مصطفی رحماندوست

مصطفی رحماندوست

شاعر، نویسنده، مترجم؛ پدر شعر کودک ایران
نام تولد	مصطفی رحماندوست
زمینه فعالیت	ادبیات کودک و نوجوان
ملیت	ایرانی
تاریخ تولد	۱ تیر ۱۳۲۹ ‏(۷۵ سال)
محل تولد	همدان، ایران
محل زندگی	تهران
نام دیگر	پدر شعر کودک ایران
پیشه	شاعر، نویسنده، مترجم
سال‌های فعالیت	دههٔ ۱۳۵۰ تاکنون
شروع فعالیت	همکاری با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
تأثیرات	تثبیت شعر کودک در زبان فارسی
جوایز	تقدیر از سوی نهادهای فرهنگی و ادبی؛ برگزیده جشنواره‌های کتاب کودک
آثار	صد دانه یاقوت، قصه‌های پنج انگشت، بازی با انگشت‌ها، باغ‌وحش کوچک من، ترانه‌های نیایش، من و مامان و بابام، دوست خوب من، قرآن و…
آدرس اینستاگرام	مصطفی رحماندوست

مصطفی رحماندوست (زاده ۱ تیر ۱۳۲۹ همدان) شاعر، نویسنده، مترجم و از چهره‌های شاخص ادبیات کودک و نوجوان ایران است که به «پدر شعر کودک ایران» شناخته می‌شود. او از پیشگامان تثبیت شعر کودک در زبان فارسی به‌شمار می‌آید و آثارش بخش مهمی از خاطرات نسل‌های مختلف کودکان ایرانی را تشکیل داده است. شعر معروف او با عنوان «صد دانه یاقوت» از مشهورترین سروده‌های کودکانهٔ معاصر است که در کتاب‌های درسی فارسی نیز آمده و از نمادهای شعر کودک در ایران محسوب می‌شود.

رحماندوست در خانواده‌ای اهل فرهنگ و ادب در همدان متولد شد و فعالیت‌های حرفه‌ای‌اش در حوزهٔ شعر کودک و نوجوان با همکاری در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز شد. در همان‌جا با نویسندگان بزرگی چون احمدرضا احمدی، جعفر ابراهیمی (شاهد)، هوشنگ مرادی کرمانی و ناصر کشاورز هم‌دوره بود و فضای نوین ادبیات کودک دههٔ ۱۳۵۰ را تجربه کرد.

او در سال‌های پس از انقلاب اسلامی، علاوه بر نویسندگی، در سمت‌های فرهنگی و آموزشی مختلفی از جمله سردبیری مجلات «رشد کودک» و «رشد نوجوان»، مدیریت بخش ادبیات کودک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و… فعالیت داشت و در تولید پروژه‌های مختلف تلویزیونی و داوری جشنواره‌های مختلف کودک ونوجوان همکاری کرد.

رحماندوست بیش از ۱۵۰ عنوان کتاب در زمینه‌های شعر، داستان، ترجمه و پژوهش برای کودکان و نوجوانان تألیف کرده که تعدادی از آن‌ها از موردتوجه‌ترین اشعار کودک و نوجوان دهه‌های اخیر به حساب می‌آیند. از آثار مشهور او می‌توان به مجموعه‌های صد دانه یاقوت، قصه‌های پنج انگشت، بازی با انگشت‌ها، باغ‌وحش کوچک من، ترانه‌های نیایش، من و مامان و بابام، دوست خوب من، قرآن و… اشاره کرد.

سبک نگارش او در شعر کودک، بر پایهٔ سادگی زبانی، تصویرسازی قوی، ریتم طبیعی گفتار کودک و محتوای تربیتی شکل گرفته است. او معتقد است که شعر کودک باید به‌جای نصیحت مستقیم، کودک را با تجربهٔ زیبایی و تخیل آشنا کند. در بسیاری از آثارش مفاهیم اخلاقی، مذهبی، فرهنگی و اجتماعی با زبان کودکانه و لحنی شاد بیان شده است.

