عبدالحسین خسروپناه
| روحانی، فیلسوف، کلام‌شناس، استاد دانشگاه و نظریه‌پرداز | |
| ملیت | ایرانی |
|---|---|
| تاریخ تولد | بهمن ۱۳۴۵ (۵۸ سال) |
| محل تولد | دزفول |
| محل زندگی | تهران |
| پیشه | مدرس خارج فقه استاد دانشگاه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی |
| تحصیلات | حوزوی دکترای کلام اسلامی |
| دانشگاه | مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام صادق |
| آثار | فلسفه فلسفه اسلامی در جستجوی علوم انسانی اسلامی جریان‌شناسی فکری ایران معاصر آسیب‌شناسی دین‌پژوهی معاصر انتظارات بشر از دین تولید و تکوین علوم انسانی اسلامی |
حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه (زادهٔ بهمن ۱۳۴۵، دزفول) روحانی، فیلسوف، کلام‌شناس، استاد دانشگاه و نظریه‌پرداز ایرانی است. او استاد تمام حکمت اسلامی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و از چهره‌های شاخص حوزه فلسفه و کلام اسلامی معاصر ایران است. خسروپناه از بهمن ۱۴۰۱ با حکم سید علی خامنه‌ای به‌عنوان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی منصوب شد؛ شورایی که یکی از مهم‌ترین نهادهای سیاست‌گذاری فرهنگی، علمی و آموزشی کشور به شمار می‌رود.
زندگی و تحصیلات
خسروپناه در بهمن ۱۳۴۵ (شب بیست و هفتم رمضان) در دزفول متولد شد. از سال ۱۳۶۲ تحصیلات حوزوی را در کنار درس‌های دبیرستان آغاز کرد و در سال ۱۳۶۸ به حوزه علمیه قم رفت و دروس خارج فقه و اصول را نزد وحید خراسانی، محمد فاضل لنکرانی، جعفر سبحانی و ناصر مکارم شیرازی گذراند. او در سال ۱۳۷۴ با رتبه اول، دکترای کلام اسلامی را از مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام صادق (ع) دریافت کرد و پایان‌نامه خود را با عنوان «انتظارات بشر از دین» نوشت.
مسئولیت‌ها
- دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی (۱۴۰۱–اکنون)
- رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران (۱۳۹۰–۱۳۹۹)
- معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی
- رئیس هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره
- عضو هیئت علمی و مدیر گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
- مدرس خارج فقه نظام ولایی و فقه سیاسی در حوزه علمیه قم
حوزه‌های تخصصی و اندیشه‌ها
عبدالحسین خسروپناه در حوزه‌های گوناگون فلسفه، کلام، معرفت‌شناسی و علوم انسانی اسلامی فعالیت کرده و بخش قابل توجهی از آثار او بر بازخوانی، بازسازی و بومی‌سازی علوم انسانی در چارچوب جهان‌بینی اسلامی متمرکز است.
اسلامی‌سازی علوم انسانی
خسروپناه از مدافعان جدی نظریه «علم دینی» است و معتقد است همان‌طور که علوم انسانی مدرن، محصول و سازنده جامعه مدرن است، علوم انسانی اسلامی نیز باید بر مبنای مبانی معرفتی و ارزش‌های اسلامی شکل بگیرد.
روش‌شناسی حکمی–اجتهادی
وی رویکرد «حکمی–اجتهادی» را برای تولید علوم انسانی اسلامی پیشنهاد می‌کند که ترکیبی از حکمت اسلامی و اجتهاد فقهی است.
فلسفه فلسفه اسلامی
این نظریه به مطالعه و نقد مبانی، موضوعات و روش‌های فلسفه از درون سنت فلسفی اسلامی می‌پردازد.
جریان‌شناسی فکری ایران و جهان اسلام
در کتاب «جریان‌شناسی فکری ایران معاصر»، او به تحلیل جریان‌هایی چون روشنفکری دینی، نواندیشی دینی، سنت‌گرایی و تجددگرایی پرداخته است.
نظریه‌های معرفت‌شناختی
از جمله «رئالیسم شبکه‌ای» و «بداهت نظام‌مند کارآمد» که در فلسفه علوم انسانی طرح شده‌اند.
فلسفه دین و کلام جدید
او به نقد نسبی‌گرایی، کثرت‌گرایی دینی و سکولاریسم پرداخته و تلاش کرده به پرسش‌های جدید دین‌پژوهی پاسخ دهد.
فقه سیاسی و نظام‌سازی اسلامی
فقه سیاسی را به‌عنوان نظامی کارآمد برای اداره جامعه اسلامی معرفی می‌کند.
نقد مدرنیته و علوم غربی
مدرنیته را دارای مبانی فلسفی و ارزشی متضاد با جهان‌بینی اسلامی می‌داند.
آثار برگزیده
- فلسفه فلسفه اسلامی
- در جستجوی علوم انسانی اسلامی (۲ جلد)
- جریان‌شناسی فکری ایران معاصر
- آسیب‌شناسی دین‌پژوهی معاصر
- انتظارات بشر از دین
- تولید و تکوین علوم انسانی اسلامی (با حمید پارسانیا)
