مهاجر سرزمین آفتاب (کتاب)

اطلاعات کتاب
نویسنده	حمید حسام
موضوع	داستان زندگی زنی به نام کونیکو یامامورا، مادر یگانه شهید ژاپنی در ایران
زبان	فارسی
تعداد صفحات	۲۴۸
قطع	رقعی
اطلاعات نشر
ناشر	سوره مهر
محل نشر	تهران
شابک	9786000334666
وبسایت ناشر	https://sooremehr.ir/
ترجمه شده به	عربی • ترکی • روسی • پشتو • اردو

مهاجر سرزمین آفتاب کتابی در ژانر خاطره‌نگاری و زندگی‌نامه به نویسندگی حمید حسام و مسعود امیرخانی است که روایت زندگی کونیکو یامامورا، مشهور به سبا بابایی و تنها مادر شهید ژاپنی در ایران را بازتاب می‌دهد. این اثر نخستین‌بار در سال ۱۳۹۵ از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شد و با بیش از هفتاد نوبت چاپ، در شمار پرفروش‌ترین و معتبرترین آثار ادبیات دفاع مقدس قرار گرفته است. کتاب به‌سبب دقت مستند در روایت‌ها و پرداخت جزئیات زندگی شخصیت اصلی، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته و به پنج زبان عربی، ترکی، روسی، پشتو و اردو ترجمه شده است.

کتاب، سرگذشت یامامورا را از کودکی در ژاپن و تربیت در فضای بودایی تا آشنایی با یک جوان مسلمان ایرانی، اسدالله بابایی، و مهاجرت او به ایران روایت می‌کند؛ تصمیمی که با مخالفت شدید خانواده و تضادهای فرهنگی همراه بود و او با پیوستن به اسلام و انتخاب نام «سبا»، مسیر تازه‌ای را در زندگی خود آغاز کرد. محور اصلی روایت، زندگی خانوادگی این زوج و نقش مادرانه او در سال‌های انقلاب و جنگ تحمیلی است؛ جایی که فرزندشان، محمد بابایی، جوان ۱۹ساله‌ای که پیش از انقلاب فعالیت اجتماعی داشت و پس از آغاز جنگ ایران و عراق داوطلبانه به جبهه رفت، در عملیات والفجر یک در منطقه فکه به شهادت رسید.

انگیزه نگارش «مهاجر سرزمین آفتاب» به سفر حمید حسام همراه گروهی از جانبازان شیمیایی به ژاپن بازمی‌گردد؛ سفری که برای شرکت در مراسم بزرگداشت قربانیان هیروشیما انجام شد. در این برنامه، کونیکو یامامورا به‌عنوان مترجم میان جانبازان ایرانی و بازماندگان ژاپنی حضور داشت و روایت زندگی او توجه حسام را جلب کرد. این آشنایی سرآغاز فرایند هفت‌ساله‌ای از گفت‌وگوهای مستمر میان نویسندگان و یامامورا شد که سرانجام به تدوین یکی از دقیق‌ترین و مستندترین آثار خاطره‌نگاری در حوزه دفاع مقدس انجامید. یامامورا بعدها گفته است که با وجود درخواست‌های متعدد برای ثبت زندگی‌اش، دقت و اعتماد ایجادشده در این همکاری سبب شد روایت خود را در اختیار نویسندگان این کتاب قرار دهد.

مهاجر سرزمین آفتاب سوژه تولید سریالی به همین نام در سازمان سینمایی سوره شده که کارگردانی آن را لیلی عاج بر عهده دارد. این سریال در حال حاضر در مرحله تولید است.

«مهاجر سرزمین آفتاب» علاوه‌بر استقبال گسترده مخاطبان، با انتشار تقریظ رهبر انقلاب در اردیبهشت ۱۴۰۱ نیز با توجه و بازتاب بیشتری روبه‌رو شد. کونیکو یامامورا، شخصیت محوری این کتاب، در ۱۰ تیر ۱۴۰۱ بر اثر ضایعه تنفسی در ایران درگذشت.

سبا بابایی

مهربانو: زندگی بانو کونیکو یامامورا (سبا بابایی)

درباره کتاب

در کتاب مهاجر سرزمین آفتاب، با زندگی خانم یامورا از کودکی تا میانسالی همراه می‌شویم. او نخست شرح می‌دهد که چگونه تحت تعالیم بودایی بزرگ شده و در ادامه چگونه با همسر مسلمانش آشنا شده و ازدواج کرده است. در انتها نیز داستان به دنیا آمدن و در نهایت، شهادت فرزند این بانو را خواهیم خواند.

