اساسنامه نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها
مصوب جلسات ۳۲۲ ، ۳۲۳ و ۳۲۴ مورخ ۵/۱۱/۷۲ ، ۷۲/۱۱/۱۹ و ۷۲/۱۲/۳
مقدمه
بر اساس دستور رهبر معظم انقلاب اسلامي حضرت آيت‌الله خامنه‌اي (مدظله العالي) مبني بر تجديد نظر در اساسنامه شوراي نمايندگان و دفاتر آنها در دانشگاهها (موضوع مصوبه شماره ۱۳۶۸/ دش مورخ ۶۹/۶/۲۸ شوراي عالي انقلاب فرهنگي و اصلاحيه‌هاي آن) و ايجاد سازمان جديدي براي تحقق اهداف مورد نظر معظم له “نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها” با اين اهداف، وظایف و سازمان تشكيل ميشود:
ماده ۱ ـ نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها كه در اين اساسنامه اختصارا نهاد نمايندگي ناميده ميشود نهادي است كه زير نظر معظم له در كليه دانشگاهها و مراكز آموزش عالي به انجام وظائف مصرح در اساسنامه مي‌پردازد.
ماده ۲ ـ اهداف:
۱ ـ توسعه و تعميق آگاهي‌ها و علایق اسلامي دانشجويان و دانشگاهيان و تبيين ارزش‌هاي اسلامي.
۲ ـ ايجاد و گسترش فضاي معنوي و اسلامي در دانشگاهها و رشد فضایل اخلاقي در دانشگاهيان.
۳ ـ رشد بينش سياسي در محيط دانشگاه.
۴ ـ حمايت و هدايت فكري تشكل‌هاي دانشجویي و دانشگاهي.
۵ ـ حاكميت بخشيدن به ارزش‌هاي اسلامي و انقلابي در سطوح اجرایي و علمي.
۶ ـ مقابله با ترويج عقاید و افكار انحرافي و هجوم فرهنگي و تقويت روح خود باوري و استقلال فكري.
۷ ـ تقويت پيوند حوزه و دانشگاه.
ماده ۳ ـ وظایف:
۱ ـ تبيين مسایل سياسي، اجتماعي و فرهنگي از طريق برگزاري جلسات، سخنراني و بحث و مناظره، نشر مقالات و جزوات و مانند آن.
۲ ـ انجام دادن مسئوليتهاي روحانيت در محيط دانشگاه مانند اقامه جماعت و برپایي مجالس و محافل مذهبي و اهتمام به تعظيم شعائر اسلامي و مراسم ديني.
۳ ـ اجراي برنامه‌هاي آموزشي، پژوهشي و تربيتي در زمينه علوم و معارف اسلامي از قبيل برگزاري گردهمایي‌ها و نشست‌هاي تخصصي، جلسات پاسخ به سوالات، نشر مقالات و جزوات و فعاليت‌هاي فوق برنامه و مانند آن.
۴ ـ حضور فعال در ميان دانشجويان و دانشگاهيان به منظور راهنمایي و ارشاد فكري و اخلاقي و پاسخگویي به مسایل شرعي.
۵ ـ هدايت تشكلها و نهادها و حركت‌هاي اسلامي دانشجویي و دانشگاهي و تقويت فعاليت‌هاي اسلامي در دانشگاه.
۶ ـ مطالعه و بررسي وضع ديني و اعتقادي و گرايش‌هاي فرهنگي و سياسي در محيط دانشگاه و علل ضعف‌ها و نارسایی‌ها براي دستيابي به راه‌حلهاي مناسب.
۷ـ بسط فرهنگ امر به معروف و نهي از منكر و اقامه نماز در دانشگاهها.
۸ ـ همكاري با نهادها و مراكز حوزه‌اي و دانشگاهي و پشتيباني از آنها براي تقويت پيوند حوزه و دانشگاه.
۹ ـ گزينش علمي و عمومي استادان دروس معارف اسلامي و نظارت بر كيفيت ارایه آن دروس و ارزيابي عملكرد آنان.
۱۰ ـ تایيد ریيس پيشنهادي گروه معارف اسلامي قبل از معرفي به ریيس دانشگاه.
۱۱ ـ نظارت بر رعايت موازين اسلامي و ارزش‌هاي انقلاب در امور اداره دانشگاهها، تشكلها و فعاليت‌هاي فرهنگي و سياسي ـ اجتماعي مراكز هنري و ورزشي و خوابگاه‌هاي دانشگاهي و نيز نشريات داخلي دانشگاه.
۱۲ ـ بررسي مقررات، آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌هاي راجع به امور فرهنگي در مراكز آموزش عالي و مؤسسات وابسته از نظر انطباق با معيارها و ارزش‌هاي اسلامي و انقلاب اسلامي.
۱۳ ـ حمايت از نيروهاي متخصص و متعهد در دانشگاه.
۱۴ ـ اعلام نظر كتبي درباره خلاف‌هاي بين متون جزوات درسي و مباحث راجع به مباني ارزش‌ها وديدگاه‌هاي ديني و اسلامي از طرف دفتر مركزي نهاد، به مسئولان ذيربط، براي اصلاح.
تبصره ۱: درمواردي كه اجراي بندهاي اين ماده نياز به حضور مسئول نهاد در يكي از شوراها، هيات‌ها يا كميته‌هاي وزارتخانه، دانشگاه يا دانشكده داشته باشد از وي براي شركت در جلسه دعوت خواهد شد.
تبصره ۲: به منظور اجراي وظايف ناشي از اين ماده، صورت جلسات شوراها و هيات‌ها و كميته‌هاي تبصره ۱ به اطلاع مسئول نهاد مي‌رسد.
تبصره ۳: مسئول نهاد در هر دانشگاه نظرها و تذكرات خود را در هر يك از موارد بررسي و اقدام لازم كتبا به رییس يا مسئولان دانشگاه يا مركز آموزش عالي اعلام مي‌دارد، در صورت عدم موفقيت يا عدم اعتنا، موضوع به شوراي نمايندگان احاله ميشود تا با حضور طرفين بررسي و تصميم نهايي اتخاذ شود.
۱۵ ـ عضويت نماينده‌اي از نهاد در شوراي عالي برنامه‌ريزي و نماينده‌اي در هيات نظارت و بازرسي شوراي عالي انقلاب فرهنگي و نمايندگاني در هيات‌هاي عالي گزينش استاد وزارت فرهنگ و آموزش عالي و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، اين چهار نماينده به پيشنهاد رییس نهاد و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي انتخاب خواهند شد.
ماده ۴ ـ اركان نهاد نمايندگي عبارتند از:
۱ ـ شوراي نمايندگان مقام معظم رهبري.
۲ ـ رياست نهاد.
۳ ـ دفاتر نمايندگان در دانشگاهها.
ماده ۵ ـ شوراي نمايندگان مقام معظم رهبري عالي‌ترين مرجع سياستگذاري نهاد است و اعضاي آن را رهبر معظم انقلاب اسلامي منصوب مي‌كنند.
ماده ۶ ـ ریيس نهاد برترين مسئول اجرائي نهاد است و با پيشنهاد شوراي نمايندگان توسط مقام معظم رهبري براي مدت ۳ سال تعيين ميشود.
ماده ۷ ـ مسئول دفتر نمايندگي در دانشگاه مسئوليت اداره دفتر و اجراي وظايف نهاد در حيطه دانشگاه را بر عهده دارد و زير نظر رئيس نهاد و در چارچوب برنامه‌ها و آيين‌نامه‌هاي ابلاغ شده از سوي وي فعاليت مي‌كند.
ماده ۸ ـ نصب و عزل مسئولان دفاتر نمايندگي در دانشگاهها پس از مشورت با ریيس دانشگاه به پيشنهاد رییس نهاد و تصويب شوراي نمايندگان و حكم ریيس شورا صورت مي‌گيرد.
ماده ۹ ـ وظايف شوراي نمايندگان:
۱ ـ تصويب سياستها و خط مشي‌ها، نمودار تشكيلاتي و شرح وظایف قسمت‌ها.
۲ ـ پيشنهاد رئيس نهاد به مقام معظم رهبري.
۳ ـ تصويب برنامه و تهيه و تنظيم بودجه و ترازنامه سالانه و ارایه آن براي تصويب به مراجع ذي‌صلاح.
