محمدرضا بایرامی

محمدرضا بایرامی

زمینه فعالیت	ادبیات داستانی، ادبیات جنگ، ادبیات نوجوان
ملیت	ایرانی
تاریخ تولد	۱۳۴۴ ‏(۵۹–۶۰ سال)
محل تولد	اردبیل
محل زندگی	اردبیل - تهران
پیشه	نویسنده
سال‌های فعالیت	دهه ۱۳۶۰ تاکنون
شروع فعالیت	پس از پایان دوران تحصیل
تأثیرات	صمد بهرنگی، علی اشرف درویشیان

محمدرضا بایرامی (۱۳۴۴، اردبیل) نویسنده برجسته ایرانی در حوزه ادبیات داستانی، ادبیات جنگ و ادبیات نوجوان است. او یکی از پرکارترین و معتبرترین نویسندگان ادبیات دفاع مقدس به‌شمار می‌رود و آثارش در ایران و چندین کشور دیگر منتشر شده است.

بایرامی در نوجوانی، به مطالعهٔ آثار صمد بهرنگی و علی اشرف درویشیان پرداخت و به گفته خود او، این مطالعات انگیزه و علاقه به نوشتن را در وی بیدار کردند. او اولین قصه‌ای را که نوشت برای برنامهٔ رادیویی «قصه و قصه‌نویسی» ارسال کرد. آن قصه از رادیو خوانده شد و این اتفاق به انگیزهٔ مضاعفی در محمدرضا بایرامی تبدیل شد تا زمان بیشتری را به مطالعه و تمرین نوشتن اختصاص دهد.

او پس از پایان دوران تحصیل وارد عرصه نویسندگی شد و با انتشار داستان‌ها و رمان‌های مرتبط با جنگ ایران و عراق، به‌ویژه از منظر نوجوانان و جوانان، شناخته شد.

بایرامی معمولاً بر تجربه‌های زیسته، طبیعت‌گرایی، سادگی زبانی و روایت‌های عمیق انسانی تمرکز می‌کند. قهرمانان او اغلب انسان‌های معمولی‌اند که در لحظه‌های دشوار به انتخاب‌های بزرگ می‌رسند. او هم در رمان بزرگسال و هم در ادبیات نوجوان کارنامه پرباری دارد.

زندگی

محمدرضا بایرامی به سال ۱۳۴۶ در روستای لاطران، استان اردبیل به دنیا آمد. وی در نوجوانی آثار صمد بهرنگی علاقه‌مند شد و به گفته خود، اولین قصه‌اش را برای رادیو فرستاد. سپس در کارگاه‌های قصه‌نویسی ثبت نام کرد، اما به‌دلیل مسائل مالی مجبور شد به سمت کار رفته و از ادامه آن کارگاه‌ها خودداری کند. بایرامی با کتاب کوه مرا صدا زد از قصه‌های سبلان توانست جایزه خرس طلایی و جایزه کبرای آبی سوییس و نیز جایزه کتاب سال سوییس را از آن خود کند.

او در فاصله سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ از اعضای هیئت نظارت و سانسور پیش از چاپ کتب کودک و نوجوان بوده است.

وی در حال حاضر رئیس خانه داستان ایران است. بایرامی بابت نگارش رمانِ لم یزرع و کتاب داستانی گرگ‌ها از برف نمی‌ترسند، توانست جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را کسب کرد.

