ایستاده در غبار (فیلم)

ایستاده در غبار

پوستر فیلم
کارگردان	محمدحسین مهدویان
تهیه‌کننده	حبیب‌الله والی‌نژاد
نویسنده	محمدحسین مهدویان
بازیگران	هادی حجازی‌فر امیرحسین هاشمی ابراهیم امینی عماد محمدی سوده ازقندی جواد تمدنی
موسیقی	حبیب خزایی فر
تدوین	سجاد پهلوان‌زاده
فیلمبرداری	هادی بهروز
انتشار	۱۹ خرداد ۱۳۹۵
کشور	ایران
زبان	فارسی
فروش	۱٬۶۹۰٬۲۸۳٬۰۰۰ تومان
وبگاه	istadehdarghobar.ir

ایستاده در غبار فیلم سینمایی با محوریت زندگی جاویدالاثر احمد متوسلیان است که در سال ۱۳۹۴ به کارگردانی محمدحسین مهدویان در جشنواره فیلم فجر اکران شد.

این فیلم که نخستین اثر سینمایی محمدحسین مهدویان به حساب می‌آید، در ژانر داکیودرام (مستند سینمایی) به تهیه کنندگی حبیب والی نژاد تهیه شد و در کنار بادیگارد، یکی از نخستین آثار حرفه ای سازمان هنری رسانه ای اوج بود که در سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر اکران شد و تحسین مخاطبان، منتقدان و بازیگران سینما را به همراه داشت.

این فیلم بعد از تجربه موفق مستند «آخرین روزهای زمستان» که مهدویان آن را با موضوع شهید حسن باقری برای گروه دفاع و حماسه شبکه یک سیما ساخته بود، با تکرار و ارتقای فرمی همان مجموعه مستند روایتگر زندگی جاوید الاثر احمد متوسلیان بود و در روایتش در کنار رشادت‌ها و موفقیت‌هایش در دفاع مقدس، به مشکلات شخصی او نیز پرداخت. چیزی که رسانه‌ها از آن به تصویر قهرمانی که سر در آسمان و پای بر زمین دارد، یاد کردند.

ایستاده در غبار استقبال و تحسین کم‌نظیر بازیگران و منتقدان سینما را در پی داشت و توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر را از آن خود کند. چهره‌های سرشناس سینمایی نظیر مجید مجیدی، کمال تبریزی، بهروز افخمی، حبیب رضایی، نیکی کریمی، بابک حمیدیان، فرهاد اصلانی، رضا کیانیان و… از جمله کسانی بودند که بعد از اکران فیلم در جشنواره فیلم فجر در یادداشت‌ها و اظهارنظرهایشان کارگردان این فیلم را تحسین کردند.

فیلم سینمایی ایستاده در غبار در کنار فیلم سینمایی «ابد و یک روز» دو فیلمی بودند که علیرغم آن که کارگردان‌هایشان فیلم اولی بودند، ولی پدیده‌های جشنواره فجر بودند و عمده جوایز و نامزدی‌های این دوره از جشنواره فیلم فجر را کسب کردند.

«ایستاده در غبار» در خرداد ۱۳۹۵ اکران شد و نسخه مینی آن نیز در تیر ماه ۱۳۹۶ در شش قسمت روی آنتن شبکه یک سیما رفت.

فیلم‌نامه و تولید

فیلمنامه فیلم توسط محمدحسین مهدویان به نگارش درآمده است و خودش کارگردان فیلم است. فیلم سینمایی «ایستاده در غبار» دومین همکاری مشترک محمد حسین مهدویان و حبیب اله والی نژاد بعد از سریال آخرین روزهای زمستان و محصولی از سازمان هنری و رسانه ای اوج است.

فیلم ایستاده در غبار در ژانر مستند درام و جنگی تولید و در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۳۹۵ در سینماهای ایران اکران شده است. نسخه سریالی ایستاده در غبار که برگرفته از نسخه سینمایی این فیلم است در تیر ماه ۱۳۹۶ در شش قسمت از شبکه یک سیما پخش شد.

خلاصه داستان

احمد که دوران نوجوانی‌اش را در سکوت گذرانده، فرمانده لشکری می‌شود که باید در دروازه‌های خرمشهر با دشمن بجنگند. اما سرنوشت او فرسنگ‌ها دور از مرزهای ایران رقم می‌خورد. این فیلم دربارهٔ زندگی احمد متوسلیان است.

