جشنواره مردمی فیلم عمار

جشنواره مردمی فیلم عمار
	نشان‌واره جشنواره مردمی فیلم عمار
توصیف	جشنواره معرفی و اکران تولیدات هنری
کشور	ایران
مجری	دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی
پاداش	فانوس
وضعیت	فعال
نخستین جایزه	۱۳۸۹
آخرین جایزه	۱۴۰۳
وب‌گاه	https://ammarfilm.ir

این نوشتار توسط گروه پژوهشگران یاقوت راستی آزمایی و تایید شده است.

جشنواره مردمی فیلم عمار یک رویداد فرهنگی سینمایی در ایران است که هر ساله در دی‌ماه برگزار می‌شود. این جشنواره با هدف نمایش و حمایت از فیلم‌هایی با مضامین انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، مسائل اجتماعی و فرهنگی ایران و جهان و همچنین کشف استعدادهای جدید در عرصه فیلم‌سازی و بازکردن فضا برای ورود هنرمندان دیندار و متعهد به جریان هنر و رسانه از سراسر کشور تأسیس شد و خیلی زود توانست شبکه قدرتمند و گسترده‌ای را میان فعالان جوان فرهنگی و هنری که به انقلاب اسلامی تعلق خاطر داشتند، شکل دهد.

جشنواره فیلم عمار به دلیل تأکید بر اکران‌های مردمی و دسترسی آسان به فیلم‌ها، رویکردی متفاوت نسبت به سایر جشنواره‌های سینمایی دارد.

نام‌گذاری این جشنواره ادای تکلیفی به ندای «أین عمار» رهبری بعد از فنته سال ۱۳۸۸ می‌باشد.

تیزر رسمی پانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار

تیزر رسمی چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار

تاریخچه

ایده اولیه

ایده اولیه شکل‌گیری جشنواره عمار در بحبوحه رویدادهای پس از فتنه سال ۱۳۸۸ و در شرایطی که فضای سیاسی و اجتماعی ایران ملتهب بود، شکل گرفت. در آن زمان، برخی از فعالان فرهنگی و هنری، خلأ وجود یک جریان سینمایی مستقل و مردمی را که بتواند به بیان دغدغه‌ها و مسائل جامعه با رویکردی متفاوت بپردازد، احساس می‌کردند. در اولین سالگرد حماسه نهم دی، طبیعی بود که تلویزیون فیلم‌های با موضوع فتنه را نمایش دهد. اما این اتفاق نیفتاد. صداو‌سیما به دلیل حفظ انسجام ملی از نمایش فیلم‌های این جشنواره در تلویزیون پرهیز کرد. از طرفی خانه سینمای ایران هم حاضر به اکران این «فیلم‌های سیاسی» نبود.

این شرایط باعث شد تا ایده تأسیس جشنواره‌ای با رویکرد انقلابی و مردمی قوت بگیرد. نادر طالب‌زاده به عنوان یکی از چهره‌های اصلی در شکل‌گیری این جشنواره نقش مهمی داشت.

نام‌گذاری جشنواره

نام جشنواره از عمار بن یاسر، صحابی وفادار پیامبر اسلام‌(ص) و حضرت علی‌(ع) گرفته شده که به صراحت لهجه، حق‌گویی و وفاداری به حق شناخته می‌شود. هدف اصلی از تأسیس جشنواره، ایجاد فضایی برای نمایش آثاری بود که به دلیل پرداختن به موضوعات خاص یا نداشتن امکانات کافی، در چرخه اکران سینمای بدنه کمتر فرصت نمایش پیدا می‌کردند.

با توجه به اینکه این حرکت، ادای تکلیفی به ندای «أین عمار» رهبری بود نام حضرت عمار به این جشنواره اطلاق شد.

تأسیس و اولین دوره

نخستین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار در دی‌ماه ۱۳۸۹، همزمان با سالگرد حماسه ۹ دی ۱۳۸۸، برگزار شد. این انتخاب، نشان از پیوند این جشنواره با مسائل روز و دغدغه‌های انقلابی برگزارکنندگان آن دارد. حدود بیست اثر در اولین دوره، همزمان در ۳۰ نقطه از ایران اکران شدند. این اکران‌های همزمان در نقاط مختلف کشور، از همان ابتدا، رویکرد مردمی و گستردگی مخاطبان را به عنوان یکی از ویژگی‌های اصلی جشنواره عمار مطرح کرد. اولین دوره جشنواره در روزهای ۱۶ و ۱۷ دی در سینما سپیده تهران و به طور همزمان در ۲۰۰ شهر و روستای ایران برگزار شد. مسئولین برگزاری اولین دوره با فعالان فرهنگی چند استان و شهرستان ارتباط گرفتند و درخواست کردند این فیلم‌ها را با هر امکاناتی که دارند در فضاهایی مثل پایگاه‌های بسیج، مساجد، هیئات مذهبی، تشکل‌های دانشگاهی و… نمایش دهند. این شکل و شمایل غیر متعارف جشنواره، توجهات بسیاری را به سوی خود جلب کرد و یک نوع شگفتی آفرید. داوود مرادیان دبیر اجرایی نخستین دوره این جشنواره بود.

