«من، حضرت خمینی رهبر انقلاب مردم ایران را کلمه الحق می‌دانم. مردی می‌دانم که با کلام و کتاب به میدان آمده و با چنین سلاحی بر چنان زرادخانۀ کم نظیری مستولی گردیده و کاری کرده است کس نکرد و کارشان. مردی می‌دانم مظهر تاریخی نو، فضایی نو و اخلاقی نو، مردی که الهامات خود را باور دارد و ایمانش به یقین پیوسته است و احتمالاً دعای نیمه‌شبان امام به تعبدش چنین بوده است که ای ایمان یقین را به من ارزانی دار… و دعایش مستجاب گشته و چنین است که اینگونه بر خود مسلط و برخوردار از اعتماد به نفس است. و چنین مردی بارها و بارها گفته است که مسؤول نسل آینده است و آرزویش نظام حکومتی است اسلامی و ایرانی که حافظ استقلال و دموکراسی باشد.»
سیمین دانشور
| نویسنده، مترجم، منتقد ادبی | |
 | |
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| نام کامل | سیمین‌تاج دانشور |
| مشهور به | مادر داستان‌نویسی مدرن ایران |
| تاریخ تولد | ۸ اردیبهشت ۱۳۰۰ |
| زبان مادری | فارسی |
| محل تولد | شیراز |
| محل اقامت | تهران |
| محل درگذشت | تهران |
| تاریخ درگذشت | ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ |
| آرامگاه | بهشت زهرا، قطعه هنرمندان |
| تحصیلات | دکترا در رشته زیبایی‌شناسی و فنون نویسندگی |
| دانشگاه | دانشگاه تهران، دانشگاه استنفورد |
| پدر | دکتر محمدعلی دانشور |
| مادر | قمرالسلطنه حکمت |
| همسر | جلال آل‌احمد |
| اطلاعات هنری | |
| زمینه فعالیت | نویسندگی، ترجمه، نقد ادبی |
| پیشه | نویسنده، مترجم، منتقد ادبی، استاد دانشگاه |
| حوزه فعالیت | ادبیات داستانی معاصر فارسی |
| علت شهرت | نخستین رمان‌نویس زن ایران |
| شناخته‌شده برای | رمان «سووشون» |
| سال‌های هنری | ۱۳۲۰–۱۳۹۰ |
| سبک | رئالیسم اجتماعی |
| آثار برجسته | سووشون، جزیره سرگردانی، ساربان سرگردان |
| کتاب‌ها | آتش خاموش، به کی سلام کنم؟، از پرنده‌های مهاجر بپرس |
| زبان آثار | فارسی |
| موضوع آثار | زن ایرانی، آزادی، جامعه و هویت |
| سایر | |
| سایر فعالیت‌ها | تدریس در دانشگاه تهران |
سیمین‌تاج دانشور (زاده ۸ اردیبهشت ۱۳۰۰ در شیراز – درگذشته ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ در تهران) معروف به سیمین دانشور، نویسنده، مترجم، منتقد ادبی و نخستین رمان‌نویس زن ایران است. او از مهم‌ترین چهره‌های ادبیات معاصر فارسی به‌شمار می‌آید و با رمان سووشون شناخته می‌شود.
او در خانواده‌ای فرهنگی به دنیا آمد. پدرش دکتر محمدعلی دانشور، پزشک و مادرش قمرالسلطنه حکمت، نقاش و مدیر هنرستان دخترانه بود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شیراز گذراند و سپس وارد دانشگاه تهران شد و در رشته ادبیات فارسی لیسانس گرفت. در همین دوران به نوشتن داستان و نقد ادبی پرداخت و نخستین مجموعه داستانش با عنوان آتش خاموش در سال ۱۳۲۷ منتشر شد.
در سال ۱۳۲۹ برای ادامه تحصیل با بورس دولتی به آمریکا رفت و در دانشگاه استنفورد در رشته زیبایی‌شناسی و فنون نویسندگی، زیر نظر استادانی چون والاس استگنر، تحصیل کرد و مدرک دکترای خود را دریافت نمود. بازگشت او به ایران هم‌زمان با آغاز دهه ۱۳۳۰ بود و در همان سال‌ها به تدریس در دانشگاه تهران مشغول شد.
سیمین دانشور در سال ۱۳۲۹ با جلال آل‌احمد، نویسنده و روشنفکر نامدار ایرانی، ازدواج کرد و این زوج تا زمان درگذشت آل‌احمد (۱۳۴۸) از چهره‌های تأثیرگذار فرهنگی کشور بودند. دانشور پس از مرگ همسرش، فعالیت ادبی خود را با جدیت ادامه داد و در سال ۱۳۴۸ رمان سووشون را منتشر کرد؛ اثری که با روایت زندگی زنی به نام زری در بستر اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، تصویری تازه از زن ایرانی ارائه داد. این رمان تا امروز از پرفروش‌ترین آثار داستانی ایران محسوب می‌شود و به چندین زبان از جمله انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و عربی ترجمه شده است.
او یک بار از سوی هوشنگ گلشیری به سفارت آلمان در تهران دعوت شد تا طبق برنامه‌ریزی سفارتخانه آلمان، دربارهٔ سانسور در ایران صحبت کند. اما وقتی متوجه موضوع سخنرانی موردنظر سفارت آلمان شد، ضمن رد این درخواست پاسخ داد: «من رخت چرک‌هایم را در حیاط همسایه نمی‌شویم و به این برنامه نمی‌آیم.»
دانشور از طرفداران انقلاب اسلامی بوده و یادداشت‌هایی را در حمایت از انقلاب اسلامی در رسانه‌ها به رشته تحریر درآورده است. یکی از مقالات او که در اسفند ماه ۱۳۵۷ در روزنامه کیهان چاپ شد، با عنوان «بیایید ایران ویران را آباد کنیم» در حافظه تاریخی رسانه ای باقی مانده است. او همچنین ارادتمندان و طرفداران امام خمینی بوده و روایت‌های شوق‌انگیزی از نخستین دیدار خود با رهبر جمهوری اسلامی ایران نقل کرده است. او در یادداشتی که در روزنامه کیهان چاپ شده، نوشته بود: «من، حضرت خمینی رهبر انقلاب مردم ایران را کلمه الحق می‌دانم.»
پس از «سووشون»، دانشور مجموعه داستان‌های به کی سلام کنم؟ (۱۳۵۹)، از پرنده‌های مهاجر بپرس (۱۳۷۶) و رمان ناتمام سه‌گانه‌اش شامل جزیره سرگردانی (۱۳۷۲)، ساربان سرگردان (۱۳۸۰) و کوه سرگردان (منتشرنشده) را نوشت که همگی به نوعی ادامه مسیر فکری و اجتماعی او در شناخت هویت زن، آزادی، و معنای زندگی در جامعه ایرانی بودند.
در کنار نویسندگی، دانشور مترجم برجسته‌ای نیز بود. از ترجمه‌های مهم او می‌توان به آثاری از چخوف، فاکنر، برنارد شاو و سارتر اشاره کرد.
سیمین دانشور نخستین زن ایرانی بود که به‌طور حرفه‌ای داستان نوشت و رمان منتشر کرد و به همین دلیل از او با عنوان مادر داستان‌نویسی مدرن ایران یاد می‌شود. وی در طول عمر خود از چهره‌های شاخص محافل فرهنگی و ادبی بود و شاگردان بسیاری را در حوزه داستان‌نویسی تربیت کرد.
دانشور در ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ در سن ۹۰ سالگی در تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد. میراث ادبی او، به‌ویژه رمان «سووشون»، همچنان از مهم‌ترین آثار ادبیات معاصر فارسی به‌شمار می‌آید و او را در کنار نویسندگانی چون جلال آل‌احمد، صادق هدایت و هوشنگ گلشیری در ردیف مؤثرترین چهره‌های داستان‌نویسی قرن اخیر قرار می‌دهد.
زندگی و تحصیلات
سیمین دانشور در ۸ اردیبهشتِ ۱۳۰۰ در شیراز زاده شد. او سومین فرزند محمدعلی دانشور (پزشک) و قمرالسلطنه حکمت (مدیر هنرستان دخترانه) بود. دورهٔ ابتدایی و دبیرستان را در مدرسه انگلیسی‌زبان مهرآیین گذراند. یک سال پس از اخذ دکترای ادبیات فارسی (عنوان رسالهٔ «علم‌الجمال و جمال در ادبیات فارسی تا قرن هفتم») با جلال آل احمد، نویسنده و مبارز اجتماعی ازدواج کرد.[۱]
تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تحصیل در دانشگاه استنفورد آمریکا در رشتهٔ زیبایی‌شناسی (سال ۱۳۳۱) ازجمله سوابق تحصیل اوست؛ او همچنین از سال ۱۳۳۴ در هنرستان هنرهای زیبای دختران و پسران تدریس می‌کرد. دانشور از سال ۱۳۳۸ تا زمان بازنشستگی، دانشیار در رشتهٔ باستان‌شناسی و تاریخ هنر دانشگاه تهران بود.
سیمین دانشور در عصر روز ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ در ۹۰ سالگی در خانه‌اش در تهران درگذشت.[۲]
استادان
از استادان او در دانشکدهٔ ادبیات می‌توان به عباس اقبال، بدیع‌الزمان فروزانفر، ملک‌الشعرای بهار، علی‌اصغر حکمت، نصرالله فلسفی، لطفعلی صورتگر و احمد بهمنیار اشاره کرد.
فعالیت رسانه‌ای و مطبوعاتی
سیمین دانشور در سال ۱۳۱۶ اولین مقاله‌اش را با نام «زمستان بی‌شباهت به زندگی ما نیست» در نشریه‌ای محلی چاپ کرد. دانشور در سال ۱۳۲۰ به‌عنوان معاون اداره تبلیغات خارجی در رادیو تهران استخدام شد؛ افزون بر این، دانشور در زمینه فعالیت‌های مطبوعاتی نیز فعال بوده است؛ فعالیت در روزنامه ایران از سال ۱۳۲۲ و مقاله‌نویسی و ترجمه مقالات برای سایر نشریات با نام مستعار «شیرازی بی‌نام» و فعالیت در روزنامه کیهان، مجله بانو و امیدبخشی از مهم‌ترین کارهای مطبوعاتی اوست.[۳]
کتاب
«آتش خاموش» (شامل ۱۶ داستان کوتاه) اولین کتاب سیمین دانشور است؛ این کتاب، نخستین مجموعه داستانی است که به قلم‌زنی ایرانی در سال ۱۳۲۷، منتشر شد. دانشور در تیرماه ۱۳۴۸ رمان سَووشون را منتشر کرد که مشهورترین رمان اوست؛ این رمان به هفده زبان ترجمه شده است.[۴]
علاوه بر کتاب «آتش خاموش»، آثار دیگری نیز از این نویسنده ایرانی به چاپ رسیده که بخشی از آن عبارت است از:
تصویر روی جلد کتاب سووشون
تصویر روی جلد کتاب ساربان سرگدان
تصویر روی جلد کتاب از پرنده‌های مهاجر بپرس
تصویر روی جلد کتاب غروب جلال
×
![]()
مستند سیمین دانشور
سایر آثار
| نام اثر | سال انتشار | توضیحات |
|---|---|---|
| جزیره سرگردانی | ۱۳۷۲ | این کتاب به مسئله هویت و سردرگمی‌های مربوط به آن می‌پردازد |
| مجموعه داستان از پرنده‌های مهاجر بپرس | ۱۳۷۶ | مجموعه‌ی ۱۱ داستان کوتاه |
| یادنامه جلال آل احمد | ۱۳۷۸ | بیان کننده حضور فعال و پویای ((آل‌احمد)) در صحنه‌های سیاسی ادبی |
| ساربان سرگردان | ۱۳۸۰ | این کتاب به بازنگری وقایع پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران می‌پردازد. |
| آتش خاموش | ۱۳۲۷ | مجموعه داستان احساسی |
| شهری چون بهشت | ۱۳۴۰ | مجموعه داستان کوتاه معاصر |
| به کی سلام کنم | ۱۳۵۹ | مجموعه داستان با استفاده از سنت غنی ایران و تکنیک‌های مدرن |
| از پرنده‌های مهاجر بپرس | ۱۳۷۶ | دانشور این مجموعه داستانی را طی سال‌های پس از انقلاب اسلامی ایران با مضمون انقلاب ۱۳۵۷ و جنگ تحمیلی منتشر کرد. |
| غروب جلال | ۱۳۶۰ | داستانی براساس خصوصیات جلال آل‌احمد و زندگی مشترکشان |
گفتاورد
پانویس
- ↑ «زندگی و زمانه». دریافت‌شده در ۱۲ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «تولد تا درگذشت سیمین دانشور (نویسنده)». دریافت‌شده در ۱۲ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «معرفی کتاب‌های سیمین دانشور». دریافت‌شده در ۱۲ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ «کتاب های سیمین دانشور». دریافت‌شده در ۱۲ مرداد ۱۴۰۳.
پیوند