کونیکو یامامورا که تا ۲۱ سالگی‌ تحت آموزه‌های بودایی پرورش ‌یافته بود، در این کتاب آشنایی خود با همسر مسلمانش را نقطه عطفی در زندگی‌اش عنوان می‌کند، نقطه‌ای که همه‌چیز پس از آن دستخوش تغییر شده و او را وارد دنیای جدیدی از ارزش‌های اسلامی کرده است. ثمره این زندگی نیز فرزند ۱۹ ساله‌اش بوده که در نهایت به شهادت می‌رسد. فرزند خانم یامورا جوان ۱۹ ساله‌ای بود که هم پیش از انقلاب فعالیت‌های زیادی داشت و هم در زمان جنگ تحمیلی با وجود سن بسیار کم، راهی جبهه‌ها شد و در نهایت در عملیات والفجر یک، در منطقه فکه به شهادت رسید.

سبا بابایی

کونیکو یامامورا (زاده ۱۳۱۷ در اشیا، کوبه، هیوگو، ژاپن – درگذشته ۱۰ تیر ۱۴۰۱ در ایران) فعال فرهنگی ژاپنی‌الاصل و مقیم ایران بود که پس از تشرف به اسلام نام سبا بابایی را برگزید. او به‌عنوان تنها مادر شهید ژاپنی در ایران شناخته می‌شود.

یامامورا پس از آشنایی و ازدواج با اسدالله بابایی، تاجر ایرانی یزدی، در حدود سن بیست‌سالگی به ایران مهاجرت کرد و تا پایان عمر در این کشور اقامت داشت. فرزند این زوج، محمد بابایی، از رزمندگان دوران دفاع مقدس بود که در جبهه‌های جنگ ایران و عراق به شهادت رسید و همین رویداد سبب شد یامامورا جایگاهی ویژه در میان خانواده‌های شهدا پیدا کند.

او در عرصه‌های فرهنگی نیز فعالیت داشت؛ از جمله همکاری در ترجمه کتاب‌های فارسی به ژاپنی، ترجمه کارتون‌های ژاپنی به فارسی در همکاری با صدا و سیما و فعالیت در موزه صلح تهران.

روایت زندگی و خاطرات او علاوه بر اینکه در کتاب «مهاجر سرزمین آفتاب» منتشر شده است، در قالب‌ مستندهایی با نام کونیکو یامامورا و مهاجر سرزمین آفتاب از رسانه ملی پخش شده است.

یامامورا در ۱۰ تیرماه ۱۴۰۱ بر اثر ضایعه‌ تنفسی در ایران درگذشت.

نویسنده

مقالهٔ اصلی: حمید حسام

حمید حسام، نویسنده کتاب‌های حوزه دفاع مقدس، متولد سال ۱۳۴۰ و اصالتا اهل شهر همدان است. حسام که در جوانی سابقه حضور در جبهه‌های مختلف را داشته، در آثار خود غالباً به روایت وقایع دوران جنگ می‌پردازد. از جمله کتاب‌های او می‌توان به عناوینی همچون آب هرگز نمی‌میرد و خداحافظ سالار اشاره کرد.

مسعود امیرخانی از نویسندگان ایرانی است که همچون حمید حسام، بیشتر در حوزه دفاع مقدس فعالیت می‌کند. او تاکنون آثاری ازجمله اندوه جنگ و دردسر و میاندار را از خود بر جای گذاشته است.

تفریظ رهبر معظم انقلاب

متن تفریظ رهبر معظم انقلاب بر این کتاب به شرح زیر است:

بسم الله الرّحمن الرّحیم. سرگذشت پرماجرا و پرجاذبه این بانوی دلاور، که با قلم رسا و شیوای حمید حسام نگارش یافته است، جدّاً خواندنی و آموختنی است. من این بانوی گرامی و همسر بزرگوار او را سال‌ها پیش در خانه‌شان زیارت کردم. خاطره آن دیدار در ذهن من ماندگار است. آن روز جلالت قدر این زن و شوهر با ایمان و با صداقت و با گذشت را مثل امروز که این کتاب را خوانده‌ام، نمی‌شناختم؛ تنها گوهر درخشانِ شهید عزیزشان بود که مرا مجذوب می‌کرد. رحمت و برکت الهی شامل حال رفتگان و ماندگان این خانواده باد. اردیبهشت ۱۴۰۱