در مراسم اختتامیه جشنواره، خانواده جانباختگان پیامد‌های پس از انتخابات ۱۳۸۸ و همچنین چهره‌هایی مثل حسن عباسی، شفیع آقامحمدیان، بهمن حبشی، ابوالقاسم طالبی، وحید جلیلی حضور داشتند. مجری مراسم اختتامیه امیرحسین ثابتی بود.

در این مراسم، هیئت داوران از نادر طالب‌زاده و محسن اسلام‌زاده برای تولید مستندهای «تقلب واقعی» و «خیابان شهادت» تقدیر کردند و سپس به معرفی برگزیدگان پرداختند.

حسین شمقدری، کارگردان مستند یزدان تفنگ ندارد و از برگزیدگان، در این مراسم جایزه خود را به خانواده محمد گلدوی، از کشته‌شدگان بمب‌گذاری سال ۱۳۸۹ در زاهدان و محمدرضا دهشیری نیز جایزه خود را به پدر حسین غلام کبیری که از شهدای پیامد‌های پس از انتخابات ۱۳۸۸ بود، اهدا کرد.

اولین دوره جشنواره با همراهی «دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی»، «کانون فرهنگی مکتب الصادق (ع) تبریز»، «کانون فرهنگی مسجد امام سجاد (ع) جیرفت»، «مجمع مطالبه مردمی مشهد» برگزار گردید.^[۱]^[۲]

سایر دوره‌ها

بعد از برگزاری اولین دوره در سال ۱۳۸۹ این جشنواره به صورت سالانه برگزار شده است و تا کنون پانزده دوره را پشت سر گذاشته است.

دبیری دوره‌های مختلف این جشنواره را نادر طالب‌زاده از ابتدا تا ۱۴۰۰ و سهیل اسعد از ۱۴۰۱ به بعد بر عهده داشته‌اند.

نادر طالب‌زاده و وحید جلیلی

در نشست خبری دهمین دوره جشنواره

اهداف و رویکردها

جشنواره عمار اهداف متعددی را دنبال می‌کند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

حمایت از سینمای مستقل و فیلمسازان جوان: این جشنواره به عنوان بستری برای ظهور و بروز استعدادهای جوان و مستقل شناخته می‌شود.
پرداختن به مسائل روز جامعه: عمار تلاش می‌کند تا با نمایش فیلم‌هایی که به مسائل روز جامعه می‌پردازند، به افزایش آگاهی عمومی و ایجاد گفتمان کمک کند.
ترویج ارزش‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس: این جشنواره به عنوان تریبونی برای ترویج و پاسداشت ارزش‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس عمل می‌کند.
مردمی بودن: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های جشنواره عمار، تأکید بر مردمی بودن آن است. اکران‌های مردمی در مساجد، مدارس، دانشگاه‌ها و سایر اماکن عمومی، و همچنین دسترسی آسان به فیلم‌ها از طریق عماریار، این ویژگی را برجسته می‌کند.

بخش‌های جشنواره

جشنواره عمار به طور کلی شامل بخش‌های اصلی زیر است:

فیلم مستند: این بخش به نمایش و رقابت فیلم‌های مستند با موضوعات مختلف مرتبط با اهداف جشنواره اختصاص دارد. مستندها می‌توانند در زمینه‌های تاریخی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، و... باشند.
فیلم داستانی: این بخش شامل فیلم‌های کوتاه و بلند داستانی است که به روایت داستان‌هایی با مضامین ارزشی، انقلابی، اجتماعی و... می‌پردازند.
پویانمایی (انیمیشن): این بخش به نمایش و رقابت آثار پویانمایی در قالب‌های مختلف (دو بعدی، سه بعدی، استاپ موشن و...) اختصاص دارد.
نماهنگ (موزیک ویدئو): این بخش شامل نماهنگ‌هایی است که با استفاده از موسیقی و تصاویر، به بیان مفاهیم و پیام‌های مرتبط با اهداف جشنواره می‌پردازند.
فیلمنامه: در این بخش، فیلمنامه‌هایی با موضوعات مرتبط با اهداف جشنواره مورد بررسی و داوری قرار می‌گیرند.
برنامه‌های تلویزیونی: این بخش به بررسی و تقدیر از برنامه‌های تلویزیونی با محتوای ارزشی و مرتبط با اهداف جشنواره می‌پردازد.
فیلم ما: این بخش ویژه فیلم‌های کوتاه و خانگی است که توسط عموم مردم ساخته شده‌اند و به موضوعات مختلف اجتماعی و خانوادگی می‌پردازند.
تولیدات تلویزیونی: این بخش به بررسی و تقدیر از برنامه‌های تلویزیونی با محتوای ارزشی و مرتبط با اهداف جشنواره می‌پردازد.