۴ ـ نظارت بر حسن اجراي مصوبات شوراي نمايندگان و عملكرد نهاد.
۵ ـ نصب و عزل مسئولان دفاتر نمايندگان در دانشگاه با امضاي ریيس شوراي نمايندگان پس از پيشنهاد ریيس نهاد و مشورت با ریيس دانشگاه.
۶ ـ تصويب تشكيلات دفاتر نمايندگي و محدوده وظايف شعب وابسته در چهارچوب اساسنامه.
ماده ۱۰ ـ وظایف و اختيارات رئيس نهاد:
۱ ـ اداره كليه امور نهاد در چهارچوب اساسنامه و مقررات.
۲ ـ اجراي مصوبات شوراي نمايندگان.
۳ ـ نظارت بر حسن اجراي وظايف دفاتر و واحدها و فعاليت‌هاي جاري نهاد در دانشگاهها و پيگيري اشكالات و تخلفات احتمالي.
۴ ـ پيشنهاد برنامه محتوایي و طرح‌هاي اجرايي براي تصويب در شوراي نمايندگان.
۵ ـ تهيه و ابلاغ آيين‌نامه‌ها و بخشنامه‌ها به دفاتر نمايندگي در دانشگاهها براي انجام وظایف محول.
۶ ـ پيشنهاد نصب و عزل مسئولان دفاتر در دانشگاهها پس از مشورت با ریيس دانشگاه در هر مورد به شوراي نمايندگان براي صدور حكم.
۷ ـ تهية سياستها، خط مشي‌ها، نمودار تشكيلاتي و شرح وظایف قسمت‌ها و ارایه به شوراي نمايندگان براي تصويب.
۸ ـ تهيه و تدوين برنامه، بودجه و ترازنامه سالانه و ارایه به شورا.
۹ ـ نصب و عزل معاونان و مسئولان داخلي نهاد.
۱۰ ـ تشكيل شورایي از صاحب نظران حوزه و دانشگاه به منظور بررسي طرح‌ها و برنامه‌هاي محتوایي نهاد.
۱۱ ـ جذب و تربيت فضلاي روحاني براي تصدي مسئوليت‌ها در نهاد نمايندگي.
تبصره: با تصويب شوراي نمايندگان، ریيس نهاد مي‌تواند برخي از وظایف دفاتر نمايندگي را به طور متمركز اجرا كند.
ماده ۱۱ ـ هيأت ریيسه دانشگاه با حضور مسئول دفتر نمايندگي نسبت به هرگونه پشتيباني و تأمين نيازهاي دفتر اعم از نيروي انساني و فضا و تجهيزات در چهارچوب امكانات دانشگاه، تصميم‌گيري و اقدام مي‌كند.
ماده ۱۲ ـ بودجه نهاد همه ساله در رديف مستقل در بودجه كل كشور پيش‌بيني ميشود و دفتر نمايندگي مي‌تواند علاوه بر اعتباراتي كه از نهاد نمايندگي دريافت مي‌كند، از بودجه‌اي كه در رديف راجع به مسایل فرهنگي، همه ساله در بودجه دانشگاه منظور ميشود استفاده كند.
تبصره: اجراي اين اساسنامه براي دانشگاه‌هاي غيردولتي موكول به تهيه متمم جداگانه‌اي براي اين قبيل مؤسسات و تصويب در شوراي عالي انقلاب فرهنگي خواهد بود.
مادة ۱۳ ـ اين اساسنامه كه در ۱۳ ماده و ۵ تبصره در تاريخ ۷۲/۱۲/۳ به تصويب شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي رسيده است بند ۱۵ ماده ۳ آن در جلسه ۳۷۴ مورخ ۲۵/۲/۷۵ تكميل شد.
نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها
| نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها | |
 | |
| بنیان‌گذار | آیت‌الله خامنه‌ای |
|---|---|
| بنیادگذاری | ۱۳۶۹ |
| زمینه فعالیت | فرهنگی |
| تأسیس | ۱۳۷۲ |
| رئیس کنونی | مصطفی رستمی |
| رئیس پیشین | محمد محمدیان |
| وضعیت | فعال |
| ستاد | تهران - میدان ولی عصر (عج) خیابان ولی عصر (عج) خیابان زرتشت غربی پلاک ۱۰۶ |
| وابسته به | رهبر جمهوری اسلامی ایران |
| وبگاه | https://www.nahad.ir |
نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها، نهادی است که پس از انقلاب اسلامی ایران و به دستور رهبر جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله خامنه‌ای شکل گرفت. «تقویت پیوند حوزه و دانشگاه»، «رشد بینش سیاسی در محیط دانشگاهها»، «توسعه معنویت در دانشگاهها» و «توسعه آگاهی دانشجویان درباره ارزش‌های اسلامی» از جمله مهم‌ترین اهداف این نهاد می‌باشد. ریاست نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها در حال حاضر بر عهده مصطفی رستمی است.
تصویری از مراسم معارفه حجت‌الاسلام مصطفی رستمی به ریاست نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها
تاریخچه
ایدهٔ ایجاد نهادی برای نظارت و هدایت دانشگاهها بر اساس مبانی اسلامی، پس از انقلاب اسلامی مطرح شد. در سال‌های اولیه پس از انقلاب، دانشگاهها شاهد تغییرات و تحولات زیادی بودند و بحث‌های زیادی در مورد نقش و جایگاه دانشگاه در جامعه اسلامی شکل گرفت. پس از انقلاب فرهنگی ایران و بازگشایی دانشگاهها، برای جلوگیری از توطئه‌هایی که در صدد جدا کردن دو قشر روحانی و دانشگاهی از یکدیگر بود، امام خمینی اندیشه «وحدت حوزه و دانشگاه» را پایه‌گذاری کرد. بعد از ارتحال امام خمینی با توجه به توسعه دانشگاهها، با پیگیری‌های مستقیم رهبر جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله خامنه‌ای، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها تأسیس شد.[۱]
اولین اساسنامهٔ نهاد در سال ۱۳۶۹ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید، اما تأسیس رسمی و شکل‌گیری ساختار منسجم‌تر آن با مصوبهٔ اسفند ۱۳۷۲ صورت گرفت. این مصوبه، چارچوب قانونی و وظایف نهاد را مشخص کرد و تاکنون مبنای کار نهاد نمایندگی بوده است.[۲]
آیت‌الله خامنه درباره اینکه پیش از او این نهاد وجود داشته چنین گفته است:
قبل از زمان من هم این نهاد بود، من آمدم و در واقع این نهاد را مقداری ویراستاری کردم.[۳]
اهداف
بر اساس ماده ۲ اساسنامه نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها، اهداف این نهاد به شرح زیر است:
- توسعه و تعمیق آگاهی‌ها و علایق اسلامی دانشجویان و دانشگاهیان و تبیین ارزش‌های اسلامی؛
- ایجاد و گسترش فضای معنوی و اسلامی در دانشگاهها و رشد فضائل اخلاقی در دانشگاهیان؛
- رشد بینش سیاسی در محیط دانشگاهها؛
- حمایت وهدایت فكری تشكل‌های دانشجویی و دانشگاهی؛
- حاكمیت بخشیدن به ارزش‌های اسلامی و انقلابی در سطوح اجرایی و علمی؛
- مقابله با ترویج عقا ئد وافكار انحرافی و هجوم فرهنگی و تقویت روح خودباوری و استقلال فكری؛
- تقویت پیوند حوزه و دانشگاه.[۴]
وظایف
برخی از مهم‌ترین وظایف نهاد به قرار زیر است:
- تبیین مسایل سیاسی ‚ اجتماعی و فرهنگی از طریق برگزاری جلسات ‚ سخنرانی و بحث و مناظره ‚ نشر مقالات و جزوات و مانند آن.
- انجام دادن مسئولیت‌های روحانیت در محیط دانشگاه مانند اقامه نماز جماعت و برپایی مجالس و محافل مذهبی و اهتمام به تعظیم شعائر اسلامی و مراسم دینی.
- اجرای برنامه‌های آموزشی، پژوهشی و تربیتی در زمینه علوم و معارف اسلامی
- حضور فعال در میان دانشجویان و دانشگاهیان به منظور راهنمایی و ارشاد فكری و اخلاقی و پاسخ گویی به مسایل شرعی.