برشی از کتاب

«مادربزرگم، ماتسو، بوداییِ معتقدی بود که با پدرم، که پسر اولش بود، زندگی می‌کرد؛ پیرزنی هشتادساله که انس زیادی با او داشتم و او هم علاقهٔ بسیار زیادی به من داشت و سعی می‌کرد در هر کاری که رنگ مذهبی و اخلاقی بر اساس تعالیم بودا داشت من را هم شرکت دهد. او، هر روز صبح، پیش از خوردن صبحانه، همراه کتاب بودا وارد اتاقی می‌شد که محل یادبود مردگان بود و شروع می‌کرد به خواندن دعا و به من هم می‌گفت مثل او آداب دعا را به جا بیاورم. خودش زنی راست‌گو و درستکار بود و به من گوشزد می‌کرد: «کونیکو، سعی کن هیچ وقت به هیچ کس دروغ نگویی، زیرا اگر مرتکب دروغ شوی، تو را به جهنم می‌برند و آنجا حیوانات ترسناکی مثل اژدها و مار و عقرب هستند و زبانت را از دهانت بیرون می‌کشند.» تذکرات مادربزرگ در من تأثیر می‌گذاشت و سعی می‌کردم هیچ گاه دروغ نگویم. پدر و مادرم می‌کوشیدند من و سایر اعضای خانواده را با سنت‌های ژاپنی، که رنگ ملی و آیینی داشت، آشنا کنند. من از هر گونه جشنی خوشم می‌آمد و سنت‌های ژاپنی پُر بود از جشن‌های خرد و کلان. در کنار بازی و شیطنت در جشن‌ها، همیشه پرسش‌هایی در ذهنم شکل می‌گرفت. یکی از این جشن‌ها در فصل تابستان، در روز پانزدهم آگوست، برگزار می‌شد. بودایی‌ها اعتقاد داشتند که مردگان در این روز برمی‌گردند. طاقچه‌های خانه را پُر از میوه می‌کردند تا مردگان وقتی برمی‌گردند از میوه‌ها بخورند و به احترام آنان این میوه‌ها تا سه روز روی طاقچه‌ها می‌ماند. از همین رو، جشن سه روز طول می‌کشید. در پایان جشن، همهٔ آن خوراکی‌ها را برمی‌داشتیم و به دریا می‌ریختیم. من جرئت نمی‌کردم از پدر و حتی مادرم بپرسم اگر مردگان برمی‌گردند، چرا خوراکی‌ها را نمی‌خورند؟! دیده بودم که وقتی کسی می‌مرد، جسدش را، طبق آیین تدفین بودایی‌ها، در مکانی که محل سوزاندن مردگان بود می‌سوزاندند و همان‌جا راهب بودایی۳۰ با آن سرِ ازبیخ‌تراشیده و لباسِ گشاد و بلند و یک‌دست نارنجی‌اش می‌آمد و دعا می‌خواند. وقتی جسد به‌طور کامل می‌سوخت، خاکستر آن را در کوزه‌ای می‌ریختند و یک شب در خانهٔ قوم‌وخویش نگه می‌داشتند تا همهٔ بستگان بیایند و ببینند و وداع کنند و روز بعد، کوزه را داخل قبر می‌گذاشتند و اسم او را روی سنگ قبر می‌نوشتند. بعد، صبر می‌کردند تا روز پانزدهم آگوست فرابرسد و میوه و خوراکی‌ها را روی طاقچه بگذارند و چشم‌انتظارِ آمدن مردگان، سه روز جشن بگیرند. با این وصف، من حق داشتم در عوالم کودکی‌ام از خاکستر توی کوزهٔ بالای طاقچه بترسم و برنج و حبوبات و میوه‌های سه روز معطل را با کمک بزرگ‌ترها به دریا بریزم و فقط از بوی خوش عود سوخته در معبد شینتو و شنیدن نغمهٔ سازی که وسط دعا زده می‌شد سرِ شوق بیایم.»

پیوند به بیرون

• «مهاجر سرزمین آفتاب» یادگاری از تنها مادر شهید ژاپنی.
• تیزر کتاب «مهاجر سرزمین آفتاب» رونمایی شد.
• «مهاجر سرزمین آفتاب» به کتاب و زندگی رسید +فیلم.
• «مهاجر سرزمین آفتاب» به ژاپن برمی گردد.
• گفت‌وگو با نویسنده کتاب «مهاجر سرزمین آفتاب».
• گفتگو با نویسنده کتاب مهاجر سرزمین آفتاب مادر شهیدی از سرزمین‌های شرقی.
• تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «مهاجر سرزمین آفتاب».
• مهاجر سرزمین آفتاب در گفت‌وگو با کونیکو یامامورا.
• در کتابخانه شهید باهنر بهار؛ کتاب «مهاجر سرزمین آفتاب» در شهرستان بهار نقد شد.
• توضیح نویسندگان «مهاجر سرزمین آفتاب» درباره چند اشکال تاریخی بر این کتاب