حسینیه هنر
 | |
| بنیان‌گذار | وحید جلیلی |
|---|---|
| بنیادگذاری | ۱۳۸۵ |
| پیشین | نشریهٔ راه (به‌عنوان هستهٔ اولیه) |
| گونهٔ سازمان | سازمان فرهنگی، هنری و پژوهشی |
| حوزهٔ قدرت | سراسر ایران |
| زمینه فعالیت | تولید هنری و رسانه‌ای، آموزش، پژوهش، اکران مردمی |
| تأسیس | ۱۳۸۵ |
| وضعیت | فعال |
| ستاد | تهران |
| وابسته به | جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی |
| گروه زیردست | جشنواره مردمی فیلم عمار، عماریار، انتشارات راهیار |
دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی (حسینیه هنر) مجموعه‌ای فرهنگی هنری و پژوهشی است که وحید جلیلی از سال ۱۳۸۵ آن را تأسیس کرد.
این مجموعه که بعد از خروج وحید جلیلی از سردبیری مجله سوره شکل گرفت، ابتدا به عنوان دفتری برای تولید نشریه راه شکل گرفت تا به نوعی جایگزین مجله سوره‌ای شود که بر اثر اختلافات شکل گرفته میان وحید جلیلی و مدیران وقت حوزه هنری متوقف شده بود. اما بعد از شکل‌گیری آن مجله، به مرور تبدیل به مجموعه‌ای شد که توان و تمرکز خود را بر تولید، ساماندهی و تربیت هنرمندان و نیروهای فرهنگی متعهد انقلاب اسلامی قرار داد.
مهم‌ترین رویدادی که از سوی حسینیه هنر شکل گرفته، جشنواره مردمی فیلم عمار است. جشنواره ای که در واکنش به تولیدات جدی و متعدد در حمایت از فتنه ۱۳۸۸ که بسیاری از آن‌ها هنری و رسانه بودند، شکل گرفت تا بتواند ساماندهی و حمایت از هنرمندان متعهد و با استعداد جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در سراسر کشور و عدم تمرکزگرایی بر هنرمندان مرکزنشین را شکل داده و از این منظر تولیدات هنری و هنرمندان متعهد به انقلاب اسلامی را توسعه دهد.
شکل‌گیری جشنواره مردمی عمار باعث سامان یافتن صدها نیروی علاقمند به هنر و متعهد به انقلاب اسلامی در سراسر کشور شد. اتفاقی که در ابتدا برای دریافت آثار و شناسایی هنرمندان در شهرهای مختلف کشور شکل گرفت و به مرور تبدیل به شبکه اکران‌های سیار زیر نظر حسینیه هنر شد. شبکه اکران سیار به منظور ایجاد دسترسی برای مخاطبان در شهرها و روستاهایی که فاقد سینما و زیرساخت‌های هنری هستند شکل گرفت و از مساجد، مدارس و پایگاه‌های بسیج شهری برای اکران آثار کمک گرفت. شکل‌گیری این شبکه در سراسر کشور منجر به تأسیس شبکه عماریار شد. شبکه ای که توانست در کنار نظام اکران سینمایی، ظرفیت جدیدی از مخاطب را برای تولیدات سینمایی، مستند و… در سراسر کشور ایجاد نماید. عمده موفقیت اکران فیلم سینمایی منطقه پرواز ممنوع- به عنوان نخستین تولید سینمایی حسینیه راه- به خاطر فعال شدن این شبکه مردمی در سراسر کشور بود.
تولیدات پژوهشی و تألیفات متعددی نیز در قالب انتشارات راهیار در حسینیه هنر شکل گرفته است. که از این جمله می‌توان به مجموعه‌هایی برای معرفی موفقیت‌های بومی جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های علمی و… اشاره کرد که عنوان مجموعه‌های «روایت پیشرفت» تولید و عرضه شد. یکی از همین کتاب‌ها زمینه‌ساز تولید سریال ذهن زیبا با موضوع زیست دکتر بهاری شد که به کارگردانی سید محمدرضا خرمندان جلوی دوربین رفته و در شبکه دو سیما پخش شد.