جوایز

سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر

• بخش سودای سیمرغ

قسمت	نامزد	نتیجه	جایزه
بهترین فیلم	حبیب‌الله والی‌نژاد	برنده	سیمرغ بلورین
بهترین کارگردانی	محمدحسین مهدویان	نامزدشده
بهترین فیلمنامه	محمدحسین مهدویان	نامزدشده
بهترین تدوین	سجاد پهلوان‌زاده	نامزدشده
بهترین جلوه‌های ویژه میدانی و جلوه‌های ویژه بصری	ایمان کرمیان	برنده	سیمرغ بلورین (جلوه‌های میدانی)
بهترین صدا	مهرشاد ملکوتی	نامزدشده
بهترین چهره پردازی	شهرام خلج	نامزدشده
بهترین طراحی صحنه و لباس	محمدرضا شجاعی	برنده	سیمرغ بلورین
بهترین فیلم از نگاه تماشاگران	محمدحسین مهدویان	نامزدشده	چهارمین فیلم (۳٫۱۳/۴)

• بخش نگاه نو

قسمت	نامزد	نتیجه	جایزه
بهترین فیلم	حبیب‌الله والی‌نژاد	نامزدشده
بهترین کارگردانی	محمدحسین مهدویان	نامزدشده	جایزه ویژه هیئت داوران

واکنش‌ها

مجید مجیدی در نامه‌ای خطاب به کارگردان «ایستاده در غبار»:

حسین مهدویان عزیز سلام؛

خالصانه بگویم برایت از صمیم قلبم شادمانم و البته نگران.

شادمانم چون به خوبی و تمام قد توانسته­ ای غبار فراموشی را از ساحت اسطوره­‌های بی­ بدیل سرزمینم برداری.

مردان بزرگی که زندگی­ شان تماشایی­ ست و تو چقدر خوب و صادق این زندگی را به تماشا نشسته­‌ای. زندگی و تلاش مردانی که هرگز نخواسته­‌اند به چشم بیایند و دیده شوند اما به خواست و اراده­ پروردگار فداکاری­ هاشان تماشایی­ تر شده است.

این قهرمانان حالا در فیلم تو در مقابل چشمان ما راه می­‌روند، لبخند می­‌زنند و زنده­‌اند، آشکارتر از همیشه، روشن و آفتابی.

حسین جان تو در این فیلم چیزهایی را دیده­‌ای که خود به چشم ندیده­ ای و این دشواری کار تو را عیان می­‌کند.

اما حسین جان نگرانی­ هایم کجاست...

راستش را بگویم برای فرداهایت نگرانم. تو اولین گام­هایت را استوار و متین برداشته‌­ای اما می­دانم و امیدوارم تو هم بدانی که دشوارتر از گام برداشتن در یک مسیر، ثبات قدم در راهیست که پیش گرفته­‌ای. در این خلوص ماندن دشواری فرداهای توست. اسطوره­‌ها و قهرمانان سرزمینمان به گواهی همین فیلمت مانده‌اند و استوارند. امیدوارم در این مسیر تو نیز استوار و خوب بمانی.

گفتاورد

خبرگزاری تسنیم - علی مرادخانی:

اساسا نمایش چهره های تاریخی نام آشنا در آثار سینمایی بیش از آن که موجب جذابیت بیشتر برای مخاطب عام باشد، باعث جلب توجه نسبت بدان می شود و ناخودآگاه آدمیزاد را به دقت در وجوه شخصیتی آن نقش و کشیدن مو از ماست در هنگامه تماشای آن‌ها وادار می‌کند. شاید همین عامل بود که باعث جنجال های بی پایان در حاشیه رستاخیز شد. چرا که آنجا هم با چند چهره تاریخی مقدس طرف بودیم که درباره شان اطلاعاتی داشتیم و همین عدم تطابق مستندات تاریخی و فیلم باعث آن همه دعوا و حاشیه بر سر فیلم شد. و حالا در سومین شب جشنواره فیلمی روی پرده سالن اصلی جشنواره فیلم فجر در برج میلاد آمد که چندین چهره آشنا و شهیر تاریخ انقلاب را به تصویر می کشید. این یک ریسک است، ریسکی که می تواند فیلم را زمین بزند یا به آسمان بفرستد!

ایستاده در غبار با شیوه ای بدیع از روایتگری به زندگی حاج احمد متوسلیان می پردازد. مرد بزرگی که نام او در تاریخ انقلاب مانا و ماندگار است، برای همه ما شناخته شده و قابل احترام است و حالا قرار است زندگی او در قالب یک فیلم سینمایی روی پرده نقره ای نقش ببندد. اما آیا این روایت صادقانه است؟ آیا این فیلم قصه درستی دارد؟ آیا تطبیقات تاریخی و اشاره های تاریخی به زمان حال به جا استفاده شده است؟

«ایستاده در غبار احمد متوسلیان را نشان می دهد.»؛ این جمله شاید یکی از ارکان موفقیت فیلم است. متوسلیانِ این فیلم دائما در حال نماز شب نیست، نگاهش کلیشه‌وار رو به آسمان نیست و کنج نشین محراب نیست و در خانواده ای مذهبی و فقیر دیده به جهان نگشوده است! احمدِ ایستاده در غبار در مدرسه دانش آموز متوسطی بوده، پدرش راننده شخصی داشته، روابط صمیمی با پدرش نداشته و تا پیش از انقلاب هم مثل کمونیست ها سبیل بلندی می گذاشته، بدون ریش. احمدِ ایستاده در غبار در جبهه هم فقط به فکر وضو گرفتن و هق هق های نیمه شبی نبوده، اتفاقا به خاطر پیشبرد اهداف نظامی‌اش در جلسات تندی می کرده، در دعوای بالا کشیدن‌های هنگفت پول سپاه به نفع ضد انقلاب هم مردم را وارد ماجرا کرده، در جبهه حتی دعوا هم کرده، توی گوش سرباز خودش هم زده و در عروسی یکی دیگر از سربازهایش هم شرکت کرده. احمد حتی وقتی در بیمارستان روی سرش گُل می‌ریزند و برایش «پاسدار، پرستار پیوندتان مبارک» می خوانند هم استغفار نمی کند، اتفاقا لبخند می زند و با خجالتِ نجیبانه از کادر خارج می شود.

