را در سال ۱۳۷۷ بنیان‌گذاری و آن را به مدت ۱۱ سال رهبری کرد و اکنون نیز یکی از اعضای شورای عالی خانه موسیقی ایران است.
او در سومین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۲ به‌عنوان چهره ماندگار عرصه موسیقی انتخاب شد؛ همچنین فخرالدینی دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر نیز است.
زندگی و آغاز فعالیت تخصصی
فرهاد فخرالدینی، ۲۱ اسفند ۱۳۱۶ در تبریز به دنیا آمد. پدرش محمدعلی فخرالدینی متخلص به «محزون» (درگذشت: ۱۲۷۸) از شعرای آذربایجان بوده است.
فخرالدینی نواختن ویلون را از کودکی آغاز کرد. و تحصیلات موسیقی‌اش را در هنرستان عالی موسیقی ملی و «مؤسسه موسیقی‌شناسی» -که تنها برای یک دوره چهار ساله در سال‌های دههٔ ۴۰ در تهران بنیاد شده بود-گذراند. تحصیلاتش هنوز در هنرستان عالی به پایان نرسیده بود که از طرف حسین دهلوی (ریاست وقت هنرستان) به تدریس در آن‌جا دعوت شد.[۱]
از سال ۱۳۴۲ تا زمان بازنشستگی در هنرستان و هنرکده موسیقی ملی به تدریس موسیقی اشتغال و همچنین به‌عنوان نوازنده ویلن در ارکستر گلها و ارکسترهای دیگر همکاری داشته است.
استادان
از اساتیدی که فخرالدینی نزد آن‌ها موسیقی را فراگرفته می‌توان به احمد مهاجر، ابوالحسن صبا، علی تجویدی، ملیک اصلانیان، مهدی برکشلی و خاچی خاچیک اشاره کرد. از جمله شاگردان او نیز می‌توان به حسین علیزاده، محمد حق‌گو و علی‌اکبر قربانی اشاره کرد.
همکاری با رادیو
فخرالدینی درسال ۱۳۴۴ همکاری با برنامه‌های مختلف رادیو را آغاز کرد و از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۸ رهبر ارکستر بزرگ رادیو تلویزیون شد. فخرالدینی از سال ۱۳۴۷ ساخت موسیقی فیلم را با آهنگسازی برای فیلم سینمایی شوهر آهو خانم به کارگردانی داوود ملاپور آغاز کرد.
وی آلبوم هایی را در سال‌های دهه ۵۰ منتشر کرد که از جمله شاخص‌ترین آن‌ها چهار گاهی است که او با آواز محمدرضا شجریان به بازار موسیقی عرضه کرد؛ فخرالدینی در این آلبوم برای نخستین بار برای آواز هم قطعه نوشت و از این جهت کاری نو را سامان داد.[۲]
ارکستر ملی ایران
فخرالدینی در سال ۱۳۷۷ ارکستر موسیقی ملی ایران را بنیان گذاشت و اولین برنامهٔ این ارکستر به اجرای چند اثر از علی تجویدی با آواز محمدرضا شجریان اختصاص یافت.
او در تیرماه سال ۱۳۸۸، سه مجموعه ارکستر ملی ایران، ارکستر سمفونیک و گروه کر دفتر موسیقی به «بنیاد فرهنگی و هنری رودکی» واگذار کرد اما دوباره در خرداد ۱۳۹۴ رهبری ارکستر را به دست گرفت و در مقابل مقام‌های دولتی، هنرمندان و سفرا نخستین اجرای خود را پس از سال‌ها دوری از ارکستر انجام داد.[۳]
آثار
فیلم
| سال | نام فیلم | کارگردان |
|---|---|---|
| ۱۳۴۷ | شوهر آهو خانم | داوود ملاپور |
| ۱۳۶۲ | کمال الملک | علی حاتمی |
| ۱۳۶۵ | گزارش یک قتل | محمدعلی نجفی |
| ۱۳۶۶ | پرستار شب | |
| ۱۳۶۷ | روز باشکوه | کیانوش عیاری |
| شاخه‌های بید | امرالله احمدجو | |
| ۱۳۶۸ | جستجوگر | محمد متوسلانی |
| ساوالان | یدالله صمدی | |
| ۱۳۶۹ | ملک خاتون | حسن محمدزاده |
| زندان دیو | ||
| آپارتمان شماره ۱۳ | یدالله صمدی | |
| ۱۳۷۰ | قرق | احمد هاشمی |
| ۱۳۷۳ | آدم‌برفی | داوود میرباقری |
| ۱۳۷۹ | مسافر ری | |
| ۱۳۸۲ | وعده دیدار | جمال شورجه |
سریال
| سال | نام سریال | کارگردان |
|---|---|---|
| ۱۳۶۳ | سربداران | محمدعلی نجفی |
| ۱۳۶۶ | بوعلی سینا | کیهان رهگذار |