حسینیه هنر دوره‌های آموزشی مختلفی را هم در تهران و سایر شهرستان‌های کشور برگزار کرده است.
فیلم داستانی ترمینال غرب (قربانعلی طاهرفر)، فیلم سینمایی منطقه پرواز ممنوع (امیر داسارگر)، سریال وضعیت زرد (مجید رستگار)، فیلم سینمایی دختر ایران (سید جلال دهقانی اشکذری) مجموع مهم‌ترین آثار داستانی است که از سوی حسینیه راه تولید شد. از این میان تنها فیلم منطقه پرواز ممنوع اکران شد و سریال وضعیت زرد هم با نمایش از شبکه دو تلویزیون ۶ درصد مخاطب داشت. هرچند به خصوص از منظر تولیدات تصویری داستانی، این تولیدات متهم به محتوازدگی و غلبه شعار بر فرم نیز شده است.
چهره‌هایی مانند وحید جلیلی، نادر طالب زاده، فرج‌الله سلحشور، ابوالقاسم طالبی، مهدی نصیری، شهریار بحرانی، انسیه شاه حسینی و… از جمله کسانی بودند که این در شکل‌گیری جشنواره عمار نقش آفرینی جدی داشتند.
در سال‌های اخیر سهیل اسعد دبیری جشنواره عمار را بر عهده داشت که در سال ۱۴۰۳ جای خود را به مرضیه هاشمی داد.
تاریخچه
هسته اولیه دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در میانه دهه ۱۳۸۰ و در پی تحولات مدیریتی مجله سوره شکل گرفت. پس از توقف انتشار این مجله و خروج بخشی از گروه سردبیری آن، وحید جلیلی و جمعی از همکارانش با هدف حفظ جریان فکری و فرهنگی سوره، دفتری را برای تولید و انتشار نشریه راه پایه‌گذاری کردند. این دفتر در ابتدا ماهیتی رسانه‌ای و محدود داشت و عمدتاً بر بازتولید مباحث فرهنگی مرتبط با انقلاب اسلامی تمرکز می‌کرد.
با گسترش فعالیت‌ها و پیوستن طیفی از هنرمندان و کنشگران فرهنگی، دفتر مطالعات از یک مرکز مطبوعاتی به مجموعه‌ای فرهنگی–رسانه‌ای بدل شد که مأموریت خود را تربیت نیرو، سازمان‌دهی شبکه‌های مردمی و حمایت از تولیدات هنری مستقل قرار داد. در اواخر دهه ۱۳۸۰، شکل‌گیری جشنواره مردمی فیلم عمار مسیر دفتر را به سوی فعالیت‌های گسترده‌تر در حوزه سینما و رسانه هدایت کرد و حسینیه هنر به تدریج به عنوان یکی از مراکز اصلی برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و پشتیبانی از فعالیت‌های فرهنگی وابسته به جبهه فرهنگی انقلاب شناخته شد.
دوره اکران سیار و سامانه «عماریار»
شبکه اکران سیار یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های عملیاتی دفتر مطالعات و جشنواره عمار است. این شبکه در ابتدا با هدف نمایش آثار جشنواره در شهرها و روستاهایی شکل گرفت که فاقد سالن سینما یا امکانات رسمی اکران بودند. مسیرهای اکران مردمی با استفاده از فضاهای عمومی مانند مساجد، مدارس، فرهنگسراها و پایگاه‌های بسیج ایجاد شد و به تدریج به ساختاری سازمان‌یافته تبدیل گردید.