- بسط فرهنگ امر به معروف و نهی از منكر و اقامه نماز در دانشگاهها .
- همكاری با نهادها و مراكز حوزوی و دانشگاهی و پشتیبانی از آنها برای تقویت پیوند حوزه و دانشگاه.
- گزینش علمی و عمومی استادان دروس معارف اسلامی و نظارت بر كیفیت ارائه آن دروس و ارزیابی عملكرد آنان.
- نظارت بر رعایت موازین اسلامی و ارزش‌های انقلاب در امور اداره دانشگاهها، تشكلها و فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی - اجتماعی مراكز هنری و ورزشی و خوابگاه‌های دانشگاهی و نیز نشریات داخلی دانشگاه.
- حمایت از نیروهای متخصص و متعهد در دانشگاه.[۵]
ساختار
نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها، نهادی است که مستقیماً زیر نظر دفتر مقام معظم رهبری فعالیت می‌کند و از ساختاری سلسله مراتبی برخوردار است. این ساختار به شرح زیر است:[۶]
مقام معظم رهبری: به عنوان عالی‌ترین مقام و مرجع تصمیم‌گیری در نظام جمهوری اسلامی، رهبر انقلاب، عالی‌ترین مقام در ارتباط با نهاد نمایندگی نیز هستند. ایشان رئیس نهاد را به صورت مستقیم منصوب می‌کنند، اعضای شورای نمایندگان مقام معظم رهبری در دانشگاهها را منصوب می‌کنند و سیاست‌های کلی و خطوط اصلی حرکت نهاد را تعیین می‌کنند.
شورای نمایندگان مقام معظم رهبری در دانشگاهها: این شورا، بالاترین مرجع سیاست‌گذاری در نهاد است و اعضای آن توسط رهبر انقلاب منصوب می‌شوند.اعضای این شورا که معمولاً از شخصیت‌های برجستهٔ حوزوی و دانشگاهی، و همچنین افراد با تجربه در امور فرهنگی و مدیریتی هستند وظایف اصلی این شورا اجرایی می‌کنند.
ریاست نهاد: رئیس نهاد، به عنوان بالاترین مقام اجرایی نهاد، توسط رهبر انقلاب منصوب می‌شود و مسئولیت اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های مصوب شورای نمایندگان را بر عهده دارد.
دفاتر نمایندگی در دانشگاهها: در هر دانشگاه، دفتری از این نهاد با عنوان «دفتر نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه» وجود دارد که توسط یک روحانی به عنوان مسئول نهاد اداره می‌شود. مسئول نهاد در هر دانشگاه، وظایف نهاد را در آن دانشگاه اجرا می‌کند و با ریاست دانشگاه و سایر بخش‌های دانشگاه در ارتباط است.
رؤسای نهاد از ابتدا تاکنون
- سید رضا صدر (۱۳۷۲ تا ۱۳۷۷)
- محسن قمی (۱۳۷۷ تا ۱۳۸۴)
- محمد محمدیان (۱۳۸۴ تا ۱۳۹۷)
- مصطفی رستمی (از ۱۳۹۷ تاکنون)
اعضای شورای نمایندگان
در حال حاضر مصطفی رستمی، محمد محمدیان، علی رازینی، سید رضا صدر، ابراهیم کلانتری، محسن قمی، سید محمدحسن ابوترابی‌فرد، غلامرضا مصباحی‌مقدم و حسن رحیم‌پور ازغدی از اعضای شورای نمایندگان محسوب می‌شوند. ریاست شورای نمایندگان را محمد محمدیان بر عهده دارد.
اساسنامه
اساسنامه نهاد نمايندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها به شرح ذیل است:[۷]
پانویس
- ↑ «نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری/آشنایی با نهاد». دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «اساسنامه نهاد». دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری/آشنایی با نهاد». دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری/آشنایی با نهاد». دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری/آشنایی با نهاد». دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری/آشنایی با نهاد». دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «اساسنامه نهاد نمايندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها». دریافت‌شده در ۲۹ دی ۱۴۰۳.