| ۱۳۷۰ | روزی روزگاری | امرالله احمدجو |
| ۱۳۷۵ | امام علی | داوود میرباقری |
| ۱۳۷۸ | کیف انگلیسی | سید ضیاءالدین دری |
| ۱۳۸۱ | روشن‌تر از خاموشی | حسن فتحی |
| ۱۳۸۵ | شهریار | کمال تبریزی |
کتاب‌ها
تجلیل از فرهاد فخرالدینی
تجلیل از رضا فرهاد فخرالدینی در در بنياد موقوفات افشار (۱۳۹۴)
فرهاد فخرالدینی
نکوداشت فرهاد فخرالدینی در فرهنگسرای نیاوران(۱۴۰۳)
فرهاد فخرالدینی در مقام پژوهشگری نیز خدمات شایانی به جامعه موسیقی ایرانی کرده است. او در پروژه آهنگسازی سریال بوعلی سینا، به خراسان سفر کرد و در این سفر ۱۴ کاست از موسیقی های مقامی خراسان را ضبط و با خود به پایتخت آورد.[۴]
فخرالدینی برای تئوری موسیقی اصیل ایرانی که با فارابی آغاز شده است و توسط هنرمندان دیگری از جمله عبدالقادر مراغی، ابن سینا و صفی الدین ارموی ادامه یافت، ارزش زیادی قائل بود. به همین منظور در این راستا اقدام به بازکشف ترانه ای قدمی از عبدالقادر مراغی نمود. این ترانه در دو کتاب مقصدالحان و جامع الحان به زبان ابجد نوشته شده است.[۵]
در سال ۱۳۹۲ کتابی با عنوان «تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایرانی» از فرهاد فخرالدینی منتشر شد. این کتاب به بررسی مضامینی مثل فوصل موسیقی ایرانی، وزن، ضرب آهنگ، تاریخچه ردیف و قام و مفاهیم پایه‌ای پرداخته است.[۶]
برخی از آثار پژوهشی فخرالدینی عبارت‌اند از:
- شرح بی‌نهایت، انتشارات قطره، ۱۳۹۲
- تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران، انتشارات معین، ۱۳۹۲
- فرم و آفرینش در موسیقی ایرانی، انتشارات معین، ۱۳۹۴
- هارمونی موسیقی ایرانی، انتشارات معین، ۱۳۹۴
- زیر گنبد مینا، انتشارات معین، ۱۳۹۷
جوایز و افتخارات
- سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر برای فیلم گزارش یک قتل در سال ۱۳۶۵
- سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر برای فیلم پرستار شب در سال ۱۳۶۶
- نشان درجه یک فرهنگ و هنر
- چهره ماندگار موسیقی در سال ۱۳۸۲
نکوداشت
- در سال ۱۳۹۴ با همکاری مجله بخارا مراسم نكوداشتی برای فرهاد فخرالدینی با حضور هنرمندان و اصحاب فرهنگ و هنر و جمعی از پيشکسوتان موسيقی ایرانی در بنياد موقوفات افشار برگزار شد.[۷]
- در سومین جشنواره موسیقی صبا در آذرماه ۱۴۰۳، مراسم بزرگداشت فرهاد فخرالدینی، با حضور جمعی از استادان و اهالی موسیقی در سالن خلیج فارس فرهنگسرای نیاوران تهران برگزار شد.[۸]
پانویس
- ↑ «وب نوازان/ فرهاد فخرالدینی». ۶ شهریور ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۴۰۴.
- ↑ «فرارو/زندگینامه فرهاد فخرالدینی». ۷ آذر ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۴۰۴.
- ↑ «خبرگزاری مهر/نکوداشت فرهاد فخرالدینی». ۲۸ آذر ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۴۰۴.
- ↑ «وب نوازان/ فرهاد فخرالدینی». ۶ شهریور ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۴۰۴.
- ↑ «وب نوازان/ فرهاد فخرالدینی». ۶ شهریور ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۴۰۴.
- ↑ «وب نوازان/ فرهاد فخرالدینی». ۶ شهریور ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۴۰۴.
- ↑ «نكوداشت استاد فرهاد فخرالديني». ۲۳ دی ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۴۰۴.
- ↑ «خبرگزاری مهر/نکوداشت فرهاد فخرالدینی». ۲۸ آذر ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۴۰۴.
