آخرین مسافر (مستند)

آخرین مسافر

روایت زندگی شهید حاج رحیم کابلی
نام فیلم	آخرین مسافر
موضوع	روایت زندگی شهید حاج رحیم کابلی
سبک	مستند کوتاه
کارگردان	محمدرضا حسین‌پور
تهیه‌کننده	محمدرضا حسین‌پور
تدوین	محمدرضا حسین‌پور
فیلمبرداری	علیرضا چراغعلی‌پور
شرکت/سازمان تولیدکننده	مؤسسه فرهنگی هنری اندیشه شهید آوینی
زمان	۳۰ دقیقه
کشور	ایران
زبان	فارسی

آخرین مسافر مستندی به کارگردانی محمدرضا حسین‌پور با موضوع روایت زندگی حاج رحیم کابلی از فرماندهان دفاع مقدس که در نبرد با داعش در شهر خان طومان سوریه به شهادت رسید. آخرین مسافر در مؤسسه فرهنگی و هنری اندیشه شهید آوینی تولید شده است.

خلاصه اثر

در خلاصه این مستند آمده است: جنگ تحمیلی تمام شده بود و یکی یکی پیکر شهدای روستای قره تپه برمی‌گشت، اما اسمی از فرمانده نبود تا اینکه فرمانده سالم به روستا برمیگردد… سال‌ها بعد باز هم یکی یکی پیکر شهدای مدافع حرم از خان طومان برمی‌گشت اما این بار هم خبری از فرمانده، حاج رحیم کابلی، نبود...

موضوع مستند آخرین مسافر

مستند آخرین مسافر روایت زندگی سردار حاج رحیم کابلی، از زبان چند تن از اعضای خانواده، دوستان و همرزمان شهید است. در این مستند که تصاویر آرشیوی از شهید در آن به نمایش درآمده است فعالیت‌های ایشان را از زمان انقلاب و دوران دفاع مقدس تا حضور در سفرهای راهیان نور برای روایت روزهای پرفراز و نشیب و فعالیت‌های فرهنگی در مساجد و پایگاه‌های بسیج و سپس رسیدن به درجه رفیع شهادت در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل را نشان می‌دهد.

آخرین مسافر که در مؤسسه فرهنگی و هنری شهید آوینی تولید شده، با ترکیبی از تصاویر آرشیوی و گفتگو با تنی چند از اعضای خانواده و دوستان نزدیک شهید که دربارهٔ زندگی و ویژگی‌های اخلاقی، معرفتی و اجتماعی وی نکاتی را مطرح می‌سازند.

کارگردان

محمدرضا حسین‌پور مستندسازی است که پیش از این مستندهای «جهاد اکبر» و «هادی اُمت» را برای مؤسسه اندیشه شهید آوینی ساخته است.

رونمایی از مستند

تصویری از مراسم رونمایی از مستند آخرین مسافر

مستند آخرین مسافر ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۲، با حضور تنی چند از مسئولان، خانواده، همرزمان و دوستان شهید و اهالی فرهنگ و هنر در مؤسسه فرهنگی و هنری اندیشه شهید آوینی اکران و رونمایی شد.

شهید حاج رحیم کابلی

حاج رحیم کابلی در ۱۱ مهر ۱۳۴۲ در خانواده‌ای سنی مذهب متولد شد. ایشان در دوران دفاع مقدس فرمانده گروهان ۲۵ کربلا بوند و در سال‌های بعد از جنگ به فعالیت‌های فرهنگی و روایت روزهای جنگ پرداختند. با پیدایش گروه تروریستی داعش و رسیدن داعش به نزدیکی مرزهای ایران، حاج رحیم دوباره لباس رزم به تن کرد. سرانجام در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۷، با زبان روزه در خان طومان سوریه به یاران شهیدش پیوست. پیکر ایشان و دیگر شهدای خان طومان سال‌ها مفقود بود تا اینکه بعد از نابودی هسته اصلی داعش، پیکر این شهدا تفحص شده و پیکر پاک این شهید در سال ۱۴۰۱ به وطن بازگشت و ۱۶ مرداد در گلزار شهدای بهشهر به خاک سپرده شد.