کتاب‌های تألیفی

• قصه‌های ساوالان
• قصه‌های شهر جنگی (مجموعه کتاب)، همراه با نویسندگان دیگر.
• مرغ مهربان ننه مهتاب، با تصویرگری ملیحه حجتی، انتشارات سروش، ۱۳۶۷
• سپیدار مدرسه ما، با تصویرگری حمید شریفی، کتاب جوانه، ۱۳۶۸
• دشت شقایق‌ها، سوره مهر، ۱۳۶۹
• عقاب‌های دره شصت، سوره مهر، ۱۳۶۹
• هفت‌روز آخر سوره مهر، ۱۳۶۹
• وقتی‌که کولی‌ها برمی‌گردند، مجموعه داستان، نشر دانش‌آموز، ۱۳۶۹
• شب‌های بمباران، آثار کودکان و نوجوانان، انتشارات سوره مهر، ۱۳۷۰
• شب در بیابان سوره مهر، ۱۳۷۱
• تفنگ نشر دانش‌آموز، ۱۳۷۱
• رعد یک‌بار غرید سوره مهر، ۱۳۷۱
• کوه مرا صدا زد سوره مهر، ۱۳۷۱
• شاخه شکسته مجموعه داستان، زلال
• افسانه اژدها و آب با تصویرگری محمدعلی بنی‌اسدی، انتشارات قدیانی، ۱۳۷۲
• آن آدم کوچک سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۳
• بادهای خزان سوره مهر، ۱۳۷۴
• بعد از کشتار سوره مهر، ۱۳۷۴
• دود پشت تپه مؤسسه انتشارات قدیانی ۱۳۷۵
• به کشتی نشسته با تصویرگری خشایار قاضی‌زاده، سوره مهر، ۱۳۷۶
• در ییلاق سوره مهر، ۱۳۷۶
• سایه ملخ رمان نوجوان، سوره مهر، ۱۳۷۷
• رعد یک بار غرید انتشارات سوره مهر، ۱۳۷۶
• 'گزیده ادبیات معاصر مجموعه داستان، کتاب نیستان، ۱۳۷۹
• صدای بال نسیم قصه‌های زندگی امام خمینی ره، مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر، ۱۳۷۹
• پل معلق نشر افق، ۱۳۸۱
• پیش رو مجموعه داستان نوجوان، سوره مهر، ۱۳۸۱
• به دنبال صدای او مجموعه داستان نوجوان، سوره مهر، ۱۳۸۱
• مرغ‌های دریایی (ایلام) نشر شاهد، سوره مهر، ۱۳۸۲
• دره پلنگ‌ها (ایلام) نشر شاهد، سوره مهر، ۱۳۸۲
• هلت‌ها نام تو را می‌خوانند (ایلام) نشر شاهد، سوره مهر، ۱۳۸۲
• پرواز همیشه انتشارات همشهری، ۱۳۸۲
• در مینودر، ۴روز با رهبر در سفر، مؤسسه انتشارات قدیانی، ۱۳۸۶
• پروفسور حسابی با تصویرگری امیر نساجی، سوره مهر، ۱۳۸۶
• گرگ صفر، گرگ سفر داستانی برای فیلم، انتشارات قدیانی، کتاب‌های بنفشه، ۱۳۸۲
• گرگ‌ها از برف‌ها نمی‌ترسند انتشارات قدیانی، کتاب‌های بنفشه، ۱۳۸۲
• خون‌نوشت معرفی رمان‌های برگزیده ایرانی، انتشارات همشهری، ۱۳۸۷
• بر لبه پرتگاه با تصویرگری نگین احتسابیان، سوره مهر، ۱۳۸۸
• در باد آمد، در باران رفت انتشارات علم ۱۳۸۸
• عبور از کویر شرکت انتشارات سوره مهر، ۱۳۸۸
• فصل درو کردن خرمن سوره مهر، ۱۳۸۸
• هفت روز آخر انتشارات سوره مهر، ۱۳۸۸
• در ییلاق شرکت انتشارات سوره مهر، ۱۳۸۸
• غروب خورشید در سامرا، انتشارات سوره مهر، ۱۳۸۹
• فصل پنجم: سکوت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۹۰
• آتش به اختیار انتشارات سوره مهر، ۱۳۹۰
• همسفران انتشارات سوره مهر، ۱۳۹۰
• سنگ سلام، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۹۴
• مردگان باغ سبز انتشارات سوره مهر، ۱۳۹۰
• لم یزرع، انتشارات نیستان، ۱۳۹۵
• زائران کوهستان مه آلود، انتشارات کتاب نیستان، ۱۳۹۹
• شکارچیان ماه، انتشارات سوره مهر، ۱۴۰۱

ترجمه آثار

یوتا همیل رایش، کتاب کوه مرا صدا زد بایرامی را به زبان آلمانی ترجمه کرده است.

جوایز

بایرامی در طول سه دهه فعالیت ادبی، برگزیده جوایز متعددی بوده است؛ از جمله جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، جایزه شهید غنی‌پور، جایزه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، جایزه ادبی جلال آل‌احمد (بخش تقدیری) و برگزیدگی‌های متعدد در جشنواره‌های داستان‌نویسی. برخی آثار او در خارج از ایران نیز ترجمه و منتشر شده‌اند.

• کوه مرا صدا زد از قصه‌های ساوالان: جایزه خرس طلایی و جایزه کبرای آبی سوییس و نیز جایزه کتاب سال سوییس.
• گرگ‌ها از برف نمی‌ترسند، دوره ۲۷ جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
• لم یزرع، دوره نهم جایزه ادبی جلال آل احمد
• لم یزرع، دوره ۳۴ جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
• کتاب آتش به اختیار برنده اولین دوره جایزه ادبی هفت قلم در سال ۱۳۹۰