جبهه ی ایستاده در غبار با جبهه خیلی از تولیدات سیمایی و سینمایی ما زمین تا آسمان متفاوت است. این جا شاید برای اولین بار است که دعوای دو مرد بزرگ جنگ، وزوایی و متوسلیان نمایش داده می شود. اینجا وزوایی از متوسلیان ناراحت می شود، متوسلیان با شهبازی تندی می کند، به وزوایی فرمان خیز می دهد و بعد هم در مقطعی دیگر دست همدانی را می بوسد. و اینها شاید کلید موفقیت ایستاده در غبار است: واقعیت!

در این فیلم قهرمانی را می بینیم که مثل ابرقهرمانی های هالیوودی غیر قابل دستیابی نیست، ‌یک ابر قهرمانِ تافته ی جدابافته نیست. از قضا یک آدم معمولی است که پله پله رشد کرده و حالا برای همه ما یک قهرمان شده است: قهرمانی که سرش در آسمان است و پاهایش روی زمین. یک قهرمان باور پذیر.

بحران هویت یکی از مهم ترین و از بسا خطرناک ترین بحران های اجتماعی این روزهای کشور ماست در حوزه جوانان و نوجوانان. و متوسلیانِ ایستاده در غبار آن قدر درست شخصیت پردازی شده است که هم بعنوان یک قهرمان قابل پذیرش باشد و هم بتوان بدان دست یافت. و همه این ها دارد در سینمایی رخ می دهد که در سالهای اخیر بشدت بدون قهرمان بوده است.

روایت فیلم به غایت حساب شده است. تقریباً می توان گفت در هیچ کجای فیلم ریتم دچار افت نمی شود و روند منطقی خوود را طی می کند. و از گذر این فیلمنامه حساب شده تو می می توانی به درکی دقیق و جامع از قهرمان دست یابی، چه درباره زندگی شخصی، چه شجاعت نظامی و خوی فرماندهی،‌چه صبغه نظامی و چه حتی عطوفت رحمانی.

تیپ های همراه متوسلیان هم با شیوه ای منحصر به فرد از روایت به درستی معرفی می شوند و ابتکار جذاب استفاده از صدای واقعی این شخصیت ها روی بازی بازیگران، می تواند به خوبی این موضوع را نشان دهد. نگاه کنید به لبخند شوق آلود تماشاگران موقع ورود کاراکتر سرلشکر محسن رضایی با صدای خودش، یا اولین نمایش چهره شهید همت، ‌یا صدای شهید همدانی بعنوان راوی بخشی از قصه و حتی نمایش از پشت سر آیت الله خامنه ای و... که چقدر باور پذیر و دلنشین از آب درآمده و چقدر به جان کار نشسته است. و ارزش این موضوع وقتی بیشتر حس می شود که یاد جنجال های گاه و بیگاه بر سر چنین شخصیت پردازی هایی و اعتراضات دامنه دار خانواده های معظم شهدا به عوامل ساخت آن فیلم ها می افتیم.

مهدویان در نخستین تجربه سینمایی خود به وضوح نشان داده که بلد است تخصص و تجربه خود در مستند سازی را به خدمت کار سینمایی ش در آورد. افکت های به جا و دقیق در مراحل مختلف و حتی صداگذاری های دقیق و باورپذیر این فیلم کاملا هویدا می کند که کارگردان این کار، یقیناً دستی هم بر آتش مستند دارد. هنر این است که در ایستاده در غبار، مستند به خدمت فیلم در امده است.

و به اینها اضافه کنید گریم های بی عیب، اسم به جا و پر استعاره و زیبا و دیالوگ ها و اشاره های درست و درمان فیلم به امروزِ جامعه را.

ایستاده در غبار با اینکه اولین تجربه کارگردانش است،‌ با اینکه بازیگر نامی ندارد و با اینکه درباره مساله حساسی ساخته شده اما می تواند تماشاگران نخبه و سخت پسند کاخ جشنواره را تا دوازدهِ شب روی صندلی های سالن میخکوب کند و آخر سر هم تشیق ممتد آنها را از آن خود کند.

پیوند به بیرون

• نقد و بررسی فیلم ایستاده در غبار ساخته محمدحسین مهدویان
• مدرس و منتقد حوزوی سینما: «ایستاده در غبار» با هوشمندی کارگردان به اثری جذاب و دیدنی تبدیل شده است