جشنواره مردمی عمار

پوستر سیزدهمین دوره جشنواره

داوری آثار

داوری آثار در جشنواره عمار در سه مرحله انتخاب اولیه آثار، بازبینی و ارزیابی اولیه و داوری نهایی، بر اساس معیارهای مختلفی انجام می‌شود که به طور کلی در دو دسته کلی جای می‌گیرند:

معیارهای محتوایی: این معیارها به محتوا و پیام فیلم توجه دارند و شامل موارد زیر می‌شوند:

همسویی با اهداف جشنواره: اثر باید با اهداف و ارزش‌های جشنواره عمار، مانند ترویج ارزش‌های انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، عدالت اجتماعی، و... همسو باشد.
اصالت و نوآوری در محتوا: اثر باید دارای محتوای اصیل و نوآورانه باشد و به موضوعات با نگاهی تازه بپردازد.
تأثیرگذاری و پیام: اثر باید بتواند بر مخاطب تأثیرگذار باشد و پیام ارزشمندی را منتقل کند.
پرداختن به مسائل روز جامعه: آثاری که به مسائل و چالش‌های روز جامعه می‌پردازند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

معیارهای فنی و هنری: این معیارها به جنبه‌های فنی و هنری فیلم توجه دارند و شامل موارد زیر می‌شوند:

کیفیت ساخت: کیفیت تصویربرداری، صداگذاری، تدوین، و سایر جنبه‌های فنی فیلم مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
کارگردانی و بازیگری: نحوه کارگردانی و بازی بازیگران نیز در داوری مورد توجه قرار می‌گیرد.
فیلمنامه: فیلمنامه اثر باید دارای ساختار مناسب و داستان جذاب باشد.
خلاقیت و نوآوری در فرم: استفاده از تکنیک‌ها و فرم‌های نوآورانه در فیلم، امتیاز محسوب می‌شود.

تفاوت با سایر جشنواره‌ها

یکی از تفاوت‌های اصلی داوری در جشنواره عمار با سایر جشنواره‌ها، تأکید بیشتر بر محتوا و پیام فیلم است. در حالی که در بسیاری از جشنواره‌ها، جنبه‌های فنی و هنری فیلم از اهمیت بیشتری برخوردارند، در جشنواره عمار، محتوای ارزشمند و همسو با اهداف جشنواره، در اولویت قرار دارد. همچنین، مردمی بودن جشنواره و توجه به دغدغه‌های مردم نیز در فرآیند داوری مورد توجه قرار می‌گیرد.

تقدیر از برگزیدگان

جشنواره مردمی فیلم عمار علاوه بر اکران‌های گسترده مردمی آثار منتخب، در قالب جوایز به‌خصوصی نیز از آثار برگزیده حمایت می‌کند. مهم‌ترین جایزه این جشنواره، «جایزه فانوس» است که به برترین آثار در هر بخش اهدا می‌شود.

در کنار جایزه اصلی فانوس، جوایز دیگری نیز در طول دوره‌های مختلف به برگزیدگان اهدا شده است:

لوح افتخار: این جایزه به آثاری اهدا می‌شود که از نظر هیئت داوران، شایسته تقدیر هستند اما به عنوان برگزیده نهایی انتخاب نشده‌اند.
جوایز ویژه: در برخی دوره‌ها، جوایز ویژه‌ای به افراد یا آثاری که به طور خاص مورد توجه قرار گرفته‌اند، اهدا شده است. مانند جایزه «دست‌کش ننه عصمت» که به فعالان جهادی اهدا می‌شود، یا جوایزی با نام شهدا و شخصیت‌های برجسته.
جوایز مردمی: این جوایز بر اساس آرای مردمی به آثار برگزیده اهدا می‌شوند و نشان‌دهنده میزان استقبال و تأثیرگذاری فیلم‌ها بر مخاطبان هستند.
جوایز نقدی: در برخی موارد، جوایز نقدی نیز به همراه جوایز دیگر به برگزیدگان اهدا می‌شود.