رحماندوست علاوه بر تألیف، در ترجمه نیز فعال بوده و آثار متعددی از ادبیات کودک جهان را به فارسی برگردانده است. او همچنین در حوزهٔ ترویج کتاب‌خوانی، آموزش نویسندگی برای کودکان و نوجوانان، و تربیت نسل جدید شاعران کودک فعالیت گسترده‌ای داشته است. کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های نقد آثار کودک که با مدیریت یا حضور او برگزار شده‌اند، از مهم‌ترین مراکز پرورش استعدادهای جدید در این عرصه بوده‌اند.

در طول سال‌ها فعالیت، مصطفی رحماندوست از سوی نهادهای فرهنگی و ادبی مختلف تقدیر شده و بسیاری از آثارش در جشنواره‌های کتاب کودک برگزیده شده‌اند. به پاس نیم‌قرن تلاش مداوم در عرصهٔ شعر و ادبیات کودک، منتقدان و پژوهشگران از او با عنوان «پدر شعر کودک ایران» یاد می‌کنند.

آثار رحماندوست تاکنون به چندین زبان از جمله انگلیسی، عربی، ترکی و اردو ترجمه شده است. او در گفت‌وگوهای خود بارها تأکید کرده که هدفش از نوشتن برای کودکان، ایجاد رابطه‌ای عاطفی و زبانی میان کودک و کتاب است؛ رابطه‌ای که بتواند او را به تفکر، احساس و خلاقیت دعوت کند.

فعالیت‌های رحماندوست

• کارشناس کتاب‌های خطی در کتابخانه مجلس؛
• مدیر مرکز نشریات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان؛
• مدیر مسئول نشریات رشد؛
• سردبیر رشد دانش‌آموز؛
• سردبیر و پدیدآورنده سروش کودکان و نوجوانان؛
• سردبیر مجله شهرزاد قصه‌گو؛
• مدیر کل دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
• مدرس داستان‌نویسی و قصه‌گویی و ادبیات کودکان و نوجوانان در دانشگاه‌ها؛
• مدیر گروه شکوفه (بخش کودکان و نوجوانان) انتشارات امیرکبیر؛
• مشاور رئیس کتابخانه ملی ایران؛
• تأسیس و راه‌اندازی پایگاه اینترنتی «کتابخانه ملی کودک و نوجوان ایران»؛

آثار

مصطفی رحماندوست بیش از ۳۰ سال است که تخصصی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان فعالیت می‌کند و تاکنون بیش از ۳۰۰ مجموعه شعر، تألیف و ترجمه داستان و کتاب‌هایی درباره شیوه قصه‌گویی منتشر کرده است. تیراژ کتاب‌های او به بیش از شش و نیم میلیون نسخه می‌رسد.

برخی از آثار او عبارت است از:

• فرهنگ آسان: دانشنامه ویژه کودکان و نوجوانان
• فوت کوزه‌گری: مجموعه‌ای ارزشمند از ضرب‌المثل‌های ایرانی
• ترانه‌های نوازش
• ترانه‌های نیایش
• لالایی‌ها: شامل مجموعه‌ای از لالایی‌ها که از جمله «لالایی عاشورا» و «گنجشک لالا»
• مجموعه شعرهای «قصه‌های پنج انگشت» و «بازی با انگشت‌ها» که ریشه در ادبیات فولکلور ایران دارد.
• مجموعه شعر «دوستی شیرین است»
• هیچانه‌ها
• سفید بود، سفید تنها بود
• این تری‌زی، آن تری‌زی
• ریشه‌ها در خاک، شاخه‌ها در باد
• زیباتر از بهار
• صد دانه یاقوت
• باغ مهربانی‌ها
• قصه گویی، اهمیت و راه و رسم آن