گفتاورد

مختصری از شهید کابلی بگویید.
«شهید رحیم کابلی» در خانواده‌ای سُنی مذهب به دنیا آمد ولی از همان کودکی به واسطه مادربزرگش، شیعه شد. در دوران جنگ تحمیلی با وجود مخالفت‌ها به جبهه می‌رود و مسئولیت‌هایی می‌گیرد. بعد از پایان جنگ به روستایش می‌آید و فعالیت فرهنگی را شروع می‌کند. همه افرادی که با این شهید آشنایی داشتند، اعتقاد دارند که خدمتی که شهید کابلی به آرمان‌های انقلاب بعد از پایان جنگ انجام داد، حتی از دوران جنگ هم بیشتر بوده است.
نقش شهید کابلی در فعالیت‌های فرهنگی برای جوانان نسل جدید چه بود؟
در دوران جنگ، فضا نظامی بود و این شهید در لشگر 25 کربلا انجام وظیفه می‌کرد و بعد از جنگ تصمیم می‌گیرد کار فرهنگی را با جمع‌آوری جوانان و روایت‌گری جبهه پی بگیرد. همسرش می‌گفت که او خستگی نمی‌شناخت. گاهی پیش می‌آمد که روزی ۱۷ بار سخنرانی می‌کرد و همه تلاش خود را برای انجام کار فرهنگی به کار می‌گرفت. خصوصیت ویژه‌ای که شهید داشت این بود که از همه سنین رفیق داشت. از کودک تا فرد 70 ساله با او رفیق بودند و همه را جذب می‌کرد. برنامه‌های مختلفی در آن روستا انجام شد و برنامه‌های راهیان نور هم برگزار می‌شد. تا این که قضیه مدافعان حرم پیش آمد و با توجه به این که روحیه شهادت‌طلبی نزد شهید کابلی بعد از جنگ باقی مانده بود، تصمیم گرفت به سوریه برود. این جنس رفتار و انس و الفتی که با رفقای شهیدش داشت را همه می‌دانستند و اتفاقات سوریه راهی بود برای حضور دوباره در میدان جنگ و دفاع از حرم. ایشان اعزام اول سوریه را رفت و به کشور برگشت. در اعزام دوم اتفاقات خان‌طومان پیش آمد و با زبان روزه به شهادت رسید. ایشان در خان طومان فرمانده بود. همه پیکرها برگشت به جز پیکر شهید کابلی که بعد از ۷ سال در سال گذشته به ایران بازگشت. البته مقدمات ساخت مستند پیش از بازگشت پیکر شهید انجام شده بود.
شما به طور مستقیم با شهید در زمان حیات ارتباط داشتید؟
خانواده مادری من اهل همان روستا است. قبل از شهادت ایشان را دیده بودم. البته چندان نبود چون من سن کمی داشتم. حدود 30 سال اختلاف سن داشتیم اما اصلاً این موضوع احساس نمی‌شد چون انقدر ایشان با صمیمیت برخورد می‌کردند که باعث جذب همه می‌شدند. البته بیشتر شناخت من بعد از شهادت ایشان و با توجه به گفت‌و‌گوهایی که با خانواده و دوستان و آشنایان ایشان داشتم، انجام گرفت.
مهم‌ترین خصوصیات رفتاری و فکری شهید کابلی چه بوده است؟
روحیه شوخ طبع و جذابی داشت که با چند دقیقه نشستن کنار ایشان هر انسانی جذب می‌شد. در آن روستا هیچ‌کس ایشان را به اسم سردار کابلی نمی‌شناخت و همه او را «عمو رحیم» صدا می‌کردند. اخلاق ایشان طوری بود که همه مشتاق می‌شدند. وقتی در مسجد سخنرانی می‌کرد، بچه‌ها هم بودند و حتی شلوغ می‌شد اما او علاقه داشت که خانواده‌ها در مسجد جمع شوند. هم برنامه‌های فرهنگی و اردویی برگزار می‌کرد و هم مسائل دینی و اعتقادی در برنامه‌هایش بود.
در مستند «آخرین مسافر» سراغ چه بخش از وجوه زندگی شهید رفتید؟
در این مستند سعی شد بیشتر از مسائل جنگی، روحیات اخلاقی و معرفتی شهید کابلی نشان داده شود. شهید کابلی در همه ابعاد، شخصیت عمیقی داشت. دست‌نوشت‌هایی از شهید باقی مانده که هنوز چاپ نشده و ایشان مباحث معرفتی می‌نوشت. شهید کابلی مسئول انجمن راویان استان مازندران بود و یکی از راویان به ایشان پیشنهاد داد تا زندگی‌نامه خود را بنویسد و ایشان روایت خود را تا پایان جنگ نوشت و جالب این که پس از اتمام نوشتن، ایشان شهید شد و کتاب پس از شهادت ایشان منتشر شد.
در طی ساخت این مستند چه مراحلی طی شد و چه شرایطی داشتید؟
ساخت این مستندها حتی با وجود سختی‌ها همراه با شیرینی است. درباره ساخت این مستند ما حدود 11 ساعت از فیلم‌هایی که خود شهید در زمان حیات گرفته و استفاده نشده بود داشتیم و کار سختی بود که بتوانیم از این دقایق، کار خوبی دربیاید. بخشی از کار از این آرشیوها است و یکسری مصاحبه‌ها با خانواده و آشنایان شهید انجام دادیم تا بتوانیم اثری در شناسایی ایشان بسازیم. البته لازم است تشکر ویژه‌ای داشته باشم از موسسه اندیشه شهید آوینی و مدیرعامل اسبق آقای مهدی نقویان که خیلی حمایت کردند. همچنین آقای حسین نقویان که راهنمایی‌های مفیدی درباره موضوع ایثار و شهادت انجام دادند.
همه کارهایتان در زمینه ایثار و شهادت بوده است. در آینده هم این مسیر را ادامه می‌دهید؟
برنامه‌ام این است که همه آثارم در مفهوم ایثار و شهادت باشد. حالا امکان دارد با رویکردی اجتماعی انجام شود. ساخت فیلم درباره شهدا از این جهت اهمیت دارد که فارغ از هر اتفاقاتی در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی، تبیین مفهوم ایثار و شهادت بسیار مهم است و هیچ چیزی نمی‌تواند جایگاه شهدا را کم کند. چون شهدا جان خود را در این مسیر هدیه کردند.
نقش این مستندها در شناسایی چهره‌های ناشناخته فرهنگ ایثار و شهادت چیست؟
نیاز است که مسئولان و مردم بدانند که شهدا چه انسان‌های پاکی بودند و الگویی هستند برای همه تا بدانند چگونه باید رفتار کنند. دوران دفاع مقدس از ما خیلی دور نیست و آن‌ها هم جوانانی بودند که روزی در جنگ هشت ساله و گاهی در دفاع از حرم با نثار جان خود ایثار کردند.