گسترش این شبکه موجب شکل‌گیری سامانه «عماریار» شد؛ بستری که وظیفه تجمیع، ساماندهی و هدایت برنامه‌های اکران مردمی را بر عهده گرفت و امکان ثبت درخواست اکران، ارائه محتوای تصویری، و مدیریت مخاطبان را فراهم کرد. شبکه عماریار به عنوان مکمل اکران رسمی سینمایی، به توسعه مخاطبان فیلم‌های مستقل و مستندهای اجتماعی کمک کرد و نمونه‌های موفقی از اکران گسترده مردمی – مانند فیلم منطقه پرواز ممنوع – از دل این شبکه به دست آمد. این مدل اکران، یکی از ویژگی‌های متمایز جشنواره عمار نسبت به سایر جشنواره‌های سینمایی کشور محسوب می‌شود.
جشنواره مردمی فیلم عمار
جشنواره مردمی فیلم عمار در پی فضای رسانه‌ای و فرهنگی پس از جریان فتنه سال ۱۳۸۸ و با هدف حمایت از فیلم‌سازان مستقل و متعهد به ارزش‌های انقلاب اسلامی شکل گرفت. این جشنواره بر خلاف الگوی رایج جشنواره‌های سینمایی، بر مردمی‌بودن، غیرمتمرکز بودن و توجه به استعدادهای شهرستانی تأکید دارد و به عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی وابسته به حسینیه هنر شناخته می‌شود.
جشنواره عمار نمایش طیف گسترده‌ای از آثار مستند، داستانی، کوتاه و انیمیشن را برنامه‌ریزی می‌کند و داوری، نمایش و توزیع آثار را تا حد ممکن به شبکه‌های مردمی واگذار می‌کند. یکی از ویژگی‌های اصلی آن، پیوند با شبکه اکران سیار و سامانه عماریار است که امکان نمایش آثار را در مناطق فاقد زیرساخت سینمایی نیز فراهم می‌سازد. طی سال‌ها، چهره‌های مختلفی از جمله وحید جلیلی، نادر طالب‌زاده، فرج‌الله سلحشور و دیگر فعالان جریان فرهنگی انقلاب اسلامی در هدایت، حمایت یا سیاست‌گذاری این جشنواره نقش داشته‌اند. در سال ۱۴۰۳، دبیری جشنواره از سهیل اسعد به مرضیه هاشمی واگذار شد.
تولیدات پژوهشی و انتشارات راهیار
بخش پژوهشی حسینیهٔ هنر زیر عنوان انتشارات راهیار فعالیت می‌کند و مجموعه‌هایی مانند روایت پیشرفت را منتشر ساخته است؛ مجموعه‌ای که به معرفی دستاوردهای علمی، فرهنگی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. یکی از کتاب‌های این مجموعه الهام‌بخش ساخت سریال ذهن زیبا دربارهٔ دکتر بهاری بود.
آموزش و تربیت نیروی فرهنگی
حسینیهٔ هنر دوره‌های آموزشی مختلفی در تهران و دیگر شهرهای کشور برگزار کرده و به یکی از مراکز تربیت کنشگران فرهنگی جوان تبدیل شده است.
تولیدات تصویری
از مهم‌ترین تولیدات تصویری و داستانی این مجموعه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترمینال غرب (قربانعلی طاهرفر)
- منطقه پرواز ممنوع (امیر داسارگر)
- وضعیت زرد (مجید رستگار)
- دختر ایران (سید جلال دهقانی اشکذری)
از میان این آثار تنها منطقه پرواز ممنوع به اکران عمومی رسید. وضعیت زرد نیز از شبکهٔ دو پخش شد و حدود ۶ درصد مخاطب داشت. برخی منتقدان، تولیدات داستانی این مجموعه را به غلبهٔ محتوای ایدئولوژیک بر فرم متهم کرده‌اند.
چهره‌های مؤثر
چند تن از شخصیت‌هایی که در شکل‌گیری یا گسترش فعالیت‌های حسینیهٔ هنر و جشنوارهٔ عمار نقش مهمی داشته‌اند عبارت‌